I/ Cách viết phần mở bài:
1. Mục đích :
Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ trao đổi, bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thưc chất là trả lời câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài dễ viết nhất :
a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó.
Vớ dụ : Phân tích bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ “Đồng chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu súng trăng treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông.
b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu vấn đề sẽ bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, người ta thường mở bài theo kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở bài gián tiếp này nhưng tựu trung có 4 cách cơ bản:
Cách 1: Diễn dịch (suy diễn )
Cách 2: Quy nạp
Cách 3: Tương liên (tương đồng )
Cách 4: Tương phản (đối lập )
Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề:
1. Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
Mở bài 2. Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )
3. Nêu cảm nhận của mình về vấn đề.
2. Một số vấn đề cần tránh :
- Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề.
- Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
- Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại những điều đã nói ở phần Mở bài
3. Một mở bài hay cần phải :
- Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề một câu.
- Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề )
- Độc đáo : gây được sự chú ý của người đọc.
- Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgượng ép tránh gây cho người đọc khó chịu bởi sự giả tạo.
10 trang |
Chia sẻ: oanhnguyen | Lượt xem: 1421 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cách viết mở bài một bài văn nghị luận hay, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Cách viết Mở bài một bài văn nghị luận hay
I/ Cách viết phần mở bài:
Mục đích :
Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ trao đổi, bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thưc chất là trả lời câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài dễ viết nhất :
a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó.
Vớ dụ : Phân tích bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ “Đồng chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu súng trăng treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông.
b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu vấn đề sẽ bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, người ta thường mở bài theo kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở bài gián tiếp này nhưng tựu trung có 4 cách cơ bản:
Cách 1: Diễn dịch (suy diễn )
Cách 2: Quy nạp
Cách 3: Tương liên (tương đồng )
Cách 4: Tương phản (đối lập )
Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề:
1. Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ.
Mở bài 2. Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )
3. Nêu cảm nhận của mình về vấn đề.
Một số vấn đề cần tránh :
Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề.
Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu.
Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại những điều đã nói ở phần Mở bài
Một mở bài hay cần phải :
Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề một câu.
Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề )
Độc đáo : gây được sự chú ý của người đọc.
Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgượng ép tránh gây cho người đọc khó chịu bởi sự giả tạo.
II. Một số Mở bài tham khảo :
Đề :Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân”.
Mb 1: Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện một lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực…thì vẫn còn mãi mãi với thời gian. Truyện Kiều của Nguyễn Du là một tác phẩm nghệ thuật như thế, đặc biệt là đoạn thơ viết về Cảnh ngày xuân – một mùa xuân mới mẻ, tinh khôi và giàu sức sống.
Đề : Cảm nhận về người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”
Mb 2 : Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc xem lại ta mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhưng cũng có những cuốn sách như dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng chạm khắc trong tâm khảm.“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tác phẩm như thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây dựng một tượng đài bằng thơ về người chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo nghễ thời đại chống Mĩ.
Đề : Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận.
Mb 3 :
Chàng Huy Cận khi xưa hay sầu lắm
Nỗi nhớ thương không biết đã tan chưa?
(Mai sau)
Trước cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường u sầu ảo não. Nhưng từ khi cách mạng tháng Tám thành công đã tiếp thêm cho thơ ông một luồng sinh khí mới, những trang thơ dạt dào niềm vui khi viết về cuộc sống mới, con người mới. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là một tác phẩm mang cảm xúc như thế. Nó đã ghi lại hành trình đẹp đẽ của đoàn thuyền: ra khơi lúc hoàng hôn, đánh cá lúc trăng lên và trở về lúc bình minh. Nhưng có lẽ khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc đoàn thuyền ra khơi được thể hiện rõ trong khổ thơ đầu.
Bài tập : Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong t/p “Chuyện người con gái Nam Xương”
Mở bài 1: Thuý Kiều là nhân vật chính trong tác phẩm "Truyện Kiều" của Nguyễn Du. Người đọc có thể cảm nhận được một phần số phận của nhân vật qua các đoạn trích học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9. Đó là các đoạn trích "Chị em Thuý Kiều"; "Mã Giám Sinh mua Kiều" và "Kiều ở lầu Ngưng Bích".
Mở bài 2: Nguyễn Thành Long là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con người lao động mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa". Tác phẩm không chỉ vẽ ra một bức tranh thiên nhiên đẹp và thơ mộng mà còn là lời ca ngợi những con người đang ngày đêm miệt mài lao động cống hiến cho Tổ quốc.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Khái quát sự nghiệp sáng tác của tác giả đến tác phẩm cụ thể.
Mở bài 3:
Được xây dựng theo một cốt truyện dân gian "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong cuốn "Truyền kỳ mạn lục". Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) - một người con gái quê ở Nam Xương đẹp người đẹp nết. Không chỉ có vậy, khi nhắc đến nhân vật này người đọc không thể quên được nỗi oan khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì người chồng đa nghi thô bạo.
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Dẫn dắt vấn đề kèm theo sự đánh giá của người viết.
4.Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Nguyễn Duy nổi tiếng với các bài thơ như : “Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ rơm”, ... Hiện nay, Nguyễn Duy vẫn tiếp tục sáng tác, ông viết đều những bài thơ tài hoa, đậm chất suy tư. “ánh trăng” (1978) là một trong những bài thơ của Nguyễn Duy được nhiều người ưa thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ bất ngờ, mới lạ :
5, Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính cuộc sống viết ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với biết bao câu chuyện đã trở thành huyền thoại được các nhà văn ghi lại như những câu chuyện cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu cho những điều kì diệu mà những con người Việt Nam đã viết nên.
6.“Trong cái im lặng của Sa Pa [...], Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”. Có những người làm việc và lo nghĩ cho đất nước, đó là những con người lao động thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân, tìm hạnh phúc trong lao động. Nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành Long) là một bức chân dung kí hoạ đẹp đẽ về con người này.
7.Cuộc kháng chiến đã qua đi, người lính trong chiến tranh giờ đây đã về với cuộc sống hàng ngày. Tưởng như sự bận rộn hôm nay sẽ khiến người ta quên lãng quá khứ. Nhưng có một lúc nào đó trong đời thường những kỉ niệm chiến tranh lại như những thước phim quay chậm hiện về. Nguyễn Duy gửi tới bạn đọc thi phẩm “ánh trăng” cũng chính là gửi tới bạn đọc thông điệp : Không nên sống vô tình, phải biết thủy chung nghĩa tình cùng quá khứ.
8.Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết :
Ta đi trọn kiếp con người
Vẫn chưa đi hết những lời mẹ ru
Lời ru của mẹ chính là nguồn năng lượng tinh thần để giúp mỗi chúng ta trưởng thành nên người. Bởi thế cảm xúc về lời ru của mẹ đã đi vào nghệ thuật và thơ ca. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng xuất phát từ truyền thống này nhưng có sự sáng tạo rất mới với Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ.
9.Đọc “Bếp lửa” của Bằng Việt tôi đã mường tượng ra một chàng trai trẻ trong cái giá lạnh của mùa đông Ki-ép ở đất nước U-crai-na xa xôi đương cặm cụi sưởi ấm những nguồn thương qua từng chữ, từng câu mà được thắp lên ngọn lửa đượm đà của một thời thơ ấu đẹp đẽ sống bên người bà yêu dấu...Đến nay đã hơn bốn thập kỉ kể từ khi bài thơ ra đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi đến với “Bếp lửa”. Chỉ biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia sẽ là gì nếu không phải một tình lan tỏa với cái nóng, cái nồng đượm của “Bếp lửa quê nhà”, với sự ấm áp, ấp iu của “ngọn lửa tình người”.
10. Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài thơ được sáng tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả. Thông qua một đêm đánh cá của đoàn thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi kiểu lao động mới mẻ của người lao động tràn đầy lạc quan tin tưởng, làm chủ thiên nhiên, biển cả bao la. Qua bài thơ ta cảm nhận được không khí lao động khẩn trương, hăng say, nhộn nhịp của miền Bắc thời kì xây dựng CNXH.
11. Phạm Tiến Duật là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ những năm kháng chiến chống Mĩ. Bản thân là anh bộ đội Trường Sơn, tác giả cảm thông và hiểu rõ tâm tình người lính, nhất là người chiến sĩ vận tải dọc Trường Sơn chở vũ khí, quân trang từ hậu phương lớn ra tiền tuyến lớn. Cùng với thế hệ thanh niên hăng hái "Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy tương lai" Phạm Tiến Duật mang niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến trường. Nhà thơ đã tạo cho mình một giọng điệu thơ rất lính : khỏe khoắn, tự nhiên, tràn đầy sức sống, tinh nghịch tươi vui mà giàu suy tưởng. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của giọng thơ ấy, của hồn thơ ấy.
12. Phạm Tiến Duật là một trong những gương mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước. Ông được gọi là "Viên ngọc Trường Sơn của thơ ca" bởi thi sĩ đã mang cả hào khí thời đại cùng dãy Trường Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng thơ về người lính lái xe của ông đã để lại ấn tượng thật thú vị, đó là "Vết xe lăn" nóng bỏng trong những bài thơ Trường Sơn thời chống Mĩ. Trong số những vần thơ thông minh, dí dỏm về người lính lái xe Trường Sơn của Phạm Tiến Duật, phải kể đến Bài thơ về tiểu đội xe không kính.
13.Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã từng đánh thức người nhà quê trong mỗichúng ta bằng “Mùa xuân xanh”,Hàn Mạc Tử thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê người với “Mùa xuân chín” .Còn ‘‘Mùa xuân xuân nho nhỏ’’củaThanh Hải lại là tâm nguyện sau cùngcủa ông về tình yêu cuộc sống,về khát vọng được cống hiến sức lực của mình cho đất nước khi ông sắp lâm chung.
14. Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình
Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật trong tác phẩm đặc biệt là anh thanh niên ta mới thấy thấm thía hơn ý nghĩa của những vần thơ trên. Anh thanh niên trong tác phẩm là người có những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
15. Nguyễn Thành Long là một cây bút có tên tuổi về truyện ngắn được nhiều bạn đọc ưa thích. Các tác phẩm của ông thường phản ánh các cuộc sống sôi động đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên đất nước. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn như vậy. Truyện đã khắc hoạ được chân dung của người lao động mới, đó là anh thanh niên với những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp.
16.Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trang vàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà. "Những ngôi sao xa xôi" của nữ tác giả Lê Minh Khuê là một trong những đóng góp như vậy. Nhân vật chính của tác phẩm là Phương Định - một cô gái đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
17.Chúng ta đã từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn qua tác phẩm "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Họ là những chiến sĩ trẻ trung sôi nổi can trường mang trong mình khát vọng thống nhất non sông. Và một lần nữa chúng ta lại được gặp hình ảnh những con người gan dạ trẻ trung trên tuyến đường Trường Sơn qua tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê. Đó là ba cô gái nhỏ nhắn xinh xắn trong một tổ trinh sát mặt đường. Nhân vật chính trong tác phẩm và cũng là người kể chuyện là Phương Định - một cô gái Hà Nội. Nhân vật đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng đông đảo bạn đọc.
18.Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy các nhà văn nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người phụ nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phảI kể đến truyện Kiều của Nguyễn Du ở cuối thế kỉ 18 đầu thế kỉ 19. Nhân vật Thuý Kiều là điển hình cho những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nhưng lại bị cuộc đời vùi dập, xô đẩy vào những đau thương bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó qua các đoạn trích: “Chị em Thuý Kiều”, “Mã giám Sinh mua Kiều”, “Kiều ở lầu Ngưng Bích”.
19. Là cây bút chuyên về truyện ngắn ,trong chiến tranh Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn . “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm đầu tay của bà ,được viết năm 1971 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra rất ác liệt.Truyện giúp ta hiểu hơn về cuộc sống của những cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn .
20.Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa ”của Nguyễn Thành Long lòng ta cứ xao xuyến vấn vương trước vẻ đẹp của những con người ,trước những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy tin yêu .Dù được miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa pa” cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục .Trong đó anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ .
21.Kim Lân là nhà văn có vốn sống vô cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn Việt Nam.Các sáng tác của ông đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của người nông dân . Văn bản “Làng” đươc sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ,với nhân vật chính là ông Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu làng ,yêu nước và gắn bó với kháng chiến .
22. Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên,nó gieo vào lòng người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như giao hoà, đồng điệu .Khi chúng ta chưa hết ngỡ ngàng bởi một Xuân Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì ” thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế ,sâu sắc đến vô cùng qua một thoáng “Sang Thu” .
23. Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc ta là một bản anh hùng ca bất diệt.Trong những tháng năm sục sôi khí thế “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước ”ấy nhân dân Miền Bắc đã không tiếc sức người,sức của chi viện cho Miền Nam ruột thịt. Trong những đoàn quân điệp trùng nối nhau ra trận có chàng trai trẻ Phạm Tiến Duật .Anh được tôi luyện và trưởng thành trong chiến tranh và trở thành nhà thơ chiến sỹ .Thơ anh không cuốn hút người đọc bằng ngôn từ mượt mà,âm điệu du dương mà nó khiến người đọc say bằng chính sự tự nhiên,sống động,gân guốc,độc đáo và đậm chất lính tráng.“Bài thơ về tiểu đôi xe không kính” là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó .
24.Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm mang tên gọi truyền kỳ hoặc có tính chất truyền kỳ song được tôn vinh là “ thiên cổ kỳ bút” thì cho đến nay chỉ có một “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn Dữ .“Chuyện người con gái Nam Xương” được rút trong tập những câu chuyện kỳ lạ đó . Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Nương đã để lại trong lòng người đọc niềm cảm thương sâu sắc.
25. Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới .Sau cách mạng ông nhanh chóng hoà nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại và trường kì của dân tộc.Hoà bình lập lại,từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống đang lên.Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”được sáng tác ở Hòn Gai năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế dài ngày . Bài thơ thực sư là một bài ca ca ngợi cuộc sống của những con người lao động mới .
26. Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ,thành người bạn tri âm tri kỉ của biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền diệu,với chu kì tròn khuyết lạ lùng, trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy, “ánh trăng ”của Nguyễn Duy như một lời tâm sự chân thành ,đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở .
27. Tỡnh cảm gia đỡnh, tỡnh yờu đối với quờ hương xứ sở là những tỡnh cảm nguyờn sơ nhưng cũng thiờng liờng nhất của con người Việt Nam. Lũng yờu thương con cỏi, ước mong thế hệ sau nối tiếp xứng đỏng truyền thống của tổ tiờn, dõn tộc, quờ hương là sự thể hiện cụ thể của tỡnh cảm cao đẹp đú. Nhiều nhà thơ đó giói bày những sắc thỏi tỡnh cảm ấy lờn trang giấy. Chỳng ta bắt gặp trong bài thơ “núi với con” của tỏc giả Y Phương một cỏch diễn đạt mộc mạc, chõn chất của người miền nỳi những lời tõm tỡnh thiết tha, những lời dặn dũ õn cần, chia sẻ của người cha đối với con lũng tự hào về con người và quờ hương yờu dấu của mỡnh.
28.
Cũng như mựa xuõn, mựa thu luụn là đề tài gợi nhiều cảm xỳc cho cỏc thi nhõn. Mỗi người lại cú cỏch nhỡn cỏch miờu tả rất riờng, mang đậm dấu ấn cỏ nhõn của mỡnh. Cú nhà thơ, mựa thu là dỏng liễu buồn, là màu ỏo mờ phai, là tiếng đạp lỏ vàng cuả con nai ngơ ngỏc. Hữu Thỉnh cũng gúp vào tuyển tập thơ mủa thu của dõn tộc 1 cỏi nhỡn mới mẻ. ễng là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người, cuục sống ở nụng thụn, về mựa thu. Những vẩn thơ thu của ụng mang cảm xỳc bõng khuõng vương vấn trước đất trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng. Điều này thể hiện rừ qua bài "Sang thu" đc ụng sỏng tỏc cuối năm 1977. 29. Bước ra khỏi chiến tranh, mỗi người lớnh cú một ngó rẽ riờng để trở về với cuộc đời thường nhật. Trong vụ vàn cỏi bóng lặng lẽ trở về ấy, ta bắt gặp như vụ tỡnh cỏi bóng hỡnh nhà văn Nguyễn Minh Chõu. Trở về lặng lẽ, tiếp tục tỡm tũi lặng lẽ, ngũi bỳt Nguyễn Minh Chõu vẫn chứa đựng những khỏm phỏ mới mẻ, sõu sắc, vẫn mang cỏi nhỡn từng trải chắc chắn của con người đó tụi luyện qua lũ lửa chiến tranh. Chớnh bằng ngũi bỳt ấy, nhà văn đó dựng lờn một “Bến quờ” mang ý nghĩa triết lớ, mang đầy trải nghiệm về một đời người. Cú lẽ sẽ chẳng ai gấp lại trang sỏch “Bến quờ” mà khụng cảm thấy một nỗi buồn bồi hồi, xỳc động trào dõng. Cú chỳt gỡ đú se sẽ buồn, cú chỳt gỡ đú se sẽ xút xa, õn hận nhưng những cảm nhận sõu sắc về vẻ đẹp bỡnh dị, gần gũi của quờ hương thỡ vẫn cũn lắng đọng mói mói trong sõu thẳm tõm hồn mỗi người đọc chỳng ta.
30. Chủ tịch Hồ Chớ Minh - vị cha già kớnh yờu của dõn tộc Việt Nam – đó cống hiến trọn đời mỡnh vỡ sự nghiệp giải phúng đất nước. Người ra đi năm 1969, để lại biết bao nỗi thương nhớ và xút xa cho Tổ quốc. Cú nhiều nhà thơ đó viết bài thơ tưởng nhớ về Bỏc, và “Viếng lăng Bỏc” của Viễn Phương là một trong những bài thơ xuất sắc nhất. Chỳng ta hóy cựng đến với bài thơ để cảm nhận được cảm xỳc ấy.
31. Đó là người Việt nam, ai lớn lờn mà chẳng mang theo, dự ớt, dự nhiều hơi ấm của những lời ru, những lời yờu thương ờm đềm khi xưa mẹ hỏt. Đó mang trong mỡnh dũng mỏu Việt, ai mà chẳng cú một gúc tuổi thơ trong sang, hồn nhiờn, chập chờn theo đụi cỏnh cũ trắng ở nơi sõu thẳm hoài niệm, tõm hồn. Chế Lan Viờn cũng vậy, ụng cũng là người Việt Nam, dũng mỏu chảy trong huyết quản ụng cũng mang tờn Lạc Hồng, cú lẽ vỡ thế, trong thơ ụng, dự là suy ngẫm, dự là triết lớ, ta vẫn gặp lời ru ầu ơ của mẹ, ta vẫn thấy kỉ niệm tuổi thơ nồng chỏy, ta vẫn nghe trong giú thong thả nhịp vỗ cỏnh cũ. Và “Con cũ” là bài thơ tiờu biểu cho một hồn thơ như thế, một bài thơ mà chất triết lớ, suy tưởng đó hoà làm một với những lời ca đẹp đẽ nhất ca ngợi tỡnh mẹ, ca ngợi ý nghĩa của những lời hỏt ru với cuộc đời mỗi con người.
33. "Tre xanh, xanh tửù bao giụứ,
Chuyeọn ngaứy xửa ủaừ coự bụứ tre xanh.
Thaõn gaày guoọc, laự mong manh
Maứ sao neõn luừy neõn thaứnh tre ụi"
("Tre Vieọt Nam" -Nguyeón Duy)
Teõn tuoồi cuỷa Nguyeón Duy gaộn lieàn vụựi baứi thụ "Tre Vieọt Nam". Vụựi moọt gioùng thụ moọc maùc chaõn tỡnh, chaỏt thụ saõu laộng, lụứi thụ nhử thuỷ thổ, taõm tỡnh, nhửừng taực phaồm cuỷa Nguyeón Duy ủaừ ủeồ laùi trong loứng ngửụứi ủoùc nhửừng aỏn tửụùng saõu saộc, ủeùp ủeừ. Baứi thụ "AÙnh traờng" laứ moọt trong nhửừng baứi thụ hay cuỷa Nguyeón Duy ủửụùc vieỏt trong nhửừng naờm ủaàu sau giaỷi phoựng. Cuừng tửứ chaỏt thụ aỏy, gioùng thụ aỏy, nhaứ thụ ủaừ ủửa vaứo baứi thụ nhửừng traỷi nghieọm, nhửừng trieỏt lyự cuỷa moọt cuoọc ủụứi chieỏn ủaỏu, gaộn boự vụựi queõ hửụng, cuoọc soỏng. Qua ủoự, nhaứ thụ muoỏn gửỷi gaộm ủeỏn moùi ngửụứi moọt baứi hoùc veà loứng aõn nghúa, thuỷy chung
34. Con cũ là hỡnh ảnh quen thuộc với làng quờ Việt Nam tự bao đời. Chớnh vỡ thế mà từ lỳc nào khụng biết, hỡnh ảnh cũ đó đi vào ca dao, dõn ca Việt Nam một cỏch bỡnh thường nhưng lại mang ý nghĩa sõu sắc biểu trưng cho hỡnh tượng người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khú. Và cũng cú khi hỡnh ảnh cũ được mượn để vớ cho thõn phận người phụ nữ thấp bộ trước xó hội phong kiến lỳc bấy giờ. Cảm nhận từ tỡnh mẹ thiờng liờng, cảm nhận vẻ đẹp sõu sắc của hỡnh ảnh cũ, tỏc giả Chế Lan Viờn đó mượn chất liệu là những bài ca dao, dõn ca Việt Nam để dệt nờn bài thơ "Con cũ" ca ngợi tỡnh mẫu tử thiờng liờng và nỗi nhọc nhằn nuụi con khụn lớn của người phụ nữ, người mẹ. Bài thơ đó nhanh chúng được mọi người biết đến và trở thành một trong những tỏc phẩm tiờu biểu viết về tỡnh mẹ. 35. Nguyễn Thành Long là một trong những cõy bỳt văn xuụi đỏng chỳ ý trong những năm 60 – 70, chỉ chuyờn viết về truyện ngắn và kớ. “Lặng lẽ Sa Pa” là một truyện ngắn nhẹ nhàng cú cốt truyện đơn giản nhưng thật thỳ vị và ẩn chứa bờn trong nhiều ý vị sõu sắc. Tỏc phẩm như một bài thơ về vẻ đẹp trong cỏch sống và suy nghĩ của những con người lao động bỡnh thường mà cao cả, những con người đầy quan tõm, đầy trỏch nhiệm đối với đất nước mà tiờu biểu là anh thanh niờn làm cụng tỏc quan trắc khớ tượng. Nhõn vật anh thanh niờn chỉ hiện ra trong chốc lỏt nhưng vẫn là điểm sỏng nổi bật nhất của bức tranh về phẩm chất và tõm hồn tốt đẹp của con người mới trong cụng cuộc xõy dựng chủ nghĩa xó hội ở miền Bắc mà tỏc giả tập trung thể hiện.
36.Cỏch 1- Chớnh Hữu là nhà thơ quõn đội trưởng thành trong cuộc khỏng chiến chống Phỏp.
Phần lớn thơ ụng hướng về đề tài người lớnh với lời thơ đặc sắc, cảm xỳc dồn nộn, ngụn ngữ hàm sỳc, cụ đọng giàu hỡnh ảnh
Bài thơ “Đồng chớ” là một trong những bài thơ viết về người lớnh hay của ụng. Bài thơ đó diễn tả thật sõu sắc tỡnh đồng chớ gắn bú thiờng liờng của anh bộ đội thời khỏng chiến.
Cỏch 2: Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hỡnh ảnh người lớnh mói mói là hỡnh ảnh cao quý nhất, đẹp đẽ nhất. Hỡnh tượng người lớnh đó đi vào lũng người và văn chương với tư thế, tỡnh cảm và phẩm chất cao đẹp. Một trong những tỏc phẩm ra đời sớm nhất, tiờu biểu và thành cụng nhất viết về tỡnh cảm của những người lớnh Cụ Hồ là “Đồng chớ” của Chớnh Hữu. Bằng những rung động mới mẻ và sõu lắng, bằng chớnh sự trải nghiệm của người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chớ”, Chớnh Hữu đó diễn tả thật sõu sắc tỡnh đồng chớ gắn bú thiờng liờng của anh bộ đội thời khỏng chiến.
37.- Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Sau CM thơ Huy Cận tràn đầy niềm vui, niềm tin yờu cuộc sống mới.
-Thiờn nhiờn vũ trụ là nguồn cảm hứng dồi dào trong thơ Huy Cận và nú mang những nột đẹp riờng.
- Một trong những bài thơ được nhiều người yờu thớch nhất là bài “ Đoàn thuyền đỏnh cỏ” được viết năm 1958 tại vựng biển Quảng Ninh. Với bỳt phỏp lóng mạn kết hợp hiện thực và nhiều hỡnh ảnh kỡ vĩ, trỏng lệ ,bài thơ đó ca ngợi thiờn nhiờn vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống mới ở miền Bắc thời kỳ xõy dụng chủ nghĩa xó hội.
38. Bài thơ “Đồng chớ” ra đời vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt Bắc của quõn và dõn ta đỏnh thắng cuộc tiến cụng quy mụ lớn của thực dõn Phỏp cuối năm 1947 lờn khu căn cứ địa Việt Bắc. Nhà thơ Chớnh Hữu lỳc đú là chớnh trị viờn đại đội thuộc trung đoàn Thủ đụ, cựng đơn vị của mỡnh tham gia chiến đấu suốt chiến dịch. Đầu năm 1948 Chớnh Hữu viết bài thơ này. Bài thơ là kết quả của những trói nghiệm thực va những cảm xỳc sõu xa của tỏc giả với đồng đội trong chiến dịch Việt Bắc. Bài thơ núi về tỡnh đồng đội, đồng chớ thắm thiết, sõu nặng của những người lớnh cỏch mạng mà phần lớn họ xuất thõn từ nụng dõn. Đồng thời bài thơ cũng thể hện lờn hỡnh ảnh chõn thực, giản dị mà cao đẹp của anh bộ đội trong thời kỡ đầu của cuộc khỏng chiến chống thực dõn Phỏp cũn rất khú khăn thiếu thốn.
39. Phạm Tiến Duật là nhà thơ trẻ và lớn lờn “trong sắc ỏo của anh bộ đội Trường Sơn” giữa những ngày ỏc liệt nhất của cuộc chiến tranh nhõn dõn chống Mỹ.Tiếng thơ Phạm Tiến Duật hỡnh thành và lớn lờn với những bài thơ “ Trường Sơn đụng-Trường Sơn tõy, lửa đốn, giửi em cụ thanh niờn xung phong, nhớ....”đó gúp phần trẻ hoỏ thơ Việt Nam thời chống Mỹ. Bài thơ “bài thơ về tiểu đội xe khụng kớnh” được rỳt ra trong tập thơ “vầng trăng-quầng lửa” của tỏc giả. Trong bài thơ tỏc giả đó xõy dựng một hỡng tượng độc đỏo những “chiếc xe khụng kớnh” chắn giú vẫn băng băng trờn đường ra trận vỡ chiến trường miền Nam ruột thịt.
40 Núi đến Nguyễn Đỡnh Chiểu khụng những là núi đến một nhà thơ yờu nước tiờu biểu nhất của thời kỳ đất nước ta bị thực dõn Phỏp xõm lược cuối thế kỷ XIX mà ụng cũn được nhõn dõn biết đến như một nhà thơ lớn, ca ngợi đạo lớ làm người, đề cao tiết hạnh của người phụ nữ, ca ngợi lũng trung hiếu và hành động vị nghĩa của nam giới mà tỏc phẩm Lục Võn Tiờn là một minh chứng hựng hồn. Lục Võn tiờn - nhõn vật chớnh của tỏc phẩm, hơn ai hết đó biểu hiện rừ nột lý tưởng của người anh hựng. Đặc biệt là đoạn trớch “Lục Võn Tiờn cứu Kiều Nguyệt Nga” đó để lại trong lũng người đọc một ấn tượng khú phai mờ về hỡnh ảnh
File đính kèm:
- mo bai hay ve van 9.doc