Bài giảng Tiết 77 bài 19: Rút gọn câu

2.X¸c ®Þnh chñ ngữ, vÞ ngữ trong 3 c©u sau : Hßn đÊt næi lªn Hßn Me vµ Hßn Sãc, CN VN (1) gèi ®Çu lªn xãm. VN (2) b) M­a ngít h¹t, råi dÇn dÇn t¹nh h¼n. CN VN H»ng ¬i, t¹nh m­a råi .VÒ th«i. CN VN VN 3. Khoanh trßn vµo ®¸p ¸n ®óng : a) Chñ ngữ lµ những tõ chØ danh tõ chung, danh tõ riªng: A. Đóng B. Sai b) Trong c©u “ TÊc ®Êt tÊc vµng ” cã bao nhiªu côm C - V: 0 cã côm C-V. 1 côm C-V. 2 côm C-V. 3 côm C-V A. B. C©u bÞ l­îc bít tõ “lµ” Giáo viên thực hiện: Nguyễn Sơn Hà I. Thế nào là câu rút gọn? II. Cách dùng câu rút gọn III. Luyện Tập I THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? Cấu tạo của hai câu đó có gì khác nhau? a) Học ăn. Học nói, học gói, học mở (Tục ngữ) b) Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở. Ta thÊy : C©u (a) kh«ng cã chñ ngữ. C©u (b) cã chñ ngữ. I . THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? Tr¶ lêi: C©u a cã thÓ thªm chñ ngữ. VÝ dô : Ng­êi ViÖt Nam; Chóng ta; Chóng em. I . THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? I. THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? Tr¶ lêi : Chủ ngữ câu a bị lược bỏ vì đây là câu tục ngữ khuyên chung cho tất cả người Việt Nam, lời nhắc nhở mang tính đạo lí truyền thống. 4. Trong những câu màu xanh sau đây, thành phần nào của câu được lược bỏ? a) Hai ba ng­êi ®uæi theo nã. Råi ba bèn ng­êi, s¸u b¶y ng­êi. (NguyÔn C«ng Hoan) b) - Bao gêi cËu ®i Hµ Néi ? - Ngµy mai. I. THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? - Câu a lược bỏ vị ngữ. - Câu b: lược bỏ cả chủ ngữ và vị ngữ. Vì sao ở câu a lại lược bỏ chủ ngữ? Tránh lặp câu trước. I. THÕ NµO Lµ RóT GäN C¢U ? Ghi nhí: SGK Câu rút gọn là câu lược bỏ một số thành câu( Chủ ngữ, vị ngữ, các thành phần phụ câu, cả chủ ngữ và vị ngữ) nhằm: Làm cho câu gọn hơn, vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu đứng trước; Ngụ ý hành động, đăc điểm nói trong câu là cảu chung mọi người II. C¸CH DïNG C¢U RóT GäN Những từ màu xanh dưới đây thiếu thành phần nào? Có nên rút gọn câu như vậy không? Vì sao? Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Sân trường thật đông vui. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co * Nhận xét C©u thiếu chủ ngữ .  Kh«ng nªn rót gän c©u nh­ vËy.  Gây khó hiểu, hiểu sai, hiểu không đầy đủ nghĩa. II .C¸CH DïNG C¢U RóT GäN 2. CÇn thªm những tõ ngữ nµo vµo c©u rót gän (màu xanh) d­íi ®©y ®Ó thÓ hiÖn th¸i ®é lÔ phÐp ? - MÑ ¬i, h«m nay con ®­îc mét ®iÓm 10. - Con ngoan qu¸ ! Bµi nµo ®­îc ®iÓm 10 thÕ ? - Bµi kiÓm tra to¸n. II. C¸CH DïNG C¢U RóT GäN * Nhận xét - Sö dông câu rút gọn trªn Thể hiện thái độ không lễ phép, câu trả lời cộc lốc, khiếm nhã. CÇn thªm nh­ sau : Thưa mẹ, ạ, con được điểm 10 bµi kiÓm tra to¸n ¹ . II .C¸CH DïNG C¢U RóT GäN CÇn chó ý : Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói; Không biến câu nói của mình thành một câu cộc lốc khiếm nhã. II. C¸CH DïNG C¢U RóT GäN Bµi tËp phô : Đ©u lµ c©u rót gän tr¶ lêi cho c©u hái “Hµng ngµy, cËu dµnh thêi gian cho viÖc gì nhiÒu nhÊt ?”. H»ng ngµy mình dµnh nhiÒu thêi gian ®Ó ®äc s¸ch. Đäc s¸ch lµ viÖc mình dµnh nhiÒu thêi gian nhÊt. TÊt nhiªn lµ ®äc s¸ch råi ! Mình ®äc s¸ch. D. III. LuyÖn tËp ( B.t 1/ SGK tr 16) C¸c c©u tró gän lµ : - Câu b: rút gọn chủ ngữ. - Câu c: rút gọn chủ ngữ. - Câu d: rút gọn nòng cốt câu.  ĐÓ cho c©u gän h¬n, tr¸nh lÆp tõ ngữ. 2. Tìm câu rút gọn, khôi phục thành phần. a. (Tôi) bước tới Đèo Ngang ( rút gọn chủ ngữ) (Thấy) cỏ cây chen… (Thấy ) lom khom dưới núi… (Thấy ) lác đác bên sông… (Tôi) nhớ nước đau lòng…. (Tôi ) thương nhà…. b. ( Người ta) đồn rằng… (Vua) ban khen… (Quan tướng) đánh giặc….. (Quan t­íng ) trở về gọi mẹ…. * Trong thơ ca hay sử dụng câu rút gọn vì nó phù hợp với sự cô đọng, súc tích, ngắn gọn của thể loại thơ, sự gieo vÇn  luật của thơ. III.LuyÖn tËp 3. ( B/t 3 / SGK tr. 17) Tr¶ lêi : CËu bÐ vµ ng­êi kh¸ch trong truyÖn ®· hiÓu lÇm nhau bëi vì khi tr¶ lêi ng­êi kh¸ch, em bÐ dïng ba c©u rót gän kiÕn ng­êi kh¸ch hiÓu sai : Trong c¶ ba c©u rót gän, chñ ngữ lµ tê giÊy, nh­ng «ng kh¸ch hiÓu nhÇm lµ bè cËu bÐ.  Ph¶i cÈn thËn khi dïng c©u rót gän, vì nªu dïng c©u rót gän kh«ng ®óng cã thÓ g©y ra hiÓu lÇm. III.LuyÖn tËp 4. (B/t 4 / SGK tr. 198) Trong c©u chuyÖn, viÖc dïng c¸c c©u rót gän cña anh chµng phµm ăn ®Òu cã t¸c dông g©y c­êi vµ phª ph¸n, vì rót gän ®Õn møc kh«ng hiÓu ®­îc vµ rÊt th« lç. III.LuyÖn tËp 1. C©u nµo trong c¸c c©u sau ®©y lµ c©u rót gän ? Ai còng ph¶i häc ®i ®«i víi hµnh. Anh trai t«i häc lu«n ®i ®«i víi hµnh. Häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh. RÊt nhiÒu ng­êi häc ®i ®«i víi hµnh. C. 2. Khi ngô ý ®Ó hµnh ®éng, ®Æc ®iÓm nµo nãi trong c©u lµ cña chung mäi ng­êi, chóng ta sÏ l­îc bá thµnh phÇn nµo : Chñ ngữ VÞ ngữ. Tr¹ng ngữ. Bæ ngữ A. 3. ĐiÒn tõ vµo dÊu … cho phï hîp”: Trong ……………………… ta th­êng gÆp nhiÒu c©u rót gän. văn xu«i truyÖn cæ d©n gian truyÖn ng¾n, bót kÝ văn vÇn (th¬, ca dao)