Bài giảng Tuần 12 Tiết 48: tiếng việt- Thành ngữ

Tìm cụm từ tương ứng với hình ảnh ? KIỂM TRA BÀI CŨ Thế nào là từ đồng âm ? Cho ví dụ về một cặp từ đồng âm ? Sử dụng từ đồng âm như thế nào để đạt hiệu quả cao trong giao tiếp? Được voi đòi tiên Môn: Ngữ Văn Lên trên thác xuống dưới ghềnh Lên,thác, xuống , ghềnh THÀNH NGỮ I.Thành ngữ là gì ? Lên thác xuống ghềnh Nước non lận đận một mình Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay Sự phiêu bạt , vất vả, nguy nan Một cụm từ Xuống ghềnh lên thác Không hoán đổi được Lên núi xuống dòng Không thay đổi từ khác được. Không thể thêm từ vào cụm từ. * Hình thức: Là một cụm từ có cấu tạo cố định. * Nội dung: Biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Thành ngữ Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn Em có nhận xét gì về hình thức và nội dung của cụm từ này ? Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh . THÀNH NGỮ Nhà cao cửa rộng Mưa to gió lớn Đẹp như tiên Lên voi xuống chó * Giải thích nghĩa của hai thành ngữ “ Nhà cao cửa rộng” và “ Lên voi xuống chó “. Đồng thời cho biết nghĩa của mỗi thành ngữ được hiểu như thế nào ? Giải thích nghĩa của hai thành ngữ “Mưa to gió lớn “ và “Đẹp như tiên ”. Đồng thời nói rõ nghĩa của mỗi thành ngữ được hiểu nhứ thế nào ? . Câu hỏi thảo luận: Câu 1: Câu 2: Được hiểu gián tiếp thông qua phép chuyển nghĩa. Được hiểu một cách trực tiếp từ các yếu tố tạo nên thành ngữ. Thời vận thay đổi lúc vinh hiển lúc thất thế. Mưa to, gió thổi rất mạnh. Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… I. Thành ngữ là gì? 1 . Nhà cao cửa rộng : 2. Mưa to gió lớn: 4. Đẹp như tiên : 3. Lên voi xuống chó : Chỉ một người rất đẹp Chỉ sự giàu sang Từ sự tìm hiểu trên, hãy cho biết nghĩa của thành ngữ được hiểu như thế nào? Nghĩa: (nghĩa đen) (Aån dụ) (So sánh) Nghĩa : ( nghĩa bóng ) Đáp án: Xét thành ngữ 3 và 4 theo em mối quan hệ liên tưởng giữa nghĩa bề mặt ( nghĩa đen ) và nghĩa hàm ẩn ( nghĩa bóng ) là mối quan hệ gì ? Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Kẻ Gỗ là đây bao năm đợi tháng chờ Này vùng đá bạc đồi núi lô nhô Những dòng suối nhỏ theo sông về với biển Bỏ đồi hoang dại trong nắng trong mưa Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… 1.Thành ngữ là gì? Khẩu Phật tâm xà : Miệng nói lời từ bi nhưng lòng dạ nham hiểm. Có cách nói nào khác về thành ngữ này không đó là cách nói như thế nào ? Lắng nghe đoạn bài hát sau và tìm thành ngữ: Năm đợi tháng chờ : Sự chờ đợi, trông mong. Năm ngóng tháng chờ Đứng núi này trông núi nọ Đứng núi này trông núi khác. Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… I.Thành ngữ là gì? Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. II.Sử dụng thành ngữ : a) Người nách thứơc kẻ tay đao Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi b) Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non (Hồ Xuân Hương ) c) Anh đã nghĩ thương em thế này hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang. (Tô Hoài) d/ Nó nói dai như đỉa. Đầu trâu mặt ngựa: Bảy nổi ba chìm : Tắt lửa tối đèn: Dai như đỉa: Côn đồ , hung hãn. Long đong, phiêu bạt. Khó khăn , họan nạn. Nói mãi, nói mãi không chịu ngừng câu chuyện. Giải thích ý nghĩa của các thành ngữ ? Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… 1.Thành ngữ là gì? Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Thành ngữ thường giữ vai trò ngữ pháp gì trong câu? 2/ Sử dụng thành ngữ : Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ… Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có tính hình tựơng, tính biểu cảm cao . Trong hai cách diễn đạt này, cách nào hay hơn? Cách diễn đạt của thành ngữ hay hơn là nhờ vào đặc điểm nào của thành ngữ? Cho biết vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu và nêu đặc điểm của thành ngữ? a) Người nách thứơc kẻ tay đao Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi b) Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non (Hồ Xuân Hương ) c) Anh đã nghĩ thương em thế này hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang. (Tô Hoài) CN VN PN d/ Nó nói dai như đỉa. Dai như đỉa: Nói mãi, nói mãi không chịu ngừng câu chuyện. Ngắn gọn , hàm súc Có tính hình tượng Có tính biểu cảm cao. Dài dòng Tính hình tượng và tính biểu cảm không cao. PN DT ĐT Xác định vai trò ngữ pháp của các thành ngữ trong câu? Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… I.Thành ngữ là gì? Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. II. Sử dụng thành ngữ : Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ… Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có tính hình tựơng, tính biểu cảm cao . Chó treo mèo đậy: Kinh nghiệm cất giữ thức ăn ; chó phải treo, mèo phải đậy Tục ngữ Hãy phân biệt sự khác nhau giữa thành ngữ và tục ngữ ? Thành ngữ : Một cụm từ cố định (một ý) Tục ngữ: Câu nói ngắn gọn, xuôi tai, đúc rút kinh nghiệm ( nhiều ý ) Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Những món ăn ngon, lạ, sang trọng . Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… I. Thành ngữ là gì? II. Sử dụng thành ngữ : Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ… Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có tính hình tựơng, tính biểu cảm cao . III. Luyện tập : Bài 1 / 145 : a) -Sơn hào hải vị: - Nem công chả phượng : Cho những đoạn sau đây : a/ Đến ngày lễ tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì. (Bách chưng , bánh giầy) Những món ăn ngon, quí hiếm . Hãy tìm thành ngữ trong đoạn a và giải thích thành ngữ đó? Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ b) - Khoẻ như voi: rất khoẻ. Nhìn lại bốn bên chẳng có ai thân thuộc cả. Da người già thường có những chấm màu nâu nhạt như da con đồi mồi , tocù thì bạc như sương trắng. Bài 1 / 145 c) Da mồi tóc sương : b/ Một hôm, có người hàng rượu tên là Lý Thông đi qua đó. Thấy Thạch Sanh gánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng “ Người này khỏe như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu” . Lý Thông lân la gợïi chuyện, rồi gạ cùng Thạch Sang kết nghĩa anh em. Sớm mồ côi cha mẹ , tứ cô vô thân, nay có người săn sóc đến mình. Thạch Sanh cảm động , vui vẻ nhận lời. (Thạch Sanh) Xác định thành ngữ trong đoạn b ? Tứ cố vô thân có nghĩa là gì? Giải thích thành ngữ “Da mồi tóc sương”? Xác định thành ngữ trong hai câu thơ ở C ? Khoẻ như voi nghĩa là gì? - Tứ cố vô thân: c/ Chốc đà mười mấy năm trời Còn ra khi đã già da mồi tóc sương (Truyện Kiều ) Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Con rồng cháu tiên Thầy bói xem voi Eách ngồi đáy giếng III. Luyện tập : Bài 1 / 145 Eách ngồi đáy giếng b) - Khoẻ như voi: rất khoẻ. - Tứ cố vô thân: Nhìn lại bốn bên chẳng có ai thân thuộc cả. a) - Sơn hào hải vị: Những món ăn ngon, lạ, sang trọng . - Nem công chả phượng : Những món ăn ngon, quí hiếm . c) Da mồi tóc sương : Bài 2 / 145. Da người già thường có những chấm màu nâu nhạt như da con đồi mồi , tocù thì bạc như sương trắng. Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ III. Luyện tập : Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn: - Lời ……. tiếng nói - Một nắng hai ……… - Ngày lành tháng ……… - No cơm ấm ……….. - Bách ……… … bách thắng - Sinh ………. lập nghiệp ăn sương tốt áo chiến cơ Bài 1 / 145 Bài 3 / 145. b) - Khoẻ như voi: rất khoẻ. - Tứ cố vô thân: Nhìn lại bốn bên chẳng có ai thân thuộc cả. a) - Sơn hào hải vị: Những món ăn ngon, lạ, sang trọng . - Nem công chả phượng : Những món ăn ngon, quí hiếm . c) Da mồi tóc sương : Bài 2 / 145. Da người già thường có những chấm màu nâu nhạt như da con đồi mồi , tocù thì bạc như sương trắng. Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ III. Luyện tập : Bài 4 / 145. Tìm một số thành ngữ liên quan đến loài vật này? Hãy tìm thêm một số thành ngữ khác mà em biết ? Bài 1 / 145 Bài 3 / 145. b) - Khoẻ như voi: rất khoẻ. - Tứ cố vô thân: Nhìn lại bốn bên chẳng có ai thân thuộc cả. a) - Sơn hào hải vị: Những món ăn ngon, lạ, sang trọng . - Nem công chả phượng : Những món ăn ngon, quí hiếm . c) Da mồi tóc sương : Bài 2 / 145. Da người già thường có những chấm màu nâu nhạt như da con đồi mồi , tocù thì bạc như sương trắng. Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Thành ngữ là một cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen nhưng thường thông qua phép chuyển nghĩa: So sánh, ẩn dụ… II. Sử dụng thành ngữ : Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ… Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có tính hình tựơng, tính biểu cảm cao . III. Luyện tập : Bài 1 / 145 I.Thành ngữ là gì? Bài 2 / 145. Bài 3 / 145. Bài 4 / 145. Thanh niên ta lên rừng xuống biển, vì tương lai non nước Việt Nam. Đẹp làm sao cháu con Lạc Hồng,hoà tình yêu quê hương chờ mong. Tìm thành ngữ và giải nghĩa thành ngữ trong đoạn trên. Tuần: 12 Tiết: 48 Môn: Ngữ Văn THÀNH NGỮ Chúc các em một kì nghỉ cuối tuần vui, khoẻ ! Cảm ơn quý thầy cô và các em đã giúp đỡ tôi hoàn thành bài giảng