Giáo án Ngữ văn 10 - Tuần 12 - Tiết 46: Phong cách ngôn ngữ báo chí

Tuần 12 Ngày soạn: Tiết 46 PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ A. MỤC TIÊU BÀI HỌC - Nắm được khái niệm ngôn ngữ báo chí, phong cách ngôn ngữ báo chí. Các đặc trưng của ngôn ngữ báo chí, phân biệt với các phong cách ngôn ngữ khác. - Có kĩ năng lĩnh hội và phân tích những văn bản thông dụng thuộc ngôn ngữ báo chí. - Bước đầu biết viết một số thể loại loại văn bản báo chí ở mức đơn giản: tin ngắn, phong vấn, quảng cáo 1/ Kiến thức - Hiểu biết sơ bộ về một số loại báo chí: phân biệt theo phương tiện, theo định kì xuất bản, theo lĩnh vực... - Ngôn ngữ báo chí: ngôn ngữ được dùng trong các thể loại chủ yếu của báo chí ( bản tin, phóng sự, phỏng vấn, quảng cáo...), với chức năng cơ bản là thông báo tin tức thời sự và dư luận xã hội theo một chính kiến nhất định. - Các đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ báo chí. - Đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ. 2/ Kĩ năng - Nhận diện một số thể loại báo chí chủ yếu. - Nhận biết phân tích những biểu hiện về ba đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ báo chí, phân biệt với phong cách ngôn ngữ khác. - Phân tích đặc điểm của ngôn ngữ báo chí về từ ngữ, câu văn, biện pháp tu từ. Bước đầu biết viết một tin ngắn, một thông báo, một bài phỏng vấn đơn giản. 3/ Thái độ Có ý thức khi tiếp cận thể loại này, sử dung thể loại này. Bồi dưỡng và nâng cao tình cảm yêu quý vốn từ ngữ phong phú, giàu sức biểu hiện của tiếng Việt. B. CHUẨN BỊ BÀI HỌC 1/ Giáo viên - Phương pháp: thuyết trình, nêu vấn đề, giảng giải, hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi gợi mở, đàm thoại - Phương tiện: SGK, SGV, tài liệu chuẩn kiến thức Ngữ văn THPT lớp 2012 , giáo án, bảng phụ. 2/ Học sinh - Học bài cũ, soạn kĩ bài, SGK, SBT C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1/ Ổn định lớp 2/ Kiểm tra bài cũ Kiểm tra vở soạn của Hs 3/ Tiến trình bài dạy * Dẫn nhập Lời ăn tiếng nói hàng ngày của nhân dân vốn là kho nguyên liệu vô tận của ngôn ngữ văn bản, Nhưng mỗi loại văn bản lại sử dụng ngôn ngữ theo một phong cách riêng. Để hiểu thêm điều đó, hôm nay chúng ta tìm hiểu phong cách ngôn ngữ báo chí. Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt * Hoạt động 1: Tìm hiểu về ngôn ngữ báo chí - Gv giới thiệu bài, cho Hs quan sát một tờ báo( Tuổi trẻ, Thanh niên.. ) ở các mục bản tin, phóng sự, tiểu phẩm. - Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu mục I, quan sát bản tin ở SGK,trả lời các câu hỏi: + Đặc điểm của một bản tin? + Đặc điểm của một phóng sự? + Đặc điểm của một tiểu phẩm? - Gv yêu cầu Hs tìm hiểu mục I. 2 ở SGK và trả lời các câu hỏi: + Các thể loại báo chí? + Đặc điểm về ngôn ngữ của mỗi thể loại? + Chức năng chung của ngôn ngữ báo chí? Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập - Hs yêu cầu Hs làm bài vào vở bài tập. Thu vở một số em để chấm, yêu cầu Hs trình bày trước lớp. - Hs đọc kĩ yêu cầu đề. Gv yêu cầu hs trình bày miệng sau đó ghi vào vở bài tập. - Gv đọc tiểu phẩm : Ý kiến độc đáo - G - Gv nêu yêu cầu bài tập 3. Gv hướng dẫn với một nội dung cụ thể: Ý thức tụ do vô kỉ luật của Hs. I. NGÔN NGỮ BÁO CHÍ. 1/ Tìm hiểu một số thể loại ngôn ngữ báo chí. a. Bản tin Thường có các yếu tố: thời gian, địa điểm, sự kiện để cung cấp chính xác những tin tức cho người đọc. b. Phóng sự Thực chất cũng là bản tin, được mở rộng phần tường thuật chi tiết, sự kiện, và miêu tả bằng hình ảnh, giúp người đọc có cái nhìn đầy đủ, chi tiết, sinh động về vấn đề. c. Tiểu phẩm Tương đối tự do về đề tài, cách viết, ngôn ngữvà thường mang dấu ấn cá nhân người viết. Nó bộc lộ chính kiến của người viết. 2/ Nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn ngữ báo chí. a. Báo chí có nhiều thể loại. Tồn tại ở hai dạng chín+ GV: dạng nói và dạng viết. Ngoài ra còn có báo hình. b. Mỗi thể loại có yêu cầu riêng về sử dụng ngôn ngữ ( bản tin: chuẩn xác, gợi hình gợi cảm; tiểu phẩm: tự do, đa nghĩa, hài hước, dí dỏm; quảng cáo: ngoa dụ, hấp dẫn, có hình ảnh) * Kết luận Ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự trong nước và quôc tế, phản ánh dư luận và ý kiến của nhân dân, đồng thời thể hiện chính kiến của tờ báo, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển. II. LUYỆN TẬP 1/ Viết một mẩu tin ngắn phản ánh tình tình học tập ở lớp 2012 A1. 2/ Viết một tiểu phẩm vui nhằm phê phán một số biểu hiện không tốt trong lớp như : nói tục, hút thuốc lá, chuồn chào cờ, không đồng phục, nói chuyện riêng trong giờ học, Tiểu phẩm: Ý kiến độc đáo Vào tiết 4,cô giáo dạy toán cảm thấy hơi mệt nên hỏi các học sinh: Lát nữa tiết 5 ai thấy mệt thì giơ tay lên, cô sẽ cho nghỉ. Cả lớp đồng loạt giơ tay trừ 1 học sinh. cô giáo và các bạn đều ngạc nhiên, cô hỏi: Tại sao em lại không giơ tay, em muốn ở lại học tiết 5 à? Học sinh đó trả lời: Thưa cô em không còn đủ sức để giơ tay nữa, cô cho em về tiết này luôn đi !!! 3/ Viết một tiểu phẩm phê phán một số biểu hiện không tốt trong lớp.( Bài tập về nhà) - Điều làm mọi người không bằng lòng là ý thức tự do vô khỉ luật của một số học sinh lớp 2012 - Ý thức tự do vô kỉ luật biểu hiện: bỏ tiết đi chơi, nói chuyện riêng trong giờ học, không chú ý lắng nghe ý kiến của tập thể, hành động theo ý thích cá nhân. - Ý thức tự do vô kỉ luật cón tự đề cao mình, coi thường tập thể. Lúc đầu nó làm con người xa cách tập thể, dần dần đối lập với tập thể . - Ý thức tự do vô kỉ luật đồng hành với chủ nghĩa cá nhân, hạ và giảm giá trị của con người. Nguyên nhân từ đâu ? Ý thức tự do vô kỉ luật bắt nguồn từ những con người coi thường người khác, xem không ai bằng mình, coi mình là nhất, tộn thời chủ nghĩa cá nhân. - Làm thế nào để tránh Ý thức tự do vô kỉ luật ? Điều quan trọng nhất là khép mình vào tập thể. Mình sống ví mọi người, đừng để mọi người vì mình. Con người biết phất huy sức mạnh của tập thể, cá nhân mình 4/ Hướng dẫn tự học a. Bài cũ - Nắm vững những đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí. - Hoàn thiện các bài tập Sgk. b. Bài mới - Soạn bài "Chí Phèo" + Đọc văn bản. + Trả lời những câu hỏi Sgk.