Chương trình ngoại khoá văn học 10 - Các bộ phận, thành phần của nền văn học Việt Nam thời kì trung đại

Chương trỡnh Ngoại khoỏ Văn HọcCỏc bộ phận, thành phần của nền Văn học Việt Nam thời kỡ trung đạiNhúm 1 - Lớp Văn 10 Trường THPT Chuyờn TNSơ đồ: Các bộ phận, thành phần của nền văn học Việt Nam thời kì trung đạiNền văn học trung đại Việt NamVăn học dân gianVăn học viết Văn học viết Văn học chữ HánVăn học chữ Nôm Bộ phận Văn Học Dân Gian* Văn học dân gian phát triển thời kì dân tộc ta chưa có chữ viết hoặc chữ viết chưa phổ cập trong tầng lớp bình dân, đã để lại một kho tàng các tác phẩm vô cùng phong phú, độc đáo và giàu giá trị, đậm đà bản sắc dân tộc.* Gồm 12 thể loại chính như: thần thoại, sử thi dân gian, truyền thuyết, truyện cổ tích, ca dao, dân ca...* Các đặc trưng cơ bản: - Phương thức sáng tác và lưu truyền: bằng con đường tập thể và theo lối truyền miệng => Hệ quả: các tác phẩm văn học dân gian mang tính dị bản và tính truyền thống đậm nét - Ngôn ngữ và nghệ thuật: + ngôn ngữ nói giản dị, ngắn gọn + phương pháp phản ánh hiện thực một cách kì ảo.Bộ phận Văn Học ViếtChính thức ra đời từ thế kỉ X – khi dân tộc giành lại được chủ quyền và xây dựng nền độc lập tương đối vững bền.Chịu ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc tư tưởng, văn hoá, văn học cổ Trung HoaGồm 2 thành phần: + thành phần văn học chữ Hán: các tác phẩm được sáng tác bằng chữ Hán + thành phần văn học chữ Nôm: các tác phẩm được sáng tác bằng chữ Nôm* Chữ Nôm là một loại chữ do người Việt sáng tạo ra, sử dụng các yếu tố của văn tự Hán để phiên âm tiếng Việt Mối quan hệ giữa 2 bộ phận văn học Tác động của văn học dân gian đối với văn học viết* Về nội dung: -VH viết đã khai thác nhiều chất liệu từ VHDG. - Những tư tưởng, quan niệm thẩm mĩ, tính nhân dân và dân chủ sâu sắc trong các tác phẩm VHDG đã được VH viết kế thừa và phát huy.* Về nghệ thuật: - Vốn từ vựng giàu có, kho thành ngữ, tục ngữ độc đáo của VHDG đã được VH viết, đặc biệt là VH chữ Nôm khai thác triệt để. - Các thể thơ thuần tuý dân tộc như lục bát, song thất lục bát tạo nên những áng văn chương bất hủ đều bắt nguồn từ các tác phẩm VHDG.Tác động của văn học viết đối với văn học dân gian* Các tác phẩm xuất sắc của VH chữ Nôm đã tác động trở lại những sáng tác DG như những mẫu mực về nghệ thuật.* Nhiều câu thơ của VH chữ Nôm, do phù hợp với tính thẩm mĩ DG, đã được DG thu nhận vào kho tàng VH của mình. * VD: Trong tác phẩm “Truyện Kiều” - Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao - Cò kè bớt một thêm hai - Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều .v.v...Mối quan hệ giữa 2 thành phần văn học chữ Hán và chữ NômVề nội dung: - VH chữ Hán được coi là chính thống, hướng nhiều hơn đến những đề tài “lớn” như vấn đề quốc gia đại sự, sự kiện lịch sử trọng đại, tư tưởng, tình cảm đối với vua, với nước, với vũ trụ càn khôn... - VH chữ Nôm tập trung nhiều hơn về đề tài đời sống hằng ngày, tâm sự riêng tư, về thân phận con người, về thú ngâm hoa vịnh nguyệt...Về hình thức: - VH chữ Hán: bao gồm các tác phẩm thơ vận dụng những thể thơ mượn của VH cổ Trung Hoa và các thể văn xuôi như chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện, kí, sử kí... - VH chữ Nôm: hầu như chỉ có thơ, song ngoài các thể thơ “ngoại nhập” như của VH chữ Hán còn có các thể thơ “nội sinh” do dân gian sáng tạo như lục bát, song thất lục bát, thất ngôn xen lục ngôn... Trò chơi: Nhớ nhanh đoán tài Có 6 câu thơ và câu văn nằm trong 6 tác phẩm văn học Việt Nam thời kì trung đại đã được học ở chương trình Ngữ Văn 10 Nâng Cao. Các bạn hãy cố gắng nhớ và đoán xem các câu thơ, câu văn đó nằm trong tác phẩm nào, do ai sáng tác (nếu có). Trả lời đúng, các bạn sẽ được nhận 1 món quà rất đặc biệt của chương trình!!! “ ... Nàng làm ăn ngày một thịnh vượng, dần dần thành một xóm. Sau đó có người khuyên nàng cho người ra biển tìm những vật lạ đem về đổi lấy các thứ khác. Nàng nghe theo, để chồng đi ... ”Chử đồng tử“ ...Chả nên gia thất thì vềở làm chi mãi cho chúng chê bạn cườiTôi chắp tay lạy bạn đừng cười,Tôi không trăng gió lại gặp người gió trăng ... ”Xuý Vân giả dại(Trích chèo Kim Nham)“Lão tang diệp lạc tàm phương tậnTảo đạo hoa hương giải chính phì ... ”“Dâu già lá rụng tằm vừa chínLúa sớm bông thơm cua béo ghê ...”Quy hứng(Hứng trở về)Nguyễn Trung Ngạn “ ... Như vậy trong thành sẽ khỏi nạn cá thịt, trong nước sẽ khỏi vạ đau thương, hoà hiếu lại thông, can qua xếp bỏ... ”Thư dụ Vương Thông lần nữa (Tái dụ Vương Thông thư)Nguyễn Trãi “ ...ở đó có một con sông lớn, trên sông bắc một cái cầu dài ước hơn nghìn bước, gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương. Hai bên cầu, có đến mấy vạn quỷ Dạ Xoa, đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác ... ”Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục)Nguyễn Dữ“ ... Đức Trang ước nguyện đã phuVời Ngọc nương đến, hoa cù kết giao ... ”Ngọc Hoa đối mặt với bạo chúa(Trích Phạm Tải - Ngọc Hoa)Trò chơi: Vui cùng ca daoCó 6 câu ca dao, mỗi câu ca dao bị khuyết 1 cụm từ. Bạn hãy tìm cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống đó để nhận được 1 món quà đặc biệt. Trời mưa, trời gió kìn kìnĐắp đôi dải yếm hơn nghìn ...CHĂN BÔNGCầm vàng mà lội ...Vàng rơi chẳng tiếc, tiếc công cầm vàng.QUA SÔNGĐôi ta gặp được nhau đâyKhác gì chim phượng gặp cây ...NGÔ ĐồNG... ai nỡ dứt chồiĐạo chồng nghĩa vợ giận rồi lại thương.đốn câyAnh đến giàn hoa thì hoa kia đã ...Anh đến tìm đò thì đò đã ...Anh đến tìm em thì em đã ...Em yêu anh nhu rúa, hỏi mặn nồng mà lấy chi.NởSang sôngLấy chồngChờ chàng xuân mãn hè quaBông lan đã nở, sao mà ...vắng tinTrò chơi: Đuổi hình bắt chữCó 6 bức tranh, mỗi bức tranh đều thể hiện tên gọi hoặc nội dung của một tác phẩm văn học thời kì trung đại Việt Nam (bao gồm cả các tác phẩm văn học dân gian và văn học viết) qua các hình ảnh vui.Các bạn trả lời tên gọi của tác phẩm qua tranh trong thời gian 30 giây, trả lời đúng sẽ được nhận 1 món quà đặc biệt.Đất!!! Nước!!!Sử thi dân gian (dân tộc Mường): Đẻ đất đẻ nướcTruyện cười dân gian:Tam đại con gàTác phẩm: Nỗi lòng (Cảm hoài)Đặng DungTác phẩm: Đại cáo bình Ngô(Bình Ngô đại cáo)Nguyễn TrãiTác phẩm:Cảnh ngày hèNguyễn TrãiTác phẩm: Nhà nho vui cảnh nghèo(Hàn nho phong vị phú)Nguyễn Công TrứDoan trich:The Nguyen(trich Truyen Kieu)Nguyen DuXin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của cô giáo cùng toàn thể các bạn.