Giáo án Tiết 117 văn bản: viếng lăng bác - Viễn phương

Ngày soạn: 23/02/2014 Ngày dạy: TiÕt 117 Văn bản: ViÕng L¨ng B¸c - ViÔn Ph­¬ng - A. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Những tình cảm thiêng liêng của tác giả, của một người con từ miền Nam ra viếng lăng Bác. - Những đặc sắc về hình ảnh, tứ thơ, giọng điệu của bài thơ. 2. Kĩ năng: - Đọc- hiểu một văn bản thơ trữ tình. - Có khả năng trình bày những suy nghĩ, cảm nhận về một hình ảnh thơ, một khổ thơ, một tác phẩm thơ. 3. Thái độ: - Giáo dục HS tình cảm kính yêu, biết ơn đối với lãnh tụ Hồ Chí Minh B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - GV: so¹n gi¸o ¸n, t×m hiÓu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. - HS: so¹n bµi, ®äc kÜ bµi th¬. C. Ho¹t ®éng d¹y - häc: 1. Ổn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra bµi cò: H: §äc thuéc lßng bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá. H: Nªu c¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬? 3. Giíi thiÖu bµi míi: Giíi thiÖu bµi qua viÖc nãi vÒ h×nh ¶nh B¸c Hå trong lßng ng­êi d©n ViÖt Nam nãi chung vµ trong th¬ ca nãi riªng. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 H: Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ViÔn Ph­¬ng? H: Bµi th¬ ViÕng l¨ng B¸c ®­îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? - Yªu cÇu giäng ®äc: thµnh kÝnh, trang nghiªm. - GV cïng 2 HS ®äc diÔn c¶m bµi th¬. H:C¶m xóc bao trïm toµn bµi th¬ lµ c¶m xóc g×? H: Vµ m¹ch vËn ®éng t©m tr¹ng cña nhµ th¬ ra sao? - Cho HS th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi. - Gv chèt ý, tæng hîp chung. Hoạt động 2 - Cho 1 HS ®äc khæ th¬ thø nhÊt. H: C©u th¬ ®Çu tiªn gîi cho em suy nghÜ g×? H: Khi ®Õn l¨ng B¸c, h×nh ¶nh ®Çu tiªn mµ t¸c gi¶ nhËn thÊy vµ cã Ên t­îng m¹nh lµ h×nh ¶nh hµng tre.T¸c gi¶ ®· lµm næi bËt ®Æc ®iÓm nµo cña tre? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? - HS th¶o luËn, nªu ý kiÕn. H: C¸ch t¶ tre cña t¸c gi¶ cã ®iÒu g× ®Æc biÖt ? H: ý nghÜa cña c¸ch miªu t¶ ®ã lµ g× ? - Cho 1 HS ®äc khæ th¬ thø hai. H: Em cã c¶m nhËn g× vÒ néi dung c¬ b¶n cña khæ th¬ nµy? H: C¸ch diÔn t¶ néi dung ®ã cña t¸c gi¶ cã g× ®éc ®¸o? - Cho 1 HS ®äc khæ th¬ thø ba. H: Qua sù miªu t¶ cña t¸c gi¶, c¶nh trong l¨ng hiÖn ra nh­ thÕ nµo ? H: H·y nªu c¸ch hiÓu cña em vÒ hai c©u th¬: VÉn biÕt trêi xanh lµ m·i m·i Mµ sao nghe nhãi ë trong tim - Cho HS tù do béc lé. - GV cung cÊp cho HS mét sè c¸ch hiÓu vµ b×nh ng¾n gän. H: Thñ ph¸p nghÖ thuËt nµo ®­îc sö dông ë ®©y? - Cho 1 HS ®äc khæ th¬ cuèi. H:T©m tr¹ng cña nhµ th¬ lóc nµy ra sao? H:Tõ t©m tr¹ng Êy nhµ th¬ ®· nªu lªn nh÷ng ­íc muèn g×? H: ViÖc lÆp l¹i h×nh ¶nh hµng tre ë khæ th¬ ®Çu vµ khæ th¬ cuèi cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? H: TÊt c¶ nh÷ng nguyÖn ­íc trªn thÓ hiÖn t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi B¸c nh­ thÕ nµo ? H: NhÞp ®iÖu cña khæ th¬ nµy cã ®iÒu g× ®¸ng chó ý ? Hoạt động 3: H: Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu cña bµi th¬? H: Thể thơ và nhịp điệu thơ ra sao? H:Nêu nhận xét của em về những hình ảnh thơ mà tác giả đã sử dụng ? H: Ngoài ra tác giả đã sử dụng thành công những biện pháp nghệ thuật nào nữa ? H: Néi dung mµ bµi th¬ thÓ hiÖn lµ g× ? Néi dung kiÕn thøc cÇn ®¹t I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: - ViÔn Ph­¬ng tªn khai sinh lµ Phan Thanh ViÔn , quª ë An Giang. Lµ c©y bót tiªu biÓu cña lùc l­îng v¨n nghÖ gi¶i phãng miÒn Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. 2 .T¸c phÈm: - N¨m 1976 l¨ng Chñ TÞch Hå ChÝ Minh võa kh¸nh thµnh, nhµ th¬ ViÔn Ph­¬ng còng trong sè ®ång bµo , chiÕn sÜ miÒn Nam ra viÕng l¨ng B¸c. Trong niềm xúc động vô bờ của đoàn người vào lăng viếng Bác. Viễn Phương đã viết bài thơ này. Bài thơ được rót tõ tËp “Nh­ mÊy mïa xu©n” cña t¸c gi¶. 3. §äc bµi th¬. 4. C¶m xóc bao trïm vµ m¹ch vËn ®éng cña t©m tr¹ng nhµ th¬. - Lµ niÒm xóc ®éng thiªng liªng , thµnh kÝnh , lßng biÕt ¬n tù hµo, pha lÉn nçi xãt ®au khi t¸c gi¶ tõ miÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c . * M¹ch vËn ®éng cña c¶m xóc theo tr×nh tù cuéc vµo l¨ng viÕng B¸c. + C¶m xóc vÒ c¶nh bªn ngoµi l¨ng . + C¶m xóc tr­íc h×nh ¶nh dßng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c. + C¶m xóc khi vµo trong l¨ng. + Cuèi cïng lµ niÒm mong ­íc thiÕt tha cña t¸c gi¶. II. §äc vµ t×m hiªñ chi tiÕt: 1.T©m tr¹ng , c¶m xóc cña nhµ th¬ khi võa ®Õn l¨ng B¸c. " Con ë MiÒn Nam ra th¨m l¨ng B¸c" - C©u th¬ nh­ mét dßng th«ng tin nh­ng l¹i gîi ra nhiÒu ®iÒu. Cho thÊy t©m tr¹ng xóc ®éng cña ng­êi con miÒn Nam qua bao n¨m mong mái nay ®­îc ra viÕng B¸c. - Hµng tre b¸t ng¸t - Hµng tre xanh xanh ViÖt Nam - B·o t¸p m­a sa ®øng th¼ng hµng => H×nh ¶nh th©n thuéc cña lµng quª ViÖt Nam trë thµnh biÓu t­îng cña d©n téc, biÓu t­îng cho søc sèng bÒn bØ, kiªn c­êng cña con ng­êi ViÖt Nam. - T¸c gi¶ kh«ng t¶ thùc mµ liªn t­ëng nh©n ho¸ ,  t­îng tr­ng. C©y tre trë thµnh h×nh ¶nh Èn dô . - Cho thÊy l¨ng B¸c thËt gÇn gòi, ë gi÷a tre, trong tre nh­ ë gi÷a mét lµng quª th©n thuéc . - C©y tre- biÓu t­îng cña d©n téc Việt Nam kiên cường, bất khuất, xÕp thµnh ®éi ngò chØnh tÒ ®Ó gi÷ yªn giÊc ngñ cho Ng­êi. -> Khæ th¬ nãi lªn sù vÜ ®¹i, cao c¶ cña B¸c Hå vµ t×nh c¶m cña nh©n d©n ®èi víi B¸c. - Sö dông thµnh c«ng biÖn ph¸p Èn dô . +“mÆt trêi trong l¨ng”=>sù vÜ ®¹i, cao c¶ mµ gÇn gòi cña B¸c. + trµng hoa + b¶y m­¬i chÝn mïa xu©n =>Nh÷ng con ng­êi, nh÷ng tÊm lßng kÕt thµnh trµng hoa d©ng lªn B¸c. 2. C¶m xóc, suy nghÜ cña t¸c gi¶ khi vµo trong l¨ng. - Khung cảnh, không khí thanh tĩnh như ngưng kết cả không gian và thời gian ở trong lăng. - Bác nằm thanh thản như trong giấc ngủ, trong ánh sáng dìu dịu như vừng trăng.(tưởng tượng, tượng trưng). - Sù xóc ®éng ®Õn cùc ®iÓm: dï nghÜ r»ng B¸c cßn sèng m·i víi non s«ng ®Êt n­íc nh­ trêi xanh cßn m·i trªn ®Çu . Nh­ng khi nh×n B¸c nhµ th¬ kh«ng khái nhãi ®au mét c¶m gi¸c: B¸c kh«ng cßn n÷a . - VÉn biÕt sù ra ®i cña B¸c n»m trong quy luËt cña cuéc sèng nh­ng mÊt m¸t nµy ®èi víi t¸c gi¶ vµ mäi ng­êi lµ qu¸ lín. - Nhµ th¬ ®Ò cËp ®Õn quy luËt cña ®êi sèng, qua ®ã göi g¾m suy nghÜ cña m×nh. H×nh ¶nh Èn dô trêi xanh kh¼ng ®Þnh B¸c ®· mÊt thËt råi -> T¸c gi¶ nhãi ®au c¶m gi¸c mÊt m¸t, tiÕc th­¬ng. - S¸ng t¹o h×nh ¶nh mang tÝnh t­îng tr­ng( tr¨ng, trêi xanh ). 3. T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi rêi l¨ng. - L­u luyÕn, muèn ®­îc ë l¹i bªn l¨ng B¸c. - Nhµ th¬ göi g¾m lßng m×nh b»ng c¸ch muèn ho¸ th©n , muèn hoµ nhËp vµo nh÷ng c¶nh vËt ë bªn l¨ng - H×nh ¶nh hµng tre ®­îc lÆp l¹i lµ mét sù bæ sung vÒ nghÜa . Lµm ®Ëm nÐt h×nh ¶nh g©y Ên t­îng s©u s¾c cho bµi th¬. T¹o cho bµi th¬ cã kÕt cÊu ®Çu cuèi t­¬ng øng. - ThÓ hiÖn t×nh c¶m tha thiÕt, thµnh kÝnh , thiªng liªng cña nhµ th¬ vµ còng lµ t×nh c¶m cña mäi ng­êi d©n ViÖt Nam ®èi víi B¸c Hå. - NhÞp ®iÖu dån dËp víi ®iÖp ng÷ “muèn lµm” ®­îc lÆp l¹i ba lÇn . => ThÓ hiÖn niÒm ­íc väng thiÕt tha, thµnh kÝnh. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: - Bµi th¬ cã giäng ®iÖu võa trang nghiªm, s©u l¾ng, võa tha thiÕt, ®au xãt, tù hµo, phï hîp víi néi dung, c¶m xóc cña bµi. - ViÕt theo thÓ th¬ t¸m ch÷ cã ®«i ch÷ biÕn thÓ, c¸ch gieo vÇn vµ nhÞp ®iÖu th¬ linh ho¹t. - S¸ng t¹o trong viÖc x©y dùng h×nh ¶nh th¬, kÕt hîp c¶ h×nh ¶nh thùc, h×nh ¶nh Èn dô, biÓu t­îng cã ý nghÜa kh¸i qu¸t vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m cao. - Lùa chän ng«n ng÷ biÓu c¶m, sö dông c¸c Èn dô, ®iÖp tõ cã hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cao. 2. Néi dung: - Bµi th¬ thÓ hiÖn t©m tr¹ng xóc ®éng, tÊm lßng thµnh kÝnh, biÕt ¬n s©u s¾c cña t¸c gi¶ và cña mäi ng­êi khi vµo l¨ng viÕng B¸c. * Cñng cè bµi: - Cho 1 HS ®äc Ghi nhí. - GV hÖ thèng l¹i néi dung bµi häc. * H­íng dÉn häc ë nhµ: - Ph©n tÝch, c¶m thô nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp trong bµi th¬. - So¹n bµi “Sang thu” . *************************************