Bài giảng Ngữ văn 7 tiết 113, 114: Ca Huế trên sông Hương - Hà Ánh Minh

Toàn cảnh cố đô Huế Sông Hương và núi Ngự BìnhChïa Thiªn MôCầu Tràng Tiền§¹i néi vÒ ®ªm TiÕt 113 - 114V¨n b¶n:- Hµ Ánh Minh- Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ngĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH* 1-Tác giả - Tác phẩm Lµ t¸c phÈm xuÊt s¾c cña Hµ ¸nh Minh, ®¨ng trªn b¸o “Ng­êi Hµ Néi”. Là văn bản nhật dụng, thuộc thể loại bút ký. Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm?- Phần 1: Tõ ®Çu-> “lÝ hoµi nam”: Giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ c¸c lµn ®iÖu dân ca HuÕ.- Phần 2: Cßn l¹i: §ªm nghe ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng. Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña ca HuÕ. Bµi v¨n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? X¸c ®Þnh néi dung cña tõng phÇn?2. Bố cục a. Giới thiệu chung về các làn điệu ca Huế Xét về hình thức, ca Huế có những làn điệu nào? * H×nh thøc: + C¸c ®iÖu hß: Hß gi· g¹o, hß ru em, gi· v«i + C¸c ®iÖu lÝ: LÝ con s¸o, lÝ hoµi xu©n, lÝ hoµi nam + C¸c ®iÖu Nam: Nam ai, nam b×nh, nam xu©n, t­¬ng t­ khóc, hành vân}I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH 1. Tác giả, tác phẩm2. Bố cục3. Thể loại II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNSGK XÐt vÒ néi dung, c¸c lµn ®iÖu dân ca HuÕ cã g× ®Æc s¾c?* Néi dung: ThÓ hiÖn lßng kh¸t khao, nçi mong chê hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån HuÕ. => Ca HuÕ ®a d¹ng vµ phong phó vÒ h×nh thøc, s©u s¾c vÒ néi dung vµ mang ®Ëm nÐt ®Æc tr­ng cña miÒn ®Êt vµ con ng­êi xứ HuÕ. Qua ®©y em cã thÓ kh¸i qu¸t như thế nào vÒ ca HuÕ?b. Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña đêm ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng* Thời gian - không gian biÓu diÔn Ca HuÕ diÔn ra vµo thêi ®iÓm nµo? Kh«ng gian ra sao?- Thêi gian: Ban ®ªm.- Kh«ng gian: Trªn chiÕc thuyÒn rång ®­îc trang trÝ léng lÉy, tr«i trªn dßng s«ng H­¬ng. Em có nhận xét gì về không gian, thời gian biểu diễn đêm ca Huế?-> Yªn tÜnh, th¬ méng, l·ng m¹n.* Nh¹c cụ: еn tranh, ®µn nguyÖt, ®µn t× bµ, đàn nhÞ, ®µn tam, ®µn bÇu, s¸o vµ cÆp sanh. Phôc vô cho ®ªm ca HuÕ cã c¸c nh¹c cô g×? §µn nguyÖt§µn bÇuCÆp sanhS¸o§µn tam§µn tú bµ Đàn nhị §µn tranh Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh¹c cô cña ®ªm ca HuÕ?-> Phong phó, đa dạng víi nh÷ng nh¹c cô cæ truyÒn cña dân tộc. Ca công được miêu tả với những chi tiết nào?* Ca c«ng: + Nam mÆc ¸o dµi the, quÇn thông, ®Çu ®éi kh¨n xÕp. +N÷: mÆc ¸o dµi, kh¨n ®ãng duyªn d¸ng.* Nh¹c c«ng:+ Dïng c¸c ngãn ®µn trau chuèt: nhÊn, mæ, vç, v¶ + TiÕng ®µn lóc khoan, lóc nhÆt lµm xao ®éng hån ng­êi. Cã g× ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt biÓu diÔn cña c¸c nh¹c c«ng? Biện pháp nghệ thuật chñ yÕu ®­îc sö dông trong ®o¹n nµy lµ g×? -> LiÖt kª Ca HuÕ ®­îc h×nh thµnh tõ ®©u? * Nguån gèc: H×nh thµnh tõ dßng ca nh¹c d©n gian vµ ca nh¹c cung ®×nh, nhã nhạc.Nh¹c cung ®×nh x­a-> Ca HuÕ võa s«i næi, lạc quan, t­¬i vui võa trang träng, uy nghi. ChÝnh nguån gèc ®ã t¹o cho ca HuÕ ®Æc ®iÓm g×?* C¸ch th­ëng thøc C¸ch th­ëng thøc ca HuÕ cã g× ®Æc biÖt?- Trùc tiÕp nghe, nh×n c¸c ca c«ng, ca nhi biÓu diÔn.- Ng¾m c¶nh HuÕ vÒ ®ªm huyÒn ¶o, th¬ méng.-> Võa d©n d·, võa sang träng. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch th­ëng thøc ca Huế?Nghe ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng C¶nh HuÕ vÒ ®ªm hiÖn ra víi nh÷ng nÐt næi bËt nµo?+ Thµnh phè lªn ®Ìn nh­ sao sa.+ C¶nh vËt mê ®i trong mét mµu tr¾ng ®ôc.+ Tr¨ng lªn.+ Giã m¬n man.+ Dßng s«ng tr¨ng gîn sãng.+ Bê bªn kia Thiªn Mô hiÖn ra mê ¶o.+ Th¸p Ph­íc Duyªn d¸t ¸nh tr¨ng vµng.* Khung cảnh HuếCâu hỏi thảo luận:Tại sao có thể nói:nghe ca Huế là một thú tao nhã? Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến hình thức; từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức; từ ca công đến nhạc công; từ giọng ca đến cách trang điểm, ăn mặc Chính vì thế, nghe ca Huế quả là một thú tao nhã. Sông Hương, núi Ngự được xem là biểu tượng cho cảnh đẹp thơ mộng xứ Huế. Còn gì thú vị bằng một đêm trăng được buông thuyền trên dòng sông tĩnh lặng để nghe những điệu hò mênh mông, những câu Nam ai, Nam bình sâu lắng chỉ có ở đất cố đô... c. C¶m xóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh LÇn ®Çu tiªn th­ëng thøc mét ®ªm ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng, t¸c gi¶ cã nh÷ng c¶m xóc g×?- Nh­ mét l÷ kh¸ch thích giang hå víi hån th¬ lai l¸ng, t×nh ng­êi nång hËu.- Tâm trạng chê ®îi rén lßng.- C¶m nhËn: + Kh«ng gian nh­ l¾ng ®äng. + Thêi gian nh­ ngõng l¹i. + Ca HuÕ chÝnh lµ néi t©m con g¸i HuÕ.=> Say ®¾m víi nghÖ thuËt ca HuÕ.III. Tổng kết Em hãy hÖ thèng l¹i nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ néi dung và nghệ thuật của văn bản? Ghi l¹i nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña mét ®ªm ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng: kh«ng gian, thêi gian, nghÖ sÜ biÓu diÔn ®Õn c¸ch th­ëng thøc-> Ca HuÕ lµ mét nÐt sinh ho¹t v¨n ho¸ ®Æc s¾c cÇn ®­îc tr©n träng vµ ph¸t huy.* NghÖ thuËt: LiÖt kª, lêi v¨n ch©n thùc, giµu hình ảnh, c¶m xóc, nhịp điệu.* Néi dung:IV. LuyÖn tËp V× sao cã thÓ nãi: ca HuÕ võa s«i næi, t­¬i vui, võa trang träng, uy nghi?A. V× ca HuÕ b¾t nguån tõ dßng nh¹c d©n gian.B. V× ca HuÕ b¾t nguån tõ nh¹c cung ®×nh.C. V× ca HuÕ b¾t nguån tõ nh¹c d©n gian vµ nh¹c cung ®×nh. Hướng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi, n¾m ®­îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña nghệ thuật ca HuÕ. - Lµm phÇn luyÖn tËp vµo vë bµi tËp. - So¹n bài: "Quan ¢m ThÞ KÝnh"Giê häc kÕt thócKÝnh mêi c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em nghØXin ch©n thµnh c¶m ¬n