Bài giảng tiết 19- Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp

Tiết 19   Tiết 19 Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp I/Cách dẫn trực tiếp 1. Ví dụ : SGK – Tr. 53 a/ Cháu ở liền trong trạm hàng tháng . Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lỡ nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói : “ Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gỡ ?”. b/ Hoạ sĩ nghĩ thầm : “ Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. Phần in đậm nào là lời núi được phỏt ra thành lời ? Phần in đậm nào là ý nghĩ ? Tiết 19 Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp I/Cách dẫn trực tiếp 1. Ví dụ : SGK – Tr. 53 2. Nhận xột : Vd a : Lời núi - Vd b : í nghĩ a/ Cháu ở liền trong trạm hàng tháng . Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan li nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói : “ Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gỡ ?”. b/ Hoạ sĩ nghĩ thầm : “ Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. Hai phần in đậm trờn được ngăn cỏch với bộ phận đứng trước nú bằng dấu gỡ ? Tiết 19 Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp I/Cách dẫn trực tiếp 1. Ví dụ : SGK – Tr. 53 2. Nhận xột : Vd a : Lời núi - Vd b : í nghĩ Ngăn cỏch bởi dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp. a/ Cháu ở liền trong trạm hàng tháng . Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lỡ nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói : “ Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gỡ?”. b/ Hoạ sĩ nghĩ thầm : “ Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. ? Cú thể thay đổi vị trớ giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nú được khụng ? Nếu được thỡ bộ phận ấy ngăn cỏch với nhau bằng dấu gỡ ? Cú thể đảo vị trớ giữa bộ phận in đậm với bộ phận trước đú bằng cỏch thờm dấu gạch ngang. a. “ Đấy, bỏc cũng chẳng “thốm” người là gỡ ?”_ Chỏu núi. b. “ Khỏch tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quột tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn ”_ Họa sĩ nghĩ thầm . Tiết 19 Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp I/Cách dẫn trực tiếp 1. Ví dụ : SGK – Tr. 53 2. Nhận xột : Vd a : Lời núi - Vd b : í nghĩ Ngăn cỏch bởi dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp. Tại sao lời núi và ý nghĩ ở đõy lại được đưa vào trong dấu ngoặc kộp ? Trớch dẫn nguyờn văn lời núi và ý nghĩ của người khỏc Cỏc phần in đậm trờn được ngăn cỏch với bộ phận đứng trước nú bằng dấu gỡ ? * Ghi nhớ : SGK – Tr. 54 II/ Cỏch dẫn giỏn tiếp : 1. Vớ dụ : SGK-Tr. 53 a/ Lóo tỡm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lóo khuyờn nú hóy dằn lũng bỏ đỏm này, để dựi giắng lại ớt lõu, xem cú đỏm nào khỏ mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thỡ lấy đứa khỏc ; làng này đó chết hết con gỏi đõu mà sợ. b/ Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bỏc sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật . Phần in đậm vd a là lời núi hay ý nghĩ ? Vậy đú là lời núi của ai ? Nội dung của lời núi là gỡ ? Trước bộ phận in đậm ta cú thể thờm được từ nào khụng ? ? Phần in đậm ở Vd b là lời núi hay ý nghĩ ? Trước phần in đậm cú dựng từ gỡ ? Cú thể thay đổi bằng từ khỏc được khụng ? ? Cả hai bộ phận in đậm ở phần trớch a, b cú ngăn cỏch với bộ phận trước nú bằng dấu gỡ khụng ? II/ Cỏch dẫn giỏn tiếp : 1. Vớ dụ : SGK-Tr. 53 2.Nhận xột : Vd a : Lời núi - Vd b : í nghĩ Tại sao phần trớch a,b, khi trớch dẫn đều khụng được đặt trong dấu ngoặc kộp ? Khụng dựng dấu ngăn cỏch nhưng cú thể thờm từ rằng hoặc từ là trước lời dẫn. Đõy là lời núi, ý nghĩ được thuật lại . Cỏch dẫn trờn gọi là dẫn giỏn tiếp . Vậy em hiểu cỏch dẫn giỏn tiếp là như thế nào ? * Ghi nhớ : SGK- Tr. 54 Em hóy so sỏnh sự giống và khỏc nhau giữa lời dẫn trực tiếp và lời dẫn giỏn tiếp ? Giống nhau : Đều là trớch dẫn lời núi hoặc ý nghĩ của một người, một nhõn vật nào đú . Khỏc nhau : Lời dẫn trực tiếp Lời dẫn giỏn tiếp - Nhắc lại nguyờn văn lời núi, - Thuật lại lời núi, ý nghĩ của ý nghĩ của người hoặc nhõn vật. người hoặc nhõn vật. Cú điều chỉnh cho thớch hợp. - Đặt trong dấu ngoặc kộp. - Khụng đặt trong dấu ngoặc kộp kộp III. Luyện tập Bài tập 1 : Nhận diện lời dẫn và cỏch dẫn a/ Nú cứ làm in như nú trỏch tụi ; nú kờu ư ử, nhỡn tụi, như muốn bảo tụi rằng : “A ! Lóo già tệ lắm ! Tụi ăn ở với lóo như thế mà lóo xử với tụi như thế này à ?” . b/ Sau khi thằng con đi, lóo tự bảo rằng : “ Cỏi vườn là của con ta . Hồi cũn mồ ma mẹ nú, mẹ nú cố thắt lưng buộc bụng, dố sẻn mói, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu . Hồi ấy, mọi thức cũn rẻ cả …”. - Cả hai tỡnh huống đều là cỏch dẫn trực tiếp a. Dẫn ý nghĩ nhõn vật gỏn cho con chú b. Dẫn ý nghĩ nhõn vật. *Bài tập 2 : Viết đoạn văn nghị luận Trớch dẫn ý kiến đú theo hai cỏch : dẫn trực tiếp và dẫn giỏn tiếp : a/ Chỳng ta phải ghi nhớ cụng lao của cỏc vị anh hựng dõn tộc, vỡ cỏc vị ấy là tiờu biểu của một dõn tộc anh hựng (Hồ Chớ Minh, Bỏo cỏo Chớnh trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng) * Thảo luận nhúm : Nhúm 1 ( tổ 1 ) : Viết lời dẫn trực tiếp. Nhúm 2 ( tổ 2 ) : Viết lời dẫn giỏn tiếp. Nhúm 3 ( tổ 3 ) : Nhận xột Cỏch dẫn trực tiếp : Trong bỏo cỏo Chớnh trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng Chủ tịch Hồ Chớ Minh đó nờu rừ : “Chỳng ta phải ghi nhớ cụng lao của cỏc vị anh hựng dõn tộc, vỡ cỏc vị ấy là tiờu biểu của một dõn tộc anh hựng”. Cỏch dẫn giỏn tiếp : Trong bỏo cỏo Chớnh trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng Chủ tịch Hồ Chớ Minh đó khẳng định rằng chỳng ta phải ghi nhớ cụng lao của cỏc vị anh hựng dõn tộc, vỡ cỏc vị ấy là tiờu biểu của một dõn tộc anh hựng. Chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn giỏn tiếp VD : Chủ tịch Hồ Chớ Minh đó từng khẳng định : “Khụng cú gỡ quý hơn độc lập, tự do.” Chuyển lời dẫn giỏn tiếp thành lời dẫn trực tiếp VD : Anh ấy núi rằng mai anh ấy về quờ. Tiết 19 Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp Một số lưu ý : * Chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn giỏn tiếp : + Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp. + Thay đổi đại từ nhõn xưng cho phự hợp. + Lược bỏ cỏc từ chỉ tỡnh thỏi. + Thờm từ rằng hoặc từ là trước lời dẫn. + Khụng chớnh xỏc phải đỳng từng từ nhưng phải dẫn đỳng ý. * Chuyển lời dẫn giỏn tiếp thành lời dẫn trực tiếp : + Khụi phục lại nguyờn văn lời dẫn (Thờm, bớt từ ngữ cần thiết) + Sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp. Bài tập 3 : Thuật lại lời Vũ Nương theo cỏch dẫn giỏn tiếp Hụm sau, Linh Phi lấy một cỏi tỳi bằng lụa tớa, đựng mười hạt minh chõu, sai sứ giả Xớch Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhõn đú cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn : - Nhờ núi hộ với chàng Trương, nếu cũn nhớ chỳt tỡnh xưa nghĩa cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến sụng, đốt cõy đốn thần chiếu xuống nước, tụi sẽ trở về . Hụm sau, Linh Phi lấy một cỏi tỳi bằng lụa tớa, đựng mười hạt minh chõu, sai sứ giả Xớch Hỗn đưa Phan ra khỏi nước . Vũ Nương nhõn đú cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan núi hộ với chàng Trương rằng nếu chàng Trương cũn nhớ chỳt tỡnh xưa nghĩa cũ, thỡ xin lập một đàn giải oan ở bến sụng, đốt cõy đốn thần chiếu xuống nước Vũ Nương sẽ trở về . Hướng dẫn về nhà - Học thuộc ghi nhớ . Hoàn chỉnh cỏc bài tập. Soạn bài : Sự phỏt triển của từ vựng. Trong bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đụng cảm tỏc của Phan Bội Chõu cú cõu : “ Bủa tay ụm chặt bồ kinh tế” Từ “kinh tế” trong bài thơ cú nghĩa là gỡ? Ngày nay chỳng ta cú hiểu từ này theo nghĩa như Phan Bội Chõu đó dựng hay khụng ? Em rỳt ra nhận xột gỡ về nghĩa của từ ? Xem lại kiến thức về phộp tu từ hoỏn dụ, ẩn dụ, nghĩa gốc, nghĩa chuyển… Chỳc cỏc em thành cụng !