Giáo án Ngữ văn 10 cơ bản tiết 62 Đọc văn: Tựa trích diễm thi tập (trích) Hoàng Đức Lương

Soạn ngày: 27/1/2008 Giảng ngày 28/1/2008 Tiết: 62 Môn :Đọc văn. TệẽA TRÍCH DIEÃM THI TAÄP                                                                       (Trớch)                                                                                    Hoaứng ẹửực Lửụng A. Phần chuẩn bị. I. Mục tiêu bài học: Giúp HS: 1.Kiến thức: - Hieồu ủửụùc nieàm tửù haứo saõu saộc vaứ yự thửực traựch nhieọm cuỷa Hoaứng ẹửực Lửụng trong vieọc baỷo toàn di saỷn vaờn hoựa vaờn hoùc cuỷa tieàn nhaõn. - Thấy được nghệ thuật lập luận kết hợp với biểu cảm của văn tựa. . 2.Kỹ năng, tư duy: Rèn luyện tư duy lô gíc, kh. 3. Thái độ, tình cảm: Coự thaựi ủoọ traõn troùng vaứ yeõu quyự di saỷn. II. Phương tiện dạy học. 1.GV : SGK + SGV + giáo án. 2. HS: SGK + Vở ghi + bài soạn. III. Cách thức tiến hành: Tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. B. Tiến trình dạy học. I. ổn định tổ chức II. Kiểm tra bài cũ: kt miệng 5’. 1.Câu hỏi : ? Rút ra những giá trị chung về nội dung và nghệ thuật? Phân tích? Đánh giá nhận xét, phân tích sự kết hợp giữa yếu tố chính luận và yếu tố văn chương của bài cáo? 2Đáp án: - “Đại cáo bình Ngô” là một tuyên ngôn về quyền sống con người: + Lên án tội ác dã man của kẻ thù thời trung cổ: “Nướng dân đen ... vạ” + Vẽ ra bộ mặt tàn bạo, khát máu của kẻ thù xâm lược “Thằng há miệng ... chưa chán”. - Về mặt nghệ thuật + Xây dựng được những biểu tượng tác động tới người đọc. “Nướng dân đen”, “vùi con đỏ” “Còng lưng mò ngọc”, “đãi cát tìm vàng” “Trúc Nam Sơn không ghi hết tội” “Nước Đông Hải không rửa sạch mùi” + Trình bày các sự kiện theo trình tự nhất quán “Đinh Mùi tháng chín Liễu Thăng ... tiến lại Năm ấy tháng mười Mộc Thạnh... tiến sang” - Ngày mười tám ... - Ngày hai mươi ... 3. Biểu điểm : Mỗi ý lớn 5 đ, tuỳ khả năng trả lời của hs. III. Bài mới. 1. Giới thiệu bài mới ( 1’ )Kết thúc bài thơ “Bài học nhỏ về nhà thơ lớn” sáng tác nhân dịp 200 năm ngày sinh Nguyễn Du (11 - 1965), nhà thơ Tế Hanh viết: Cuộc gặp gỡ tình cờ cho tôi bài học lớn Như thể hai trăm năm nhà thơ nhắc lại ta rằng Hãy đi vào trái tim bạn đọc. Người ta có thể quên tên người làm thơ nhưng đừng để quên thơ. Nhưng làm thế nào để đừng quên thơ khi trí nhớ con người phụ thuộc và tuổi tác. Chỉ có thể là tình yêu thơ, sự hoà hợp với cảm xúc của nhà thơ kết hợp với những công trình ghi chép, bảo lưu lại. Để thấy được sự tuyển chọn, ghi chép quan trọng như thế nào đối với việc giữ gìn di sản thi ca, chúng ta tìm hiểu bài “Trích diễm thi tập” của Hoàng Đức Lương. 2. Nội dung: I/ TAÙC GIAÛ:6’ Hoạt động của GV HĐ của HS Kiến thức cần đạt ? Khái quát những nét chính về tác giả và tác phẩm? _ Gv cho ủoùc phaàn tieồu daón _ Giụựi thieọu vaứi neựt veà taực giaỷ vaứ hoaứn caỷnh ra ủụứi cuỷa taực phaồm. Boồ sung: Trớch dieóm thi taọp: Trớch laứ tuyeồn, Dieóm thi laứ thụ hay " Trớch dieóm thi taọp laứ tuyeồn choùn nhửừng taực phaồm thụ hay. _ Baứi tửùa, ủeà cho moọt taọp thụ  coự khaự nhieàu neựt tửụng ủoàng vụựi lụứi noựi ủaàu cho moọt taực phaồm vaờn hoùc hieọn nay. Thoõng thửụứng soaùn giaỷ nhaỏn maùnh quan ủieồm, phửụng phaựp bieõn soaùn, neõu leõn muùc ủớch maứ soaùn giaỷ hửụựng ủeỏn. ẹoỏi vụựi chuựng ta, ủaõy laứ moọt taứi lieọu coồ coự giaự trũ giuựp tỡm hieồu nhieàu vaỏn ủeà  cuỷa vaờn hoùc VNtheỏ kổ 15. _ HS ủoùc baứi vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi. _ Chửa roừ naờm sinh vaứ maỏt. _ ẹoó tieỏựn sú  naờm 1478 vaứ hoaứn thaứnh Trớch dieóm thi taọp  naờm 1497. _ Queõ goỏc ụỷ Cửỷu cao, Vaõn giang, Hửng Yeõn; sau chuyeồn ủeỏn laứng Ngoù Kieàu, Gia laõm, Haứ noọi. _ Trớch dieóm thi taọp goàm 6 quyeồn sửu taàm vaứ tuyeồn choùn nhửừng baứi thụ hay tửứ ủụứi Traàn ủeỏn ủaàu ủụứi Leõ.    Baứi tửùa naứy trỡnh baứy lyự do ra ủụứi vaứ quaự trỡnh hỡnh thaứnh cuỷa cuoỏn Trớch dieóm thi taọp. _ Chửa roừ naờm sinh vaứ maỏt. _ ẹoó tieỏựn sú  naờm 1478 vaứ hoaứn thaứnh Trớch dieóm thi taọp  naờm 1497. _ Queõ goỏc ụỷ Cửỷu cao, Vaõn giang, Hửng Yeõn; sau chuyeồn ủeỏn laứng Ngoù Kieàu, Gia laõm, Haứ noọi. _ Trớch dieóm thi taọp goàm 6 quyeồn sửu taàm vaứ tuyeồn choùn nhửừng baứi thụ hay tửứ ủụứi Traàn ủeỏn ủaàu ủụứi Leõ.    Baứi tửùa naứy trỡnh baứy lyự do ra ủụứi vaứ quaự trỡnh hỡnh thaứnh cuỷa cuoỏn Trớch dieóm thi taọp. II/ Đọc hiểu:20’   1/ Nguyeõn nhaõn khieỏn thụ khoõng lửu truyeàn heỏt ụỷ ủụứi: _ GV cho hs ủoùc vaờn baỷn. _ Theo Hoaứng ẹửực Lửụng, coự nhửừng nguyeõn nhaõn naứo khieỏn saựng taực thụ vaờn cuỷa ngửụứi xửa khoõng lửu truyeàn ủaày ủuỷ cho ủụứi sau? Boồ sung: _ Binh lửỷa: laứ ủieàu coự thaọt. Vỡ: ủụứi Traàn , 1371- quaõn Chieõm Thaứnh coự laàn ủaựnh phaự Thaờng Long, ủoỏt phaự, cửụựp boực nhieàu giaỏy tụứ, saựch vụỷ, 1407, quaõn Minh cuừng ủửụùc chổ ủaùo cuỷa Minh Thaứnh Toồ veà vieọc ủoỏt  phaự,cửụựp taỏt caỷ caực chửựng tớch vaờn hoựa, vaờn hoùc ụỷ nửụực ta nhử: bia, saựch vụỷ, giaỏy tụứ, noựi chung. _  Cho bieỏt ngheọ thuaọt laọp luaọn cuỷa taực giaỷ. _ HS ủoùc vaờn baỷn. trả lời cõu hỏi. _ Hoaứng ẹửực Lửụng ủửa ra 6 nguyeõn nhaõn  khieỏn thụ vaờn khoõng lửu truyeàn heỏt ụỷ ủụứi: + Chổ thi nhaõn mụựi  mụựi thửụỷng thửực thụ hay. + Nhửừng danh nho thỡ baọn roọn coõng vieọc, ngửụứi coự ủieàu kieọn ớt ủeồ yự tụựi thụ. + Coự ngửụứi thớch thụ nhửng coự coự ủuỷ taứi naờng ủeồ tuyeồn choùn. + Kieồm duyeọt cuỷa nhaứ vua khaộc khe. + Binh lửỷa chieỏn tranh + Thụứi gian huỷy hoaùi neõn khoõng baỷo toàn gỡn giửừ ủửụùc caực taực phaồm thụ. HS Độc lập suy nghĩ traỷ lụứi _ Baứi tửùa laọp luaọn chaởt cheừ , chaỏt nghũ luaọn hoứa quyeọn vụựi chaỏt trửừ tỡnh. Taực giaỷ trỡnh baứy luaọn ủieồm moọt caựch roừ raứng, maùch laùc vaứ khuực chieỏt. Loứng yeõu nửụực ủửụùc theồ hieọn ụỷ thaựi ủoọ traõn troùng di saỷn vaờn hoựa cuỷa cha oõng, nieàm ủau xoựt trửụực thửùc traùng. Qua lụứi tửùa ngửụứi ủoùc coứn thaỏy ủửụùc khoõng khớ thụứi ủaùi cuứng taõm traùng vụựi taực giaỷ.    _ Nguyeõn nhaõn chuỷ quan: + Chổ thi nhaõn mụựi thaỏy ủửụùc caựi hay caựi ủeùp cuỷa thi ca. + Nhửừng danh nho thỡ baọn roọn coõng vieọc, ngửụứi coự ủieàu kieọn ớt ủeồ yự tụựi thụ. +Ngửụứi quan taõm ủeỏn thụ thỡ khoõng coự ủuỷ taứi naờng vaứ kieõn trỡ ủeồ tuyeồn choùn. + Chớnh saựch in aỏn cuỷa nhaứ nửụực.   _  Nguyeõn nhaõn khaựch quan: + Do binh lửỷa chieỏn tranh laứm thieõu huỷy thử tũch. + Thụứi gian huỷy hoaùi  saựch vụừ.   _  Ngheọ thuaọt laọp luaọn: _ “Trớch dieóm thi taọp” coự laọp luaọn chaởt cheừ, taực giaỷ trỡnh baứy luaọn ủieồm moọt caựch roừ raứng, maùch laùc vaứ khuực chieỏt.   Loứng yeõu nửụực ủửụùc theồ hieọn ụỷ thaựi ủoọ traõn troùng di saỷn vaờn hoựa cuỷa cha oõng, nieàm ủau xoựt trửụực thửùc traùng. Qua lụứi tửùa ngửụứi ủoùc coứn thaỏy ủửụùc khoõng khớ thụứi ủaùi cuứng taõm traùng vụựi taực giaỷ. 2/ Quaự trỡnh bieõn soaùn Trớch dieóm thi taọp: _ Hoaứng ẹửực Lửụng ủaừ laứm gỡ ủeồ sửu taàm thụ vaờn cuỷa ngửụứi xửa?  _ ẹieàu gỡ thoõi thuực HẹL vửụùt khoự khaờn ủeồ bieõn soaùn tuyeồn taọp thụ naứy? Em coự caỷm nghú gỡ veà coõng vieọc sửu taàm, bieõn soaùn thụ vaờn cuỷa oõng. _ Haừy cho bieỏt , trửụực TDTT ủaừ coự yự kieỏn naứo noựi veà vaờn hieỏn daõn toọc? _ GV cho 2-3 hs ủoùc laùi phaàn ghi nhụự trong sgk. _ Gv cho hs thaỷo luaọn caõu hoỷi luyeọn taọp: “ tỡm caực daón chửựng chửựng toỷ caực nhaứ vaờn, nhaứ thụ thụứi xửa raỏt tửù haứo veà neàn vaờn hieỏn daõn toọc. (Taực phaồm ẹCBN) _ Quaự trỡnh bieõn soùan: _ Heỏt sửực khoự khaờn: caực thử tũch cuừ khoõng coứn, taực giaỷ phaỷi “nhaởt nhaùnh ụỷ giaỏy taứn, vaựch naựt”, “hoỷi quanh khaộp nụi”, “thu lửụùm theõm thụ  cuỷa caực vũ hieọn ủửụng laứm quan trong trieàu”, cuoỏi cuứng phaõn loaùi, chia quyeồn. _ Thaựi ủoọ cuỷa taực giaỷ raỏt khieõm nhửụứng trong caựch xửng hoõ vaứ noựi veà mỡnh. _ HS traỷ lụứi. _ ẹieàu thoõi thuực HẹL vửụùt khoự khaờn ủeồ bieõn soaùn TDTT laứ do thaỏy ủửụùc nhửừng nguyeõn nhaõn khieỏn cho thụ vaờn xửa khoõng lửu truyeàn heỏt ụỷ ủụứi. Vaứ treõn heỏt laứ nieàm tửù haứo  veà vaờn hieỏn daõn toọc, veà yự thửực traựch nhieọm trửụực di saỷn ủaừ bũ thaỏt laùc cuỷa cha oõng, veà tinh thaàn ủoọc laọp tửù chuỷ vaứ yự thửực tửù cửụứng trong vaờn hoùc.Coõng vieọc bieõn soaùn cuỷa HẹL theồ hieọn yự thửực traựch nhieọm coõng daõn raỏt cao trong vieọc gỡn giửừ vaứ phaựt huy nhửừng giaự trũ vaờn hoựa cuỷa daõn toọc. _ HS traỷ lụứi. Trửụực TDT, khi vieỏt BNẹC nguyeón Traừi cuừng tửứng noựi tụựi neàn vaờn hieỏn nửụực ta baống nieàm tửù haứo saõu saộc: “Nhử nửụực ẹaùi Vieọt ta tửứ trửụực Voỏn xửng neàn vaờn hieỏn ủaừ laõu” Caỷ hai VB ủeàu ra vaứo theỏ kyỷ 15, khi maứ tử tửụỷng ủoọc laọp daõn toọc cuỷa nhaõn daõn sau ủaùi thaộng trửụực quaõn Minh ủang ụỷ cao traứo. Vỡ theỏ caỷ hai VB ủeàu phaỷn aựnh yự thửực ủoọc laọp, tửù cửụứng daõn toọc, phaỷn aựnh nieàm tửù haứo veà truyeàn thoỏng vaờn hieỏn khi ủaỏt nửụực ủang treõn ủaứ khaỳng ủũnh vaứ vửụn leõn. _ Heỏt sửực khoự khaờn: caực thử tũch cuừ khoõng coứn, taực giaỷ phaỷi “nhaởt nhaùnh ụỷ giaỏy taứn, vaựch naựt”, “hoỷi quanh khaộp nụi”, “thu lửụùm theõm thụ  cuỷa caực vũ hieọn ủửụng laứm quan trong trieàu”, cuoỏi cuứng phaõn loaùi, chia quyeồn. _ Lyự do soaùn TDTT: + Thaỏy ủửụùc nhửừng nguyeõn nhaõn khieỏn cho thụ vaờn xửa khoõng lửu truyeàn heỏt ụỷ ủụứi. + Nieàm tửù haứo  veà vaờn hieỏn daõn toọc, veà yự thửực traựch nhieọm trửụực di saỷn ủaừ bũ thaỏt laùc cuỷa cha oõng, veà tinh thaàn ủoọc laọp tửù chuỷ vaứ yự thửực tửù cửụứng trong vaờn hoùc. " Coõng vieọc bieõn soaùn cuỷa HẹL theồ hieọn yự thửực traựch nhieọm coõng daõn raỏt cao trong vieọc gỡn giửừ vaứ phaựt huy nhửừng giaự trũ vaờn hoựa cuỷa daõn toọc. 3/ Cuỷng coỏ,luyện tập: 10’ _  Nhaọn xeựt veà taực giaỷ Hoaứng ẹửực Lửụng khi oõng thửùc hieọn vieọc bieõn soaùn “Trớch Dieóm thi taọp”. _ Nhaọn xeựt veà laọp luaọn cuỷa baứi tửùa TDTT. - Tuỳ học sinh, giỏo viờn điều chỉnh, bổ sung. C.Hướng dẫn học bài: C. Hướng dẫn học bài : 1.Bài cũ. - Đọc sgk củng cố kiến thức đã học. - Nắm vững kiến thức vở ghi. - Hoàn thiện các bài tập. 2.Bài mới. - Hoàn thiện cỏc bài tập sgk. - Đọc soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia .Soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn sgk, chú ý : Xác định đại ý đoạn trích? Hiền tài quan hệ như thế nào đối với vận mệnh nước nhà?ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương thời và thế hệ sau?bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ là gì?