Bài giảng Sinh học - Đột biến gen

CHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY CO SINH HOÏC 9TRƯỜNG THCS HUỲNH VĂN NGHỆGiáo viên : NGUỄN NGỌC MINH BiÕn dÞ lµ hiÖn t­îng con sinh ra kh¸c víi bè mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt.Gen =>ARN =>Pr«tªin => tÝnh tr¹ng? Viết sơ đồ mối quan hệ giữa gen và tính trạng?? Thế nào là biến dị?KiÓm tra bµi còCác em hãy quan sát các hình ảnh sau và cho biết chúng có gì khác thường?Biến dịBiến dị di truyềnBiến dị không di truyềnBiến dị tổ hợpĐột biếnĐột biến genĐột biến nhiễm sắc thểThường biếnBIẾN DỊI. Đột biến gen là gì?ATATTAGXXGATTAGXTAXGATTAGXTAXGTAGXTAXGTAGXTAbacdH21.1. Một số dạng đột biến genQuan s¸t h×nhBài 21: ĐỘT BIẾN GENĐoạn ADNSố cặp nuclêôtitĐiểm khác so với đoạn (a)Đặt tên dạng biến đổibcdQuan sát hình 21.1 và thảo luận nhóm hoàn thành bài tập trong 3phút: + Có cặp nuclêôtit + Trình tự các cặp nuclêôtit.. 2. Đoạn gen bị biến đổi1. Đoạn gen ban đầu (a)Bµi tËpBài 21: ĐỘT BIẾN GENI. Đột biến gen là gì? + Có cặp nuclêôtit + Trình tự các cặp nuclêôtit 2. Đoạn gen bị biến đổi1. Đoạn gen ban đầu( a)Đoạn ADNSố cặp nuclêôtitĐiểm khác so với đoạn (a)Đặt tên dạng biến đổibcd-T- G - A - T- X- I I I I I - A- X- T- A - G-5465 Mất cặp G - XThêm cặpT - AThay cặp T - A bằng cặp G - XMất một cặp nuclêôtitThêm một cặp nuclêôtitThay cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác Quan sát hình 21.1 và thảo luận nhóm hoàn thành bài tập sau:- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. Đột biến gen gồm những dạng nào?- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.Bµi tËpBài 21: ĐỘT BIẾN GEN- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. - Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.? Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit? Trả lời: ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi ở một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2 mạch thì mới gọi là đột biến gen. Một gen có A = 600 nu. G = 900 nu. Nếu sau khi bị đột biến, gen đột biến có A = 601 nu, G = 900 nu. Đây là dạng đột biến gì?A. Mất cặp A - TB. Thêm cặp A - TC. Thêm cặp G - XD. Thay cặp A – T bằng cặp G - XBÀI TẬPBài 21: ĐỘT BIẾN GENI. Đột biến gen là gì?- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. - Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.II. Nguyên nhân phát sinh đột biến genĐột biến gen xãy ra trong những trường hợp nào?- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo). Trả lời:- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).Bài 21: ĐỘT BIẾN GENI. Đột biến gen là gì?- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. - Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).? V× sao c¸c t¸c nh©n nãi trªn t¸c ®éng vµo ADN l¹i g©y ra ®­îc ®ét biÕn gen? V× c¸c t¸c nh©n nµy g©y rèi lo¹n qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i cña ADN, lµm cho qu¸ tr×nh sao chÐp cña AND sai ®i so víi nguyªn mÉu, g©y ra ®ét biÕn gen. Một số hình ảnh về nguyên nhân phát sinh đột biến do các hoạt động của con người gây ra.Mỹ ném bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki ở Nhật Bản trong chiến tranh thế giới lần thứ IIMáy bay Mỹ rải chất độc hoá học xuống miền nam việt nam.Công ty ,nhà máy thải chất thải ra sông làm cho nguồn nước bị ô nhiễm nặng.Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu.Bài 21: ĐỘT BIẾN GENII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genI. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến genVà hậu quả để lại là................I. Đột biến gen là gì?Nạn nhân chất độc màu da camDị tật bẩm sinhBài 21: ĐỘT BIẾN GEN- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. - Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).I. Đột biến gen là gì? Em sẽ làm gì để hạn chế và bảo vệ sự phát sinh đột biến gen ở người và sinh vật? Vệ sinh môi trường đất, nước. Sử dụng hợp lý và có biện pháp, đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen. Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.Bài 21: ĐỘT BIẾN GENII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genI. Đột biến gen là gì?III. Vai trò của đột biến genGenmARNPr«tªinBiÕn ®æi trong cÊu tróc genBiÕn ®æimARNBiÕn ®æi Pr«tªint­¬ng øngBiÕn ®æi KiÓu h×nhTÝnh tr¹ng Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình?Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?Có lợiCó hạiCó hạiH21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạngH21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)? Taïi sao ñoät bieán gen theå hieän ra kieåu hình laïi thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät? Vì chuùng phaù vôõ söï thoáng nhaát haøi hoaø trong kieåu gen ñaõ qua choïn loïc töï nhieân vaø duy trì laâu ñôøi trong ñieàu kieän töï nhieân, gaây ra nhöõng roái loaïn trong quaù trình toång hôïp proâteâinBài 21: ĐỘT BIẾN GENII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genI. Đột biến gen là gì?III. Vai trò của đột biến gen- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).III. Vai trò của đột biến gen- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho sinh vật Hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra?Bài 21: ĐỘT BIẾN GENII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genI. Đột biến gen là gì? Quan sát một số đột biến có hạiVịt 3 chânBò 6 chân Rùa 2 đầuCây bị bạch tạngNgười khỉChó bị dị dạngBài 21: ĐỘT BIẾN GENI. Đột biến gen là gì?III. Vai trò của đột biến genII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genĐột biến tăng tính chịu han, chịu rét ở cây lúaNgô nhiều hạtĐậu nhiều hạtMột số đột biến có lợiBài 21: ĐỘT BIẾN GENI. Đột biến gen là gì?III. Vai trò của đột biến genII. Nguyên nhân phát sinh đột biến genMột số đột biến gen Bệnh bạch tạngCâm , điếc bẩm sinh Bé bốn chân Cà chua đột biến gen có khả năng chữa ung thưBệnh lao do đột biến gen CISHChim hoàng khuyên được cho là đắt nhất hiện nay từng được trả giá lên đến 10.300 USD Ngắm "nữ hoàng" chào mào 300 triệu đồng tại Hà Nội NHÍM ĐỘT BIẾNHỔ ĐỘT BIẾNCÔNG ĐỘT BIẾNSÓC ĐỘT BIẾNII. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).I. Đột biến gen là gì? ? Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?III. Vai trò của đột biến gen Đa số đột biến gen là có hại nhưng cá biệt vẫn có đột biến có lợi. Vì vậy đột biến gen được xem là nguồn nguyên liệu chủ yếu cho quá trình tiến hóa, nguyên liệu quan trọng trong công tác chọn giống.- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho sinh vật- Một số đột biến gen có lợi cho con người => Có ý nghĩa trong chăn nuôi, trồng trọtBài 21: ĐỘT BIẾN GENII. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen- Trong tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.- Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến bằng tác nhân vật lí, hoặc hoá học (đột biến nhân tạo).I. Đột biến gen là gì?III. Vai trò của đột biến gen- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho sinh vật- Một số đột biến gen có lợi cho con người => Có ý nghĩa trong chăn nuôi, trồng trọt- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN. - Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.Bài 21: ĐỘT BIẾN GENbiÕn ®æim«i tr­êng trongtù nhiªncÆp nuclª«tit §ét biÕn gen lµ nh÷ng ..trong cÊu tróc cña gen. §ét biÕn gen g©y ra do ¶nh h­ëng phøc t¹p cña ..vµ ngoµi c¬ thÓ tíi ph©n tö ADN, xuÊt hiÖn trong ®iÒu kiÖn .hoÆc do con ng­êi g©y ra. §ét biÕn gen th­êng liªn quan ®Õn 1., ®iÓn h×nh lµ c¸c d¹ng:., thªm,.mét cÆp Nu.§ét biÕn gen th­êng ..nh­ng còng cã khi cã lîi.mÊt§iÒn tõ thÝch hîp vµo chç chÊm:BÀI TẬP CỦNG CỐcó hạithay thế(1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)Một gen có A = 450 nu, G = 600nuBÀI TẬP CỦNG CỐNếu sau khi đột biến, gen đột biến có A = 449 nu, G = 600nu. Đây là dạng đột biến gì?A. Mất cặp A - TB. Thêm cặp A - TC. Thêm cặp G - XD. Thay cặp G – X bằng cặp A - Tb. Nếu sau khi đột biến, gen đột biến có A = 450 nu, G = 601nu. Đây là dạng đột biến gì?A. Mất cặp A - TB. Thêm cặp A - TC. Thêm cặp G - XD. Thay cặp G – X bằng cặp A - Tc. Nếu sau khi đột biến, gen đột biến có A = 449 nu, G = 601nu. Đây là dạng đột biến gì?A. Mất cặp A - TB. Thêm cặp A - TD. Thay cặp A – T bằng cặp G - XC. Thay cặp G – X bằng cặp A - TBÀI TẬP CỦNG CỐ Một gen có 2400nu trong đó A = 300 nu. 1. Tính số lượng nuclêôtit của từng loại?2. Do tác động của tia phóng xạ gen bị đột biến có A = 300 nu, G = 901 nu. a. Đây là dạng đột biến gì? b. Tính tổng số nuclêôtit của gen bị đột biến? Bài làm 1. Có A = T = 300 nu ( NTBS)Mà: N = 2A + 2G = 2400nu => G = X = 2400 – (300 x 2) = 900nu Vậy A = T = 300nu, G = X = 900nu2. a. Đây là dạng thêm cặp G – X b. Tổng số nu của gen đột biến = 300 x 2 + 901 x 2 = 2402 nu Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Em có biết ? Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh ,làm chúng không nhảy qua hàng rào để phá vườn. Đột biến tăng khả năng thích ứng với điều kiện đất đai và làm mất tính cảm ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm đột biến trồng được 2 vụ /năm,trên nhiều điều kiện đất đai kể cả vùng đất trung du và miền núi ở nước ta đang trồng 1 số cây biến đổi gen Thực phẩm biến đổi gen đã và đang con người quan tâm tớiHƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:* Hoïc baøi theo noäi dung ghi.* Chuaån bò baøi môùi cho tieát sau:- Nghieân cöùu qua baøi 22 “Ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå”.- Tìm hieåu ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå laø gì, nguyeân nhaân phaùt sinh vaø tính chaát cuûa ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå?- Ñoïc qua caùc thoâng tin  vaø caùc leänh  SGK.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:* Hoïc baøi theo noäi dung ghi.* Chuaån bò baøi môùi cho tieát sau:- Nghieân cöùu qua baøi 22 “Ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå”.- Tìm hieåu ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå laø gì, nguyeân nhaân phaùt sinh vaø tính chaát cuûa ñoät bieán caáu truùc nhieãm saéc theå?- Ñoïc qua caùc thoâng tin  vaø caùc leänh  SGKXin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh lớp 9/1 đã cộng tác cùng tôi trong tiết học này.