Bài giảng Ngữ văn 11 tiết 80: Số phận con người ( trích ) M.A.Sô – lô – khốp

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀOQUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜTIẾT: 80ĐỌC VĂN.SỐ PHẬN CON NGƯỜI( Trích ) M.A.SÔ – LÔ – KHỐPG/V thực hiện: Lê Xuân LậpXô – cô - lốpVa – ni - aĐộng cơ ? Hành động?Tâm trạng? Khó khăngặp phải trong cuộc sống?Cảnh ngộ ? Tâm trạng khi có bố?Tác giả muốn nói lên điều gì?Nhận Va-ni-a làm con 2. Xô-cô-lốp từ khi gặp bé Va-ni-a.Học sinh thảo luận nhóm Qua cái nhìn đầy thương xót của Xô-cô-lốp, bé Va-ni-a có cảnh ngộ như thế nào? Qua đó tác giả tiếp tục nói lên điều gì?2. Xô-cô-lốp từ khi gặp bé Va-ni-a. “quần áo rách bươm xơ Mướp.Mặt mũi thì bê bết nước dưa hấu, lem luốc, bụi bặm, đầu tóc rối bù ai cho gì thì ăn nấy, bạ đâu ngủ đó. Nhưng cặp mắt như ngôi sao sáng ngời sau trận mưa đem”(). Một con chim non nớt như thế mà đã học thở dài ư? Đấy đâu phải việc của nó?” - Cha chết trận, mẹ chết bom, không người thân thích, không gia đình, không quê hương vì bom đạn phát xít. Tố cáo chiến tranh phát xít đã gây ra bao đau thương, mất mát cho nhân dân Nga. Lang thang, rách rưới, bẩn thỉu, hàng ngày nhặt nhạnh kiếm ăn nới hàng quán, ban đêm bạ đâu ngủ đó.a, Cảnh ngộ của bé Va-ni-a:Vì sao Xô-cô-lốp lại quyết định nhận Va-ni-a làm con? Em có suy nghĩ gì về quyết định này của xô-cô-lốp ?. Một quyết định có tính chất bột phát, hồn nhiên, xuất phát từ tình yêu thương, lòng nhân hậu , không chút suy tính hay tư lợi nào. b, Xô-cô-lốp nhận bé Va-ni-a làm con.- Cảm thương cho tình cảnh của va-ni-a. Sự thấu hiểu và đồng cảm của những con người cùng cảnh ngộ ( đều là nạn nhân của chiến tranh). => Xô-cô-lốp quyết định nhận Va-ni-a làm con.Quyết định nhận bé Va-ni-a làm con, Xô-cô-lốp có tâm trạng như thế nào ?+ Mắt anh mờ đi, cả người cứ run lên, hai bàn tay lẩy bẩy -> xúc động.- Tâm trạng và hành động của Xô-cô-lốp khi có con:+ Tâm hồn anh bỗng nhẹ nhõm và bừng sáng lên.+ Anh thấy mình đang được hồi sinh, lòng vui không lời nào tả xiết, trái tim suy kiệt, chai sạn vì đau khổ đã trở nên êm dịu hơn -> hạnh phúc. Xô – cô – lốp đã chămsóc cho con như thế nào? Em có suy nghĩ gì về sự chăm sóc đó ?+ Anh chăm sóc tỉ mỉ cho Va-ni-a: tắm rửa, cắt tóc, mua quần áo ( quần dạ giữa mùa hè)=> Tình thương bộc trực, mộc mạc, vụng về của người cha đau khổ và bất hạnh.Lòng nhân ái đã giúp hai trái tim cô đơn, lạnh giá chụm lại bên nhau, nương tựa vào nhau, sưởi ấm cho tâm hồn nhau.Khi được Xô-cô-lốp nhận làm con, bé Va-ni-a có biểu hiện như thế nào ?- Va-ni-a vô tư và hồn nhiên đón nhận cuộc sống mới trong sự chăm sóc và tình yêu thương của Xô-cô-lốp.Trước niềm vui và hạnh phúc của Xô-cô-lốp và bé Va-ni-a, em có suy nghĩ gì? Bệnh tim và nỗi đau quá khứ luôn giày vò Xô-cô-lốp: đêm nào anh cũng mơ thấy vợ con, khi tỉnh giấc gối ướt đẫm nước mắt. Nỗi đau mà anh đã và đang phải gánh chịu không gì bù đắp nổi, thời gian không xoa dịu được vết thương lòng.Có được đứa con nuôi, cuộc sống của anh đã thực sự yên ổn, nhẹ nhàng chưa ? ( Trái tim Xô-cô-lốp liệu đã lành hẳn vết thương trong quá khứ ? Hai cha con họ còn phải đối mặt với những thử thách như thế nào trong cuộc sống đời thường?) - Xô-cô-lốp bị thu hồi bằng lái vì “ câu chuyện rủi ro” -> cha con anh lại hành trình đến một nơi khác để kiếm sống.Qua nhân vật Xô-cô-lốp tác giả muốn nói lên điều gì?Ca ngợi tính cách Nga, tâm hồn Nga bất khuất, kiên cường mà giàu lòng nhân ái.Qua những suy nghĩ và việc làm của Xô-cô-lốp đối với bé Va-ni-a ta thấy được những nét tính cách nổi bật gì ở anh?Xô – cô –lốp, một con người giàu đức hi sinh, có tấm lòng nhân hậu, vị tha và ý chí, nghị lực phi thường.Ý nghĩa đoạn bình luận trữ tình ngoại đề cuối truyện như thế nào ?3. Lời trữ tình ngoại đề. Đoạn 1: “Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tối những miền xa lạcái gì đang chờ đón họ ở phía trước? Thiết nghĩ rằng con người Nga đó, con người có ý chí kiên cường, sẽ đứng vững được và sống bên cạnh bố, chú bé kia một khi lớn lên sẽ có thể đương đầu với mọi thử thách, sẽ vượt qua mọi chướng ngại trên đường nếu như Tổ quốc kêu gọi”.- Nhà văn gửi gắm niềm tin, sự xúc động và cảm phục trước tính cách Nga kiên cường và nhân hậu. - Tác giả báo trước vô vàn khó khăn, trở ngại mà con người phải vượt qua trên con đường vươn tới tương lại, hạnh phúc. Đoạn 2: “Với nỗi buồn thấm thía ,tôi nhìn theo 2 bố con Có lẽ cuộc chia tay của chúng tôi sẽ thanh thản tốt đẹp hơn ; nhưng Va-niu-ska mới đi được ít bước , đôi chân lũn cũn chuệnh choạng , chợt quay lại nhìn tôi , vẫy bàn tay xíu xíu hồng hồng. Bỗng như có một bàn chân con vật nào đó mềm mại nhưng móng sắc nhọn bóp lấy tim tôi, và tôi vội quay mặt đi. Không, không phải những người đứng tuổi đã bạc đầu trong chiến tranh chỉ khóc trong chiêm bao đâu. Họ cũng khóc trong thực tại đấy. Cái chính ở đây là phải biết kịp thời quay mặt đi. Cái chính ở đây là đừng làm tổn thương trái tim em bé, đừng để cho em thấy những giọt nước mắt đàn ông hiếm hoi nóng bỏng lăn trên má anh”.Mơ ước một thế giới hòa bình, hạnh phúc cho trẻ trong sự hi sinh, che chở, bao dung của người lớn - các thế hệ cha anh với những trái tim nhân ái vô bờ.Phát hiện những nét đặc sắc về nghệ thuật được tác giả sử dụng trong đoạn trích ? 4, Đặc sắc nghệ thuật. Kết cấu: Miêu tả, phân tích sâu sắc, tinh tế nội tâm và diễn biến tâm trạng nhân vật.- Nhiều đoạn trữ tình ngoại đề gây xúc động mạnh cho người đọc.Tác giả thuật lại câu chuyệncủa Xô-cô-lốpXô-cô-lốp kể chotác giả nghe câu chuyện đời mình. Truyện lồng trong truyệnĐảm bảo tính chân thực, có giọng điệu riêng.III. Ý nghĩa văn bản:Nêu ý nghĩa khái quát của đoạn trích ?Con người bằng ý chí và nghị lực, lòng nhân ái và niềm tin vào tương lai, cần và có thể vượt qua những mất mát do chiến tranh và bi kịch của số phận.IV. Tổng kết: ( Ghi nhớ - SGK) * Dặn dò * Cần nắm vững: 1 Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của Sô-lô-khốp ?2. Phân tích nhân vật Xô-cô-lốp? Từ đó nêu chủ đề tác phẩm?Đọc và soạn bài: Ông già và biển cả của Hê-minh-uê. CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔCHÚC SỨC KHỎE VÀ HẠNH PHÚC