Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 116: Mùa xuân nho nhỏ

C a n h n g a y x u â nM u a x u â n c u a t ô I R ă m T h a n g G I ê n gN g u y ê n d uM u a x u â n n h o n h oV u b ă n g T h a n h h ả ixma uuânâan uùxm1.“Rằm xuân lồng lộng trăng soi”là câu mở đầu bài thơ nào?2. Đây là tác giả của truyện Kiều?3. Tên một bài thơ về mùa xuân đã được nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc?4. Hai câu thơ “Cỏ non...bông hoa” nằm trong đoạn trích nào của Truyện Kiều?5. Tác giả của tập “Thương nhớ mười hai”?6. “ Đẹp quá đi! Mùa xuân ơi” là câu nằm trong đoạn trích nào?7. Là người con của xứ Huế, tác giả của bài thơ được viết khi đang nằm trên giường bệnh?mùa xuânTiết 116mùa xuân nho nhỏ(Thanh Hải)GV: Nguyễn Thu Phương 1. Tác giả : - Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế. - Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.I. Đọc, tìm hiểu chung : Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải 1. Tác giả : - Tên : Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là người con xứ Huế. - Là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học cách mạng Việt Nam.I. Đọc, tìm hiểu chung :Tiết 116 Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải - - Phong cách thơ: chân thành, đôn hậu, đằm thắm.Sáng tác tháng 11 năm 1980a. Hoàn cảnh:2. Tác phẩm:C. Đất nước đã hoà bình song nền kinh tế chưa thoát khỏi bao cấp, còn nghèo nàn, lạc hậu.A. Khi đất nước xảy ra cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc và Tây Nam. B. Đất nước có nhiều khó khăn: chiến tranh biên giới, nền kinh tế chưa thoát khỏi bao cấp và được viết khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh?Xin lỗi, bạn sai rồi!B. Đất nước có nhiều khó khăn: chiến tranh biên giới, nền kinh tế chưa thoát khỏi bao cấp và được viết khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh.Chúc mừng bạn!2. Tác phẩm:Sáng tác tháng 11 năm 1980a. Hoàn cảnh:Nhà thơ đang nằm trên giường bệnh.Đất nước còn nhiều khó khăn. “... Tôi luôn có cái ám ảnh của một người đau bệnh hiểmnghèo, rằng không biết mình sẽ nằm xuống vào lúc nào, nằmxuống để rồi không dậy được nữa. Lúc đó để lại bao nhiêuchuyện dở dang, trong đó có những tác phẩm... Khi có điềukiện, người cảm thấy thoải mái đôi chút là tôi liền ngồi vàobàn. Tôi tự nhủ: Phải sống những ngày tháng cuối có ích đểkhi mất đi mình vẫn có thể làm việc đến giờ chót. ”b. Bố cục và mạch cảm xúc:Mọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcơi, con chim chiền chiện.Hót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.Mùa xuân người cầm súngLộc giắt đầy bên lưngMùa xuân người ra đồngLộc trải dài nương mạTất cả như hối hảTất cả như xôn xao...Đất nước bốn ngàn nămVất vả và gian laoĐất nước như vì saoCứ đi lên phía trước.Ta làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hoà caMột nốt trầm xao xuyến.Một mùa xuân nho nhỏLặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươiDù là khi tóc bạc.Mùa xuân - ta xin hátCâu Nam ai, Nam bìnhNước non ngàn dặm mìnhNước non ngàn dặm tìnhNhịp phách tiền đất Huế. Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải - Mọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcơi, con chim chiền chiện.Hót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.Mùa xuân người cầm súngLộc giắt đầy bên lưngMùa xuân người ra đồngLộc trải dài nương mạTất cả như hối hảTất cả như xôn xao...Đất nước bốn ngàn nămVất vả và gian laoĐất nước như vì saoCứ đi lên phía trước.Ta làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hoà caMột nốt trầm xao xuyến.Một mùa xuân nho nhỏLặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươiDù là khi tóc bạc.Mùa xuân - ta xin hátCâu Nam ai, Nam bìnhNước non ngàn dặm mìnhNước non ngàn dặm tìnhNhịp phách tiền đất Huế. Mạch cảm xúc : Cảm xúc trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân thiên nhiên xứ Huếthiên nhiên xứ Huế Liên tưởng tới mùa xuân của đấtnước, cách mạngnước, cách mạng Suy nghĩ ước nguyện được cốnghiếnhiến Trở về với cảm xúc tha thiết tự hào qua lànđiệu dân ca.II. Đọc, tìm hiểu bài thơ:1. Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên xứ Huế :Hình ảnh : dòng sông, bông hoaMầu sắc : xanh, tímÂm thanh : tiếng chim chiền chiệnMọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcơi con chim chiền chiệnHót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.dòng sôngbông hoaxanhtím biếcBức tranh xuâncon chim chiền chiệnHótMọcMọcMọcMọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcMột bông hoa tím biếcMọc giữa dòng sông xanhMọcMọcMọc Bức tranh thiên nhiên có màu sắc dịu mát, âm thanh rộn rã, đường nét hài hoà, không gian cao rộng Đậm sắc mầu xứ Huế nên thơ, tao nhã, thơ mộng.Hình ảnh : dòng sông, bông hoaMầu sắc : xanh, tímÂm thanh : tiếng chim chiền chiệnMọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcơi con chim chiền chiệnHót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.dòng sôngbông hoaxanhtím biếcBức tranh xuâncon chim chiền chiệnHótMọcMọcMọcơi con chim chiền chiệnHót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.: giọt âm thanh của tiếng chimnhà thơ không chỉ nghe thấy âm thanh mà còn có cảm giác như nhìn thấy âm thanh ấy kết thành giọt và đặc biệt còn tiếp xúc “hứng” được.=> Tâm trạng say sưa, ngây ngất, nâng niu, trân trọng của tác giả trước cảnh đất trời vào xuân.ơi Hót chi hứngNghệ thuật chuyển đổi cảm giác:giọt long lanh2. Cảm xúc trước mùa xuân đất nước :người cầm súngngười ra đồng Hai lớp người gian nan vất vả tiêu biểu cho hai nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng đất nước. Lộc ?A. Chồi non xanh tơ của cây cốiC. Sức sống mãnh liệt của mùa xuânChọn phương án trả lời đúng nhất ?B. Sức thanh xuân tươi trẻĐD. Cả A, B, CD. Cả A, B, C chúc mừng bạnNgười lính ra trận như mang theo sức sống của mùa xuân vào trận đánhNgười nông dân ra đồng như gieo mùa xuân trên cánh đồngMang cả mùa xuân, sức xuân ra trận, ra đồng để tạo nên mùa xuân cho đất nước với một khí thế khẩn trương, náo nhiệt.LộcĐất nước bốn ngàn nămVất vả và gian laoĐất nước như vì saoCứ đi lên phía trước Hình ảnh so sánh, nhân hoá độc đáo, giàu ý nghĩa: Đất nước bốn ngàn nămVất vả và gian laoĐất nước như vì saoCứ đi lên phía trước Sức sống bền bỉ, mãnh liệt.- Niềm tự hào, tin tưởng của tác giả vào đất nước. Ta làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hoà caMột nốt trầm xao xuyến.Một mùa xuân nho nhỏLặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươiDù là khi tóc bạc.cành hoa Lấy cái đẹp của thiên nhiên để thể hiện nguyện ước...con chim hót3. Ước nguyện trước mùa xuân :con chim hótmột nốt trầm xao xuyếnmột cành hoaƯớc nguyện khiêm nhường mà tha thiết được cống hiến một phần nhỏ bé cho cuộc đời để góp phần làm đẹp cho đời.Ta làmTôi: Cảm xúc cá nhân của tác giả trước mùa xuân thiên nhiên... Ta: Vừa là số ít vừa là số nhiều, ước nguyện của tác giả cũng là nguyện ước chung của mọi người.Nhân vật trữ tìnhMùa xuân bé nhỏ hữu hạn góp phần làm nên mùa xuân rộng lớn của cuộc đời. Đó là quan niệm sống là để cống hiến, để hiến dâng => Khát vọng của cả một thời đại.Mùa xuân nho nhỏ:4. Khúc hát ngợi ca quê hương đất nướcĐiệu hò nổi tiếng của xứ HuếBộ phận cấu thành nền văn hoá dân tộcCâu Nam ai, Nam bìnhKhúc hát thân tình, ấm áp ngân lên niềm tin yêu tha thiết vào cuộc đời, vào quê hương xứ sở.Bài 1: Bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ được viết theo thể thơ nào ? Xác định nhịp thơ của khổ 1?“ Mọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcƠi, con chim chiền chiệnHót chi mà vang trờiTừng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.”“ Mọc / giữa dòng sông xanhMột bông hoa / tím biếcƠi,/ con chim / chiền chiệnHót chi / mà / vang trờiTừng giọt / long lanh rơiTôi đưa tay / tôi hứng.”Bài 2:Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về hình ảnh thơ trong bài?A Hình ảnh thơ giản dị, gợi cảm giàu sức biểu trưng.B. Hình ảnh thơ bất ngờ, thú vị.C. Hình ảnh thơ giàu chất triết lí.Khoanh tròn vào chữ cái đầu dòng nêu nhận xét đúng nhất về chủ đề của bài thơ.A. Lời tâm nguyện chân thành trước lúc đi xa.B. Mong ước được hoá thân làm đẹp cuộc đời.C. Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất nước.D. Ước nguyện sống có ích, được cống hiến cho đời. Bài 3:III. Tổng kếtNghệ thuật:Thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt.Hình ảnh giản dị, giàu ý nghĩa biểu trưng.Giọng thơ trầm lắng thiết tha.2. Nội dung: Bài thơ là tiếng lòng tha thiết thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó với đất nước, cuộc đời, là ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước và góp một mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.Trong những tác phẩm được học, có những tác phẩm nào, nhân vật nào đã thể hiện quan niệm sống mà nhà thơ Thanh Hải gửi gắm qua bài thơLuyện tập Sau khi học xong bài thơ, em có những cảm nghĩ gì hoặc có những liên hệ như thế nào về bản thân trước quan niệm sống của tác giả?Về nhà Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật của bài. Viết đoạn văn bình một khổ thơ em thích nhất. Soạn bài: Viếng lăng Bác