Bài giảng Tuần12-.Tiết 58 Văn bản: ánh trăng Nguyễn Duy

     Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ thao giảng nhân ngày nhà giáo việt nam 20/ 11 năm học 2007 - 2008 Giáo viên thực hiện: Lê Thị Minh Thu Tuần 12Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Kiểm tra bài cũ Đọc thuộc lòng hai khổ cuối trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt. Cảm nghĩ của người cháu về bà được thể hiện như thế nào qua hai khổ thơ? Tuần12-.Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 I /Đọc- Tìm hiểu chú thích 1.Tác giả. Phạm Tiến Duật, Bằng Việt, Nguyễn Khoa Điềm, Lê AnhXuân, Xuân Quỳnh,Hữu Thỉnh, Lưu Quang Vũ, PhanThị ThanhNhàn, Lâm Thị Mĩ Dạ... - Tên thật là: Nguyễn Duy Nhuệ -Ông sinh 1948. Quê: Thành phố Thanh Hoá Gia nhập quân đội năm 1966 -> Thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong KCCM Là thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong thời kì KCCM : +Từng trải qua nhiều thử thách gian khó. +Từng chứng kiến bao hi sinh lớn lao của nhân dân, đồng đội trong chiến trường. +Từng sống gắn bó với thiên nhiên núi rừng tình nghĩa. Đoạt giả Nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1972-1973 - Hiện ông sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh Tuần 12Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 I /Đọc- Tìm hiểu chú thích 1.Tác giả. 2.Tác phẩm - Viết năm 1978- 3 năm sau khi đất nước thống nhất Bài thơ được lấy tên để đặt nhan đề cho một tập thơ đặc sắc của Nguyễn Duy XB năm 1984, đạt giải A của hội VHNT Việt Nam, tập thơ ánh trăng Tuần12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 3. Từ khó Nguồn gốc: Tiếng Anh -> Từ mượn -Buyn-đinh: toà nhà cao, nhiều tầng,hiện đại ( khu chung cư) Tuần 12Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12: Tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 3. Từ khó I /Đọc- Tìm hiểu chú thích 1.Tác giả 2.Tác phẩm II /Đọc- hiểu văn bản 1. Đọc 2. Thể loại - Thể thơ 5 chữ +Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ)+Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh)+Ông đồ (Vũ Đình Liên) - Kết hợp : Tự sự+biểu cảm 3. Bố cục - Viết theo trình tự thời gian Chia 3 phần -K1,2,3: Tác giả với vầng trăng xưa và nay - K 5,6: Cảm xúc của nhà thơ K 4: Tình huống gặp lại vầng trăng 4. Hiểu văn bản Tuần 12: Tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 3. Từ khó I /Đọc- Tìm hiểu chú thích 1.Tác giả 2.Tác phẩm II /Đọc- hiểu văn bản 1. Đọc 2. Thể loại +đồng+sông+bể+rừng 3. Bố cục * Quá khứ a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay Khung cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn, khoáng đạt 4. Hiểu văn bản - Thể thơ 5 chữ => Đều có vầng trăng là bạn 1.Tác giả 2.Tác phẩm II /Đọc- hiểu văn bản 1.Tác giả 2.Tác phẩm II /Đọc- hiểu văn bản 1.Tác giả 2.Tác phẩm II /Đọc- hiểu văn bản 1.Tác giả 2.Tác phẩm Tuần12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12 Tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 33 tiết 161Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12Tiết 58 Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Nghệ thuật + So sánh: Hồn nhiên như cây cỏ + Điệp ngữ: Vầng trăng +Nhân hoá: Vầng trăng tri kỉ, tình nghĩa => Mối quan hệ thân thiết, tự nhiên và gần gũi => Không bao giờ quên được người bạn tri kỉ và tình nghĩa ấy, vì đó là quãng thời gian sống hồn nhiên chân thật nhất trong sự thiếu thốn gian khổ nhưng tràn đầy niềm vui và hạnh phúc. 1. Đọc 2 thể loại - Thể thơ 5 chữ I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm +đồng+sông+bể+rừng * Quá khứ a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay Khung cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn, khoáng đạt => Đều có vầng trăng là bạn Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 * Hiện tại - Sống ở thành phố: ánh điện, cửa gương -> Những tiện nghi hiện đại +So sánh - nhân hoá: Vầng trăng như người dưng => Tình cảm hết sức xa lạ => Sự thay đổi được lí giải một cách lô gic và hợp lí. 1. Đọc 2 thể loại - Thể thơ 5 chữ I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm +đồng+sông+bể+rừng * Quá khứ a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay Khung cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn, khoáng đạt => Con người ta khi thay đổi hoàn cảnh, có thể dễ dàng lãng quên quá khứ nhọc nhằn gian khó => Đều có vầng trăng là bạn => vầng trăng trở thành xa lạ Tuần 33 tiết 161Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 c. Cảm xúc của nhà thơ b. Tình huống gặp lại vầng trăng - Tình huống: Mất điện giữa đêm khuya + thình lình+ vội+ bật tung 1. Đọc 2 thể loại I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay đột ngột: - Gây ấn tượng mạnh - Tạo nên sự ngỡ ngàng=> Một cảm xúc trào dâng => Bất ngờ, nhanhhành động khẩn trương hối hả Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 c. Cảm xúc của nhà thơ b. Tình huống gặp lại vầng trăng - Nghệ thuật + Hoán dụ: mặt1: Tác giả-ngườilính+ ẩn dụ: mặt2: vầng trăng 1. Đọc 2 thể loại I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay đột ngột: - Gây ấn tượng mạnh - Tạo nên sự ngỡ ngàng=> Một cảm xúc trào dâng => Tư thế tập trung chú ý : đối diện trực tiếp - Cảm xúc trào dâng: Có cái gì rưng rưng + đại từ phiếm chỉ: cái gì+ Từ láy: rưng rưng+ so sánh: - như là đồng, là bể - như là sông là rừng => Một cảm xúc mãnh liệt nghẹn ngào bừng trỗi dậy=> một nỗi nhớ khắc khoải và da diết Vầng trăng: + gợi lại tuổi thơ + gợi nhớ thời chiến tranh => Hình ảnh của thiên nhiên đất nước bình dị và hiền hậu, tất cả chợt ùa về trong khoảnh khắc Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 c. Cảm xúc của nhà thơ b. Tình huống gặp lại vầng trăng - Nghệ thuật + ẩn dụ: trăng tròn vành vạnh -> Vẻ đẹp nghĩa tình của quá khứ đầy đặn, thuỷ chung, nhân hậu, bao dung; của cuộc đời con người; của nhân dân, đất nước. 1. Đọc 2 thể loại I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay đột ngột: - Gây ấn tượng mạnh - Tạo nên sự ngỡ ngàng=> Một cảm xúc trào dâng - Thái độ: giật mình - Cảm xúc trào dâng: Có cái gì rưng rưng + Nhân hoá: ánh trăng im phăng phắc-> người bạn – nhân chứng nghĩa tình mà nghiêm khắc đang nhắc nhở nhà thơ => Một cảm xúc mãnh liệt nghẹn ngào bừng trỗi dậy => một nỗi nhớ khắc khoải và da diết - quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên chẳng thể phai mờ Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 c. Cảm xúc của nhà thơ b. Tình huống gặp lại vầng trăng Giật mình - Cảm giác phản xạ tâm lí có thật của người biết suy nghĩ khi chợt nhận ra sự vô tình bạc bẽo nông nổi trong cách sống của mình 1. Đọc 2 thể loại I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay đột ngột: - Gây ấn tượng mạnh - Tạo nên sự ngỡ ngàng=> Một cảm xúc trào dâng - Thái độ: giật mình - Cảm xúc trào dâng: Có cái gì rưng rưng - Sự ăn năn tự trách, tự thấy phải Thay đổi cách sống => Một cảm xúc mãnh liệt nghẹn ngào bừng trỗi dậy => một nỗi nhớ khắc khoải và da diết - quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên chẳng thể phai mờ - Tự nhắc nhở bản thân không bao giờ được là người phản bội quá khứ, phản bội thiên nhiên Tuần 12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 * Hiện tại b. Tình huống gặp lại vầng trăng - Những tiện nghi hiện đại 1. Đọc 2 thể loại - Thể thơ 5 chữ I /Đọc- Tìm hiểu chú thích II /Đọc- hiểu văn bản 4. Hiểu văn bản 3. Bố cục 1.Tác giả 2.Tác phẩm => Một cảm xúc trào dâng * Quá khứ a. Tác giả với vầng trăng xưa và nay Khung cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn, khoáng đạt => Đều có vầng trăng là bạn -> vầng trăng trở thành xa lạ đột ngột: - Gây ấn tượng mạnh - Tạo nên sự ngỡ ngàng => Một cảm xúc mãnh liệt nghẹn ngào bừng trỗi dậy => một nỗi nhớ khắc khoải và da diết c. Cảm xúc của nhà thơ - Giật mình - ăn năn tự trách, thức tỉnh lương tâm III / tổng kết 1. Nghệ thuật Giọng điệu tâm tình: Nhịp thơ + khi trôi chảy tự nhiên  + khi ngân nga thiết tha cảm xúc + Lúc trầm lắng biểu hiện suy tư => Tạo nên tính chân thực, tính truyền cảm sâu sắc-> gây ấn tượng mạnh - Hình ảnh Thơ giàu sức biểu cảm 2. Nội dung - Bài thơ cất lên lời tự nhắc nhở, thấm thía về thái độ, tình cảm đối với những năm tháng quá khứ gian lao, tình nghĩa; đối với thiên nhiên đất nước bình dị, hiền hậu => Đặt ra vấn đề: Thái độ đối với quá khứ, với người đã khuất và với chính mình - Nằm trong mạch cảm Xúc uống nước nhớ nguồn-> gợi lên đạo lí sống thuỷ chung Tuần12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9 IV/ Luyện tập A.Con người có thể vô tình lãng quên tất cả, nhưng thiên nhiên,nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy bất diệt. B. Thiên nhiên, vạn vật thì vô hạn, tuần hoàn còn cuộc đời con người thì hữu hạn. C. Thiên nhiên luôn bên cạnh con người, là người bạn thân thiết của con người. D. Cuộc sống vật chất dù đầy đủ rồi cũng sẽ tiêu tan, chỉ có đời sống tinh thần là bất diệt. ? Tư tưởng của nhà thơ gửi gắm qua bài thơ này là gì? 1955 :Thành lập phong trào 26 - 7 1-1-1959 :Cách mạng CuBa thành công Tuần12 tiết 58Giáo viên: Lê Thị Minh Thu Ngữ văn 9