Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 86: Nỗi thương mình

Tiết 86Nỗi thương mìnhNguyễn DuTrích “Truyện Kiều”I Tiểu dẫn1 Xuất xứ (SGK) 2 Vị trí: từ câu 1229 đến câu 1248 của “Truyện Kiều”Đại thi hào Nguyễn DuII Đọc hiểu văn bản1 Đọc và xác định bố cụca Đọcb Bố cục:2 đoạn- Đoạn 1 (4 câu đầu): Hoàn cảnh sống của Thuý Kiều- Đoạn 2 (16 câu còn lại): Tâm trạng và nỗi niềm của Thuý Kiều2 Tìm hiểu văn bảna Hoàn cảnh sống của Thuý Kiều (4 câu đầu)Biết bao bướm lả ong lơi,Cuộc say đầy tháng trận cười suốt đêm.Dập dìu lá gió cành chim,Sớm đưa Tống Ngọc, tối tìm Trường Khanh. Hình ảnh: +“Bướm lả ong lơi” + “cuộc say” + “trận cười” Điển tích, điển cố: + “Lá gió cành chim” + “Tống Ngọc” + “Trường Khanh” Với bút pháp ước lệ,ta hình dung ra không khí tấp nập, lả lơi, trăng gió của cuộc sống nhà chứa. Qua đó thể hiện thái độ trân trọng của nhà thơdành cho nhân vật Thuý Kiều.b Tâm trạng và nỗi niềm của Thuý Kiều* 8 câu đầu Khi tỉnh rượu lúc tàn canh,Giật mình mình lại thương mình xót xa. Khi sao phong gấm rủ là,Giờ sao tan tác như hoa giữa đường. Mặt sao dày gió dạn sương,Thân sao bướm chán ong chường bấy thân! Mặc người mưa Sở mây Tần,Những mình nào biết co xuân là gì- Thời điểm: khi tỉnh rượu, lúc tàn canh Thời gian đã khuya, không gian yên tĩnh, nhân vật tự đối diện với chính mình- Tâm trạng:+ Giật mình:sự ý thức về nhân cách phẩm giá, về nỗi đau đớn tủi nhục.+ Thương mình xót xa Với cách ngắt nhịp 2/4/2 và sự lặp lại 3 lần từ “mình”, câu thơ như kéo trĩu tâm tư Thuý Kiều. Đồng thời cho thấy việc Kiều thảng thốt nhận ra bi kịch cuộc đời nàng và cay đắng xót xa cho thân phận+ Nhận ra sự đổi thayQuá khứ yên ổn, êm đẹpHiện tạicay đắng, phũ phàng>< Những câu hỏi tu từ thể hiện sự ngỡ ngàng thắc mắc của Thuý Kiều trước cuộc sống hiện thực+ Thái độ trước hiện thực: mặc, nào biếtơ hờ trước thực tại8 câu thơ đã diễn tả nỗi thương mình của Thuý Kiều trong cảnh sống lầu xanh.đồng thời thể hiện khối đau đớn ê chề trong tâm can Thuý Kiều.* 8 câu còn lại Đòi phen gió tựa hoa kề,Nửa rèm tuyết ngậm bốn bề trăng thâu. Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ? Đòi phen nét vẽ câu thơ, Cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới hoa. Vui là vui gượng kẻo là,Ai tri âm đó mặn mà với ai?- Cảnh sống lầu xanh:+ Cảnh: phong, hoa, tuyết, nguyệt.+ Người: cầm, kỳ, thi, hoạ Cuộc sống vương giả, nhàn hạ với những thú vui tao nhã.- Tâm trạng Thuý Kiều+ Buồn và cô đơn vô hạn (người buồn – cảnh sầu)+ Vui gượng, không tìm được tri kỷ 8 câu thơ đã diễn tả tâm tình cô đơn, đau khổ của Thuý Kiều thông qua cảnh vật.c Nghệ thuật: biểu hiện nội tâm nhân vật+ Biện pháp nghệ thuật: ước lệ, đối xứng, phép điệp+ Ngôn ngữ trực tiếpIII Tổng kết Nỗi thương mình đã khắc hoạ chân thực, sinh động, tâm trạng đau đớn xót xa của Thuý Kiều trước bi kịch nhân phẩm bị chà đạp. Qua đó đoạn trích ngợi ca những phẩm chất cao đẹp của Thuý Kiều và thể hiện thái độ trân trọng của tác giả với nhân vật