Bài giảng Tiết 109-110 văn bản: đi bộ ngao du (trích “ê-min hay về giáo dục”) – g.ru-xô

* CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY CO F CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY COÂVEÀ DÖÏ GIÔØ THAÊM LÔÙP KIEÅM TRA BAØI CUÕ Caâu 1:Em haõy trình baøy ngheä thuaät ñaëc saéc vaø noäi dung cuûa vaên baûn’’Thueá maùu’’cuûa Nguyeãn Aí Quoác? Baèng nhöõng tö lieäu phong phuù, xaùc thöïc, baèng ngoøi buùt traøo phuùng , saéc saûo, ñoaïn trính “Thueá maùu” coù nhieàu hình aûnh giaøu giaù trò bieåu caûm, coù gioïng ñieäu vöøa ñanh theùp, vöøa mæa mai, chua chaùt. Nguyeãn Aùi Quoác ñaõ vaïch traàn baûn chaát xaûo traù, taøn nhaãn cuûa chính quyeàn thöïc daân, ñeá quoác ñaõ bieán ngöôøi daân ngheøo khoå ôû caùc thuoäc ñòa thaønh vaät hi sinh ñeå phuïc vuï cho lôïi ích cuûa chuùng trong cuoäc chieán tranh taøn khoác. TRAÛ LÔØI * KIEÅM TRA BAØI CUÕ Caâu 2:Nhaän xeùt veà caùch ñaët teân chöông, teân caùc phaàn trong vaên baûn’’Thueá maùu’’? TRAÛ LÔØI -Caùi teân Thueá maùu gôïi leân soá phaän thaûm thöông cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa,bao haøm loøng caêm phaãn,thaùi ñoä mæa mai vôùi toäi aùc cuûa chính quyeàn Thöïc daân -Trình töï caùch ñaët teân gôïi leân quaù trình löøa bòp,boùc loät ñeán cuøng kieät thueá maùu cuûa boïn cai trò QUAN SAÙT MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH SAU: EM COÙ NHAÄN XEÙT GÌ VEÀ CAÙC BÖÙC TRANH AÁY? NHAÄN XEÙT VEÀ AÛNH SAU? - Ru-xoâ (1712-1778) laø nhaø vaên, nhaø trieát hoïc, nhaø hoaït ñoäng xaõ hoäi Phaùp. I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: Em hiểu gì về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả * Th¸p Eiffel * MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH NÖÔÙC PHAÙP DAÁU HIEÄU MUØA HEØ ÔÛ PHAÙP!!! HÌNH AÛNH MOÙN AÊN ÑAËC TRÖNG ÔÛ PHAÙP Gi¨ng Gi¾c Ru-x« (1712-1778) Ông mồ côi mẹ từ sớm, cha là thợ đồng hồ. Thời thơ ấu, ông chỉ được đi học 2 năm, từ năm 12 đến năm 14 tuổi, sau đó chuyển sang học nghề thợ chạm, bị chủ xưởng chửi mắng, đánh đập, nên bỏ đi tìm cuộc sống tự do, ông phải lang thang, phiêu bạt nhiều nơi, làm nhiều nghề. Nhờ thông minh, biết tự học và sáng tạo ông đã nổi tiếng với khoảng 10 tác phẩm kịch, tiểu thuyết, luận văn, triết học. Ru xô là người khao khát tự do ông đã từng lên án xã hội phong kiến Pháp thế kỉ XVIII làm cho con người nô lệ và khổ cực. Chính vì vậy ông bị truy nã khắp nơi. Quan điểm triết học của ông rất tiến bộ: Đề cao con người, đấu tranh cho nền dân chủ, tự do, lên án xã hội đương thời đã chà đạp, nô dịch và làm tha hoá con người. Hơn 10 năm sau khi Ru-xô qua đời, ông được táng tại điện Păng-tê-ông, nơi dành cho những danh nhân vĩ đại nước Pháp. * LuËn v¨n khoa häc vµ nghÖ thuËt(1750). LuËn vÒ sù bÊt b×nh ®¼ng (1755) Giuy – li hay nµng Hª-l« i-d« míi (tiÓu thuyÕt 1761). MOÄT SOÁ SAÙNG TAÙC CHÍNH, NỔI TIẾNG CỦA RU-XÔ 1. Tác giả: * Nh÷ng m¬ méng cña ng­êi d¹o ch¬i c« ®éc (1772- 1778) * £-min hay vÒ gi¸o dôc (tiÓu thuyÕt :1762) MOÄT SOÁ SAÙNG TAÙC CHÍNH, NỔI TIẾNG CỦA RU-XÔ 1. Tác giả: Nội dung: Đề cập đến việc giáo dục một em bé từ lúc nhỏ cho đến lúc trưởng thành, được nuôi dưỡng trong cuộc sống tự nhiên, trong môi trường dân chủ và tự do nên nhân cách, trí tuệ và thể lực ngày một phát triển tốt đẹp. Nhà văn tưởng tượng em bé đó có tên là Ê-min, và thầy giáo dạy Ê-min chính là tác giả. - “Đi bộ ngao du” trích từ quyển V khi Ê-min đã khôn lớn trưởng thành. Haõy neâu noäi dung chính cuûa ñoaïn trích “EÂ-min hay veà giaùo duïc”vaø vò trí cuûa noù? I. Tìm hiểu chung: 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: * Đi d¹o ch¬i ®ã ®©y Ng­êi ®iÒu khiÓn xe ngùa chạy từng trạm đường. Đi đến nơi nào đó để xem xét, mở mang hiểu biết. * Ngao du : * Phu tr¹m: * Tham quan: Haõy giaûi thích nghóa cuûa caùc töø sau: I. Tìm hiểu chung: 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: b. Đọc hiểu chú thích: * Tác phẩm chia làm 5 quyển tương ứng với 5 giai đoạn: - Giai ®o¹n 1: Tõ lóc em bé ra ®êi ®Õn 3 tuæi (nhiệm vụ là giáo dục làm sao cho cơ thể em bé được phát triển theo tự nhiên). - Giai ®o¹n 2: Tõ 4 tuæi ®Õn 12 tuæi( Nhiệm vụ giáo dục cho Ê-min một số nhận thức bước đầu). - Giai ®o¹n 3: Tõ 13 tuæi ®Õn 15 tuæi( Trang bị cho Ê-min một số kiến thức khoa học hữu ích từ thực tiễn và thiên nhiên). - Giai ®o¹n 4: Tõ 16 tuæi ®Õn 20 tuæi ( Êmin được giáo dục về đạo đức và tôn giáo) - Giai ®o¹n 5: Ê-min đã trưởng thành ( Êmin đi du lịch 2 năm để cho đạo đức và nghị lực được thử thách)  Tác phẩm là đỉnh cao triết học của Ru-xô. * 3 đoạn – 3 luËn ®iÓm Đoạn 1: (Tõ ®Çu -> “nghØ ng¬i”) §i bé ngao du ta hoàn toàn được tù do. Đoạn 2: (TiÕp theo -> “tèt h¬n”) §i bé ngao du - më mang tri thøc. Đoạn 3: (PhÇn cßn l¹i) §i bé ngao du có lợi cho søc kháe vµ tinh thÇn. c. Bố cục - thể loại: 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: b. Đọc hiểu chú thích: Bố cục:  Thể loại: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« Vaên baûn coù theå chia laøm maáy phaàn?Noäi dung chính töøng phaàn? V¨n b¶n nghÞ luËn *VÊn ®Ò nghÞ luËn: Nh÷ng lîi Ých cña viÖc ®i bé *Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t : NghÞ luËn + biÓu c¶m  Thể loại: c. Bố cục - thể loại: 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: b. Đọc hiểu chú thích:  Bố cục: I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« II. TÌM HiỂU VĂN BẢN Vaên baûn naøy nghò luaän veà vaán ñeà gì? 1. Caùc luận điểm chính: - Ñeå laøm saùng toû vấn đề ñoù, taùc giaû ñaõ ñöa ra nhöõng luaän ñieåm chính naøo? - Lôïi ích cuûa vieäc ngao du baèng caùch ñi boä. Đi bộ ngao du được trau dồi vốn tri thức. Đi bộ ngao du thì ta được hoàn toàn tự do. Đi bộ ngao du có lợi cho sức khoẻ và tinh thần. * Luận điểm 1 §i bé ngao du ta hoàn toàn được tự do. Luận điểm 2 §i bé ngao du - më mang tri thøc. Luận điểm 3 §i bé ngao du có lợi cho søc kháe vµ tinh thÇn. Tính chất của hoạt động Mục đích của hoạt động Tác dụng của hoạt động Trật tự sắp xếp 3 luận điểm * a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do. Ta ưa đi lúc nào thì đi, ta thích dừng lúc nào thì dừng. - Ta muốn hoạt động nhiều, ít là tuỳ: - Ta quan sát, ta quay phải, ta sang trái, ta xem xét, ta dừng lại mọi khía cạnh… - Tôi nhìn dòng sông, khu rừng, hang động, tham quan, mỏ đá, khoáng sản… - Tôi thích, lưu lại; chán, tôi bỏ đi. - Tôi chẳng phụ thuộc ngựa, phu trạm… và chỉ phụ thuộc vào bản thân tôi. - Tôi hưởng thụ tất cả sự tự do… Taùc giaû ñaõ duøng nhöõng luaän cöù (lyù leõ, daãn chöùng) naøo ñeå laøm saùng toû luaän ñieåm “Ñi boä ngao du ta hoaøn toaøn ñöôïc töï do”?  * - Chñ ®éng mäi thêi gian - Lµm chñ mäi kh«ng gian. §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: * “ T«i nh×n thÊy mét dßng s«ng ­, t«i ®i men theo s«ng; mét khu rõng rËm ­, t«i ®i vµo d­íi bãng c©y; mét hang ®éng ­, t«i ®Õn tham quan; mét má ®¸ ­, t«i xem xÐt c¸c kho¸ng s¶n.... T«i t«i t«i t«i t«i => ThÓ hiÖn sù tr¶i nghiÖm cña c¸ nh©n vÒ mét thÕ giíi réng lín phong phó vµ bÝ Èn. - T©m hån ®­îc tho¶i m¸i, hßa nhËp cïng thiªn nhiªn.  II. TÌM HiỂU VĂN BẢN 1. Caùc luận điểm chính: a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do. * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« * a. §i bé ngao du ®­îc tù do th­ëng ngo¹n : * “ Ta ­a ®i lóc nµo th× ®i, ta thÝch dõng lóc nµo th× dõng, ta muèn ho¹t ®éng nhiÒu Ýt thÕ nµo lµ tïy. Ta quan s¸t kh¾p n¬i, ta quay sang ph¶i, sang tr¸i; ta xem xÐt tÊt c¶ nh÷ng g× thÊy hay hay; ta dõng l¹i ë tÊt c¶ mäi khÝa c¹nh ”. Ta ta Ta ta ta ta ta Ta (lÝ luËn) ­a....th× thÝch.....th× muèn....tïy §i bé ngao du thó vÞ h¬n ®i ngùa: => §i bé phï hîp víi bÊt cø ai cã nhu cÇu ngao du. *§i bé ngao du rÊt thó vÞ: II. TÌM HiỂU VĂN BẢN 1. Caùc luận điểm chính: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« a. §i bé ngao du ®­îc tù do th­ëng ngo¹n : *§i bé ngao du rÊt thó vÞ: *Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i vµ ph­¬ng ¸n kh¾c phôc : Nh÷ng trë ng¹i Thêi tiÕt xÊu Ch¸n MÖt Ph­¬ng ¸n kh¾c phôc §i ngùa T×m nh÷ng thø ®Ó gi¶i trÝ VËn ®éng hai c¸nh tay “T«i” vµ “Em” (£-min) cã thÓ kh¾c phôc nh÷ng trë ng¹i ngÉu nhiªn.  II. TÌM HiỂU VĂN BẢN 1. Caùc luận điểm chính: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n: ÑI BOÄ NGAO DU (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« Trong đoạn văn tác giả đã dùng những ngôi nhân xưng nào? - Tác giả dùng hai đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “ta” và “tôi”. Khi nào thì xưng là ta, khi nào thì xưng là tôi? - Tác giả xưng “ta” khi trình bày lý luận chung. - Tác giả xưng “tôi” khi nói về những cảm nhận về cuộc sống từng trải của riêng ông. Việc tác giả thay đổi cách xưng hô linh hoạt như vậy nhằm mục đích gì? * - Làm cho giọng văn thay đổi, lúc thì tranh biện, lúc thì tâm sự. - Nhờ sự xen kẽ giữa lý luận trừu tượng và những trải nghiệm của cá nhân tác giả nên bài văn nghị luận không khô khan mà rất sinh động. - Nhiều câu trần thuật để kể được nhiều điều thú vị của việc đi bộ ngao du. - Liệt kê, lặp cấu trúc cú pháp, nhiều động từ chỉ hoạt động của con người. Ngoài việc dùng nhiều kiểu câu trần thuật, thay đổi ngôi kể, trong đoạn văn tác giả còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì khác? Nêu dẫn chứng minh hoạ? Trong đoạn văn tác giả dùng những kiểu câu gì? Tác dụng? * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« Em cã nhËn xÐt g× vÒ khung c¶nh thiªn nhiªn vµ con ng­êi ®­îc thÓ hiÖn qua bøc tranh? Bức tranh phù hợp với đoạn nào của văn bản? * Đi bộ ngao du được hoàn toàn tự do Hoàn toàn được tự do, thoải mái. Quan sát, tham quan mọi nơi. Chẳng phụ thuộc vào ai. Hưởng tất cả sự tự do. Được giải trí, được làm việc. * Đọc đoạn văn 2 và cho biết ta sẽ thu nhận được những tri thức về lĩnh vực nào khi đi bộ ngao du? a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do: b. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức :  * * * c. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: - Phép lập luận so sánh kết hợp với tương phản. Hãy chỉ ra phép lập luận được tác giả sử dụng trong luận điểm 3. Chi tiết nào thể hiện điều đó? a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do: II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1. Caùc luận Điểm chính: b. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« - Phép lập luận so sánh kết hợp với tương phản. Ngoài phương thức nghị luận tác giả còn sử dụng những phương thức biểu đạt nào khác? - Phương thức nghị luận kết hợp với biểu cảm… c. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do: b. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức II. TÌM HiỂU VĂN BẢN 1. Caùc luận điểm chính: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« Ta hân hoan biết bao khi về gần về đến nhà! Ta thích thú biết bao khi lại ngồi vào bàn ăn! Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường tồi tàn! Một bữa cơm đạm bạc mà sao có vẻ ngon lành thế! c. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: Hãy chỉ ra yếu tố biểu cảm trong đoạn văn ? * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« - Phép lập luận so sánh kết hợp với tương phản - Phương thức nghị luận kết hợp với biểu cảm… Phép lập luận so sánh kết hợp với lời văn giàu cảm xúc ấy có giá trị biểu đạt như thế nào? Kh¼ng ®Þnh lîi Ých tinh thÇn cña viÖc ®i bé ngao du, tõ ®ã thuyÕt phôc b¹n ®äc muèn tr¸nh khái buån b· c¸u kØnh, mÖt mái th× nªn ®i bé ngao du. c. Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khoẻ và tinh thần: a. Ñi boä ngao du - hoaøn toaøn ñöôïc töï do: 1. Caùc luận Điểm chính: b. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức II. TÌM HiỂU VĂN BẢN: * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« Nhắc lại các luận điểm trong “Đi bộ ngao du”? Đi bộ ngao du con người được tự do thưởng ngoạn. 2. Đi bộ ngao du ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức. 3. Đi bộ ngao du tốt cho sức khoẻ và tinh thần. Đi bộ ngao du Vì sao Ru-xô lại chọn cách sắp xếp như vậy? Ru-xô chọn cách sắp xếp như vậy vì: Ru-xô rất khát khao kiến thức, cả đời ông phải nỗ lực học tập… Vì vậy ông cho rằng tri thức phải được bắt nguồn từ thực tiễn sinh động của thiên thiên. * Qua văn bản em hiểu gì về con người và tư tưởng, tình cảm của Ru-xô? 1. Caùc luận điểm chính: II. TÌM HiỂU VĂN BẢN: 2. Tinh thần của Ru-xô: Tháp Ep-phen * III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: Có ý kiến cho rằng “Đi bộ ngao du” là một văn bản nghị luận sinh động. Theo em có thể dựa vào những căn cứ nào để kết luận đây là bài văn nghị luận sinh động? - Thay đổi linh hoạt cách xưng hô, trật tự các luận điểm, luận cứ được sắp xếp hợp lí khiến cho lí luận chung và những trải nghiệm riêng của tác giả luôn phối hợp, bổ sung cho nhau. - Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt: nghị luận, biểu cảm… - Sử dụng linh hoạt các kiểu câu… - Vận dụng nhiều thao tác lập luận: so sánh ,tương phản, liệt kê… * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: 2. Nội dung: Tác giả nêu lên 3 luận điểm, mỗi luận điểm lại bao gồm nhiều luận cứ, nói về 3 lợi ích của việc đi bộ để khẳng định quan điểm: muốn ngao du thì cần phải đi bộ. Vì sao có thể nói rằng: xét về nội dung, bài văn nghị luận này cũng rất sinh động? * TiÕt 109-110 V¨n b¶n : §i bé ngao du (TrÝch “£-min hay VÒ gi¸o dôc”) - G.Ru-x« * 1. Luận điểm chính của đoạn văn đầu tiên trong văn bản: “Đi bộ ngao du” là gì ? Đi bộ ngao du mở mang và trau dồi kiến thức. A Đi bộ ngao du rất thoải mái, chủ động và tự do. B C D Đi bộ ngao du có lợi cho sức khoẻ và tinh thần. Đi bộ ngao du giúp con người bớt căng thẳng. CỦNG CỐ 2. Để làm sáng rõ luận điểm “Đi bộ ngao du sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức” tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì? Nghệ thuật liệt kê, lặp cấu trúc. A Nghệ thuật phóng đại. B C D Luận cứ phong phú, lập luận chặt chẽ, rõ ràng. Liệt kê hàng loạt lí lẽ, dẫn chứng bằng nhiều kiểu câu khác nhau; lập luận so sánh kết hợp với tương phản; sắp xếp các luận cứ theo một trật tự hợp lí . * 3. Một trong những yếu tố biểu cảm được tác giả sử dụng để làm sáng tỏ luận điểm 3 của bài viết là? Mệt mỏi ư? Ta sẽ nghỉ ngơi. Nhưng Ê-min thì không, em trẻ, khỏe mà. A Ta ngủ ngon giấc biết bao trong một cái giường tồi tàn! B C D Ta thấy mệt mỏi khi phải ngồi trên xe ngựa. Ta cảm thấy khoan khoái vô cùng khi được đi chơi. * HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ 1.Hoïc vaø xem laïi baøi cuõ 2.Veõ sô ñoà tö duy khaùi quaùt noäi dung baøi hoïc 3.Laøm baøi taäp: Vieát ñoaïn vaên phaân tích vieäc ñi boä cuûa em 4.Soaïn baøi hoïc tieáp theo cho tieát sau DAÁU HIEÄU MUØA HEØ ÔÛ VIEÄT NAM HÌNH AÛNH MOÙN AÊN ÑAËC TRÖNG ÔÛ VIEÄT NAM * TRAÂN TROÏNG CAÙM ÔN QUYÙ THAÀY CO VEÀ DÖÏ GIÔØ THAÊM LÔÙP