Bài giảng môn Ngữ văn 10 (chuẩn) - Cảnh ngày hè

Cảnh ngày hè Bảo kính cảnh giới (nguyễn trãi)I.Tìm hiểu chung:1.Tác giả: Nguyễn Trãi(1380-1442)-Là anh hùng dân tộc, nhà văn hoá lớn, đại thi hào của dân tộc Việt NamNGUYỄN TRÃI( 1380 – 1442 )2)Tác phẩm :a)Tập thơ “Quốc âm thi tập”:-Đây là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn.-Gồm 254 bài -Nghệ thuật:+ Sáng tạo thểthơ Nôm Đường Luật-xen lục ngôn + Đặt nền móng và sự mở đường cho thơ Tiếng Việt.-Nội dung: Phản ánh vẻ đẹpcủa con ng­êi Nguyễn Trãi:Tư tưởng nhân nghĩa, lòng yêu nước thương dân, tâm hồn giao cảm với thiên nhiên.-Bố cục:Gồm 4 phần+Vô đề+Môn thì lệnh+Môn hoa mộc+Môn cầm thúb.Bài thơ “Cảnh ngày hè”:-Xuất xứ: Bài số 43 mục “Bảo kính cảnh giới”(Gương báu răn mình)3.Từ khó:II.Đọc hiểu văn bản:1.Thể thơ:-Thất ngôn bát cú Đường luật, xen câu lục ngôn2.Bố cục:-6 câu đầu: Cảnh thiên nhiên và cuộc sống ngày hè-2 câu cuối: khát vọng của nhà thơ1. S¸u c©u ®Çu:a) C©u thø nhÊt:- H×nh ¶nh nh©n vËt tr÷ t×nh xuÊt hiƯn.+ t­ thÕ: thanh nhµn, ung dung ngåi hãng m¸t, tËn h­ëng sù ­u ®·i cđa thiªn nhiªn.nghƯ thuËtthĨ hiƯn råi ( rçi r·i)ngµy dµinhÞp th¬1/2/3c©u th¬ s¸u ch÷, nhÞp th¬ chËm thĨ hiƯn râ t©m tr¹ng c¶m xĩc cđa t¸cgi¶. §©y lµ phĩt hiÕm hoi nhµ th¬ th¶ hån vµo c¶nh vËt thơ h­ëng c¸i ®Đpb. Ba c©u tiÕp: bøc tranh ngµy hÌ- H×nh ¶nh+c©y hße xanh thÉm+C©y th¹ch lùu në hoa ®á rùc+Sen trong hå ng¸t h­¬ngGỵi lªn: mét bøc tranh trµn ®Çy mµu s¾c cã mµu xanh hoa hße, mµu ®á rùc rì cđa hoa lùu, mµu hång cđa sen, vµng cđa n¾ng hÌ.mµu s¾c t­¬i vui, ®Çy søc sèng, mµu s¾c ®Ỉc tr­ng cđa mïa hÌ khi v¹n vËt®· b­íc vµo thêi k× viªn m·n nhÊt- mét bøc tranh ®Çy sù vËn ®éng:®éng tõgi­¬ng®ïn ®ïnphuntiƠnsù th«i thĩctõ bªn trongv¹n vËt ®ang øa c¨ng trµn®Çy, m·nh liƯtquan s¸t thiªn nhiªn tinh tÕ, kh«ng chØ dõng l¹i ë d¸ng vỴ bỊ ngoµi mµ cßn kh¸m ph¸ nh÷ng vËn ®éng tõ bªn trongc¸ch miªu t¶ h×nh ¶nh ë ®©y?bĩt ph¸p miªu t¶?t¸c gi¶ dïng bĩt ph¸p t¶ thùc:+ h×nh ¶nh ch©n thùc, b×nh dÞ+ mµu s¾c t­¬i míi + ®Çy vËn ®éng+ vËn dơng nhiỊu gi¸c quan ®Ĩ n¾m b¾t c¶nh vËtThĨ hiƯn t©m hån trong s¸ng, yªu thiªn nhiªn tha thiÕt. Tµi n¨ng sư dơng ng«n ng÷ bËc thÇyc) hai c©u tiÕp: bøc tranh cuéc sèngc¶m nhËn tõ nh÷ng ®iỊu g×?- C¶m nhËn tõ ©m thanh:+ tiÕng ng­êi ®i chỵ lao xao+ tiÕng ve kªu inh ái®©y lµ nh÷ng ©m thanh thanh b×nh, nhén nhÞp, Êm ¸p cđa cuéc sèng th­êng nhËt- H×nh ¶nh + chỵ c¸+ LÇu chiỊukh«ng gian ®ång quª b×nh dÞ víi cuéc sèng lao ®éng kháe kho¾n t­¬i vui mµ kh«ng kÐm th¬ méng- NghƯ thuËt:+ ®¶o ng÷+dïng tõ l¸yh×nh thøc th¬ míi mỴ t©n k× diƠn t¶ ®­ỵc niỊm vui cuéc sèng cđa nhµ th¬cịng nh­ sù nh¹y c¶m ®èi víi nh©n d©n lao ®éng t©m hån cao ®Đp cđa thi nh©n2) Hai c©u cuèi: ­íc m¬ cao ®ĐpdÏ cã Ngu cÇm ®µn mét tiÕngd©n giµu ®đ kh¾p ®ßi ph­¬ng- chiÕc ®µn vua Ngu: t­ỵng tr­ngchÕ ®é cai trÞ ®ĩng ®¾n, nhµ vua lµ ng­êi hiỊn tµi, lµ ®Êng qu©n minh “Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”-1.Về nghệ thuật:+Bài thơ vừa mang nét trang trọng, cổ điển vừa bình dị, tự nhiên.+Câu lục ngôn xen câu thất ngônIV.Tổng kết:2.Về nội dung:+Bức tranh thiên nhiên ngày hè đẹp đẽ, sinh động, tràn đầy sức sống.+Qua bức tranh, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: Tình yêu thiên nhiên, yêu con người và cuộc sống; luôn vươn tới khát vọng hoà bình, hạnh phúc cho nhân dân. Đó chính là vẻ đẹp của tinh thần nhân nghĩa sáng ngời