Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 6 - Tiết 80 đến 88 - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 6 Ngày soạn : 24 - 01 -2021 CHỦ ĐỀ: PHÉP SO SÁNH TRONG VĂN VĂN MIÊU TẢ Tiết: 80.81.82.83.84.85.86.87.88 I. CĂN CỨ XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Căn cứ vào công văn 3280/BDG ĐT-GDTrH về việc hướng dẫn thự hiện điều chỉnh nội dung dạy học cấp THCS-THPT, ngày 27/8/2020 xây dựng chủ đề tích hợp: Văn bản nhật dụng và những đặc trưng của văn bản. - Các văn bản nhật dụng, và đặc trưng của văn bản trong chương trình Ngữ văn lớp 6 ở SGK hiện hành - Rèn các kĩ năng hệ thống, phân tích khái quát kiến thức văn học theo chủ đề, ..định hướng các năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề, hợp tác, năng lực thưởng thức cảm thụ thẩm mỹ II. THỜI GIAN DỰ KIẾN - Chủ đề gồm 09 tiết. Nội dung từng tiết được phân chia như sau: Tiết Nội dung Ghi chú 1 Sông nước Cà Mau 2 Sông nước Cà Mau ( TT ) Sông nước Cà Mau (Luyện tập viết một đoạn văn trình 3 bày cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài Sông nước Cà Mau đã học. 4 Vượt thác 5 Vượt thác 6 Vượt thác ( dạy phần luyện tập) 7 So sánh 8 So sánh (TT). 9 So sánh (TT). Tổng kết chủ đề. Mục tiêu cần đạt: 1.Kiến thức: - Sơ giản về tác giả và tác phẩm Đất rừng phương Nam. - Vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống con người một vùng đất phương Nam. - Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong đoạn trích. Nêu được nét chính về tác giả Võ Quảng -Cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên trên sông Thu Bồn và vẻ đẹp của những người lao động được miêu tả trong bài -Nấm được nghệ thuật phối hợp miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người - Khái niệm so sánh. - Cấu tạo của phép tu từ so sánh. 2. Kĩ năng: Ngữ văn 6 - Nắm bắt nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố tố miêu tả kết hợp thuyết minh. - Đọc diễn cảm phù hợp với nội dung văn bản. - Nhận biết các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản và vận dụng chúng khi làm văn miêu tả cảnh thiên nhiên. - Nhận diện được phép so sánh - Nhận biết được các kiểu so sánh đã dùng trong văn bản, chỉ ra được tác dụng của các kiểu so sánh đó. - Nhận diện được phép so sánh - Nhận biết được các kiểu so sánh đã dùng trong văn bản, chỉ ra được tác dụng của các kiểu so sánh đó. 3. Thái độ: Yêu quý vẻ đẹp thiên nhiên và cuốc sống. B. Chuẩn bị: Tác phẩm đất rừng phương Nam, chân dung tác giả. C. Tiến trình lên lớp: 1. ổn định lớp. 2. Bài cũ ?. Nội dung ý nghĩa của “Bài học đường đời đầu tiên” là gì? ?. Nêu nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản 3. Bài mới: GV giới thiệu bài mới Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt ?. Dựa vào chú thích ở SGK, em hãy I. Đọc- hiểu chung nêu những nét chính về tác giả, tác 1. Tác giả, tác phẩm. phẩm. * Tác giả: ? Tìm hiểu một số chú thích sgk? - Đoàn Giỏi (1925- 1989) quê ở Tiền Giang - GV hướng dẫn cách đọc - Là nhà văn thường viết về thiên nhiên và - GV đọc mẫu một đoạn con người Nam Bộ. - Gọi HS đọc tiếp * Tác phẩm: Sông nước Cà Mau trích từ tác ?. Hãy xác định bố cục của truyện? phẩm Đất rừng phương Nam- một tác phẩm thành công của nhà văn viết về vùng đất phương nam của tổ quốc. 2. Từ khó: sgk 3. Đọc văn bản. 4. Bố cục: 3 phần - P1: Từ đầu một màu xanh đơn điệu. Cảm nhận chung về thiên nhiên - P2: Tiếp đó khói sóng ban mai. Miêu tả cảnh trên sông ?.Phương thức chính của văn bản là - P3: Đoạn còn lại. gì? Miêu tả cảnh chợ Năm Căn. ?. Bài Văn miêu tả cảnh gì? Miêu tả II. Tìm hiểu văn bản theo trình tự như thế nào? - Bài văn miêu tả về cảnh sông nước Cà ? Văn bản được kể ở ngôi nào, ai là Mau người kể truyện? - Trình tự miêu tả từ khái quát đến cụ thể ?. Em có nhận xét gì về vị trí quan - Người miêu tả quan sát ở trên thuyền sát của người miêu tả? Miêu tả cảnh quan một vùng rộng lớn theo ?. Tác giả có ấn tượng như thế nào trình tự tự nhiên hợp lý về vùng sông nước Cà Mau? 1. Ấn tượng chung về thiên nhiên vùng Cà ? Tác giả đã quan sát bằng những Ngữ văn 6 giác quan nào? Mau ? Để làm nổi bật ấn tượng ban đầu - Sông ngòi, kênh rạch, bủa giăng chi chít về vùng sông nước Cà Mau tác giả - Màu xanh của trời, nước, cây cối sử dụng những biện pháp nghệ thuật - Tiếng rì rào của sóng biển, rừng. gì? Làm nổi bật khung cảnh như thế - Hơi gió muối nào? - thính giác, thị giác. HS đọc đoạn 2 SGK - Nghệ thuật: liệt kê, điệp từ, dùng tính từ ?.Em có nhận xét gì về cách đặt tên “xanh” chỉ màu sắc và tâm trạng, kết hợp tả sông, kênh ở Cà Mau? xen kể - Không gian rộng lớn mênh mông ?. Sông Năm Căn được tác giả miêu 2. Dòng sông Năm Căn tả như thế nào? - Đặt tên theo đặc điểm riêng biệt của nó ? tác giả đã sử dụng những biện Thể hiện sự gần gủi giữa con người và thiên pháp nghệ thuật gì? nhiên * Rộng lớn, hùng vĩ - Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác - Cá nước bơi hàng đàn - Sông rộng hơn ngàn thước ? Cảnh chợ Năm Căn được miêu tả - Rừng Đước dựng lên cao ngất như thế nà? - Nghệ thuật: so sánh, dùng từ ngữ chọn lọc, ? Em có nhận xét gì về sự miêu tả chính xcs, gợi cảm.. của tác giả? - Làm nổi bật vẻ đẹp mênh mông, rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. 3. Cảnh chợ Năm Căn - Chợ họp trên sông, nhộn nhịp. - Đèn sáng chiếu trên mặt nước - Nhiều hàng hoá, thuyền bè san sát ?. Nêu ý nghĩa, nội dung, nghệ thuật Trù phú, đông vui, tấp nập. văn bản của văn bản? - Quan sát kĩ lưỡng, vừa miêu tả khái quát vừa khắc hoạ hình ảnh cụ thể - GV khái quát nội dung III. Tổng kết. - HS đọc ghi nhớ 1. Nghệ thuật: - GV hướng dẫn HS làm bài tập - Miêu tả từ bao quát đến cụ thể. luyện tập. - Lựa chọn từ ngữ gợi hình, chính xác kết ? viết đoạn văn miêu tả cảnh thiên hợp với việc sử dụng các phép tu từ. nhiên nơi em ở.. - sử dụng ngôn ngữ địa phương. - Kết hợp miêu tả và thuyết minh. 2. Ý nghĩa: Sông nước Cà Mau là đoạn trích độc đáo và hấp dẫn thể hiện sự am hiểu, tấm lòng gắn bó của nhà văn với thiên nhiên và con người vùng Cà Mau. * Ghi nhớ (SGK) IV. Luyện tập Luyện tập viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài Sông nước Cà Mau đã học. D. Hướng dẫn học bài ở nhà - Học thuộc ghi nhớ Ngữ văn 6 Hướng dẫn HS đọc-tìm hiểu chú I.Đọc-chú thích: thích 1.Đọc-tóm tắt -GV hướng dẵn cách đọc *Bố cục: 3 phần -GV đọc mẫu +P1:Từ đầu đến vượt nhiều thác nước -Gọi HS đọc - tóm tắt Cảnh dòng sông và hai bên bờ trước khi thuyền vượt thác ?Văn bản có thể chia làm mắy phằn +P2: Tiếp đến thác Cổ Cò A. 2 phần Cuộc vượt thác của dượng Hương Thư B . 3 phần +P3.Doạn còn lại C . 4 phần Cảnh dòng sông và hai bên bờ sau khi thuyền D. 5 phần vượt thác ?Nêu nội dung chính của mỗi phần? 2.Chú thích: *Tác giả:Vỏ Quãng-sinh 1920 - quê ở Quảng Nam -Văn bản:Vượt thác trích chương XI của truyện quê nội II. Hiểu văn bản: ?Dựa vào chú thích *hãy trình bay 1. Bức tranh thiên nhiên: những nét chính về tác giả và tác +Ơ đồng bằng: Sông hiền hoà thơ mộng,thuyền phẩm bè tấp nập,hai bên bờ rộng rãi trù phú.Sắp đến đoạn có nhiều thác ghềnh cảnh vật hai bên bờ thay đổi: Cây cổ thụ,núi cao ?Hãy tìm các chi tiết miêu tả dòng +Ơ đoạn sông có nhiều thác dữ: Nước từ trên sông và hai bên bờ theo từng đoạn cao phóng xuống giữa hai vách đá dựng đứng chảy đuôi rắn ?Em có nhận xét gì về cách miêu tả + Vượt qua đoạn thác dữ: Vẫn quanh co núi cao thiên nhiên của tác giả nhưng bớt hiểm trở đột ngột mở ra một vùng ruộng đồng khá bằng phẳng + Cách chọn vị trí quan sát thích hợp ? Nhận xét của em về nghệ thuật ( ở trên thuyền). miêu tả cảnh trên phương diện: Dùng + Dùng nhiều từ láy gợi hình( Trầm ngâm ,sừng từ,dùng biện pháp tu từ sững,lúp xúp) + Sủ dụng nhiều hình ảnh so sánh ?Tác giả miêu tả những cây cổ thụ ở ( những cây to lúp xúp như),Nhân hoá ( những đầu và cuối bài văn bởi những cách chòm cổ thụ ) chuyển nghĩa khác nhau.Nêu ý nghĩa +Chòm cổ thụ đứng trầm ngâm dáng mãnh liệt của từng trường hợp như báo trước về khúc sông dữ +Những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom ?Sự miêu tả của tác giả đã làm hiện như cụ già vung tay hô đám con cháu về phía hình một cảnh tượng thiên nhiên như trước thể hiện tâm trạng hào hứng phấn chấn thế nào? mạnh mẽ của con người Đ a dạng, phong phú, giàu sức sống ? Tìm những chi tiết miêu tả ngoại Vừa tươi đẹp vừa nguyên sơ,cổ kính hình,hành động của dượng Hương Thiên nhiên rộng lớn hùng vĩ Thư trong cuộc vượt thác ? 2. Hình ảnh dượng Hương Thư: ? Nét nghệ thuật nổi bật trong miêu * Ngoại hình: Cởi trần như một pho tượng đồng tả nhân vật dượng Hương Thư ở đúc,bắp thịt cuồn cuộn,hai hàm răng cắn đoạn văn trên là gì? chặt,quai hàm bạnh ra,cặp mắt nảy lửa Ngữ văn 6 * Động tác: Co người phóng sào,ghì chặt thả sào,rút sào, ghì trên ngọn sào ? Cảm nhận của em về nhân vật Nghệ thuật so sánh: dượng Hương Thư ? - Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng ?Các hình ảnh so sánh trên có ý đúc vững chắc nghĩa gì: - Như một hiệp sĩ của trường sơn oai linh ,sự -Trong việc phản ánh người lao dũng mãnh hào hùng động? Là người quả cảm vừa là người chỉ huy dày dạn -Trong việc biểu hiện tình cản của kinh ngiệm,có khả năng thể chất và tinh thần tác giả? vượt lên gian khó ? Dựa trên những điều vừa phân tích Đề cao sức mạnh của người lao động trên sông em nhận thấy văn bản đã dựng lên nước một cảnh tượng thiên nhiên và con + Biểu hiện tình cảm quý trọng đối với người lao người như thế nào? động trên quê hương -GV chốt nội dung bài học - HS đọc ghi nhớ sgk * Ghi nhớ (sgk) III . Luyện tập Vượt thác ( dạy phần luyện tập