Bài giảng Tiết 99: chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

KIỂM TRA BÀI CŨ - Thế nào là câu chủ động, câu bị động? - Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động sang câu bị động nhằm mục đích gì? Đáp án: - Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác ( chủ thể của hoạt động) Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào ( chỉ đối tượng của hoạt động.) - Nhằm liên kết các câu trong đoạn thành mạch văn thống nhất. b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được (người ta) hạ xuống từ hôm " hóa vàng" c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm " hóa vàng" a. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm " hóa vàng" ĐTHĐ ĐTHĐ ĐTHĐ CTHĐ CTHĐ HĐ HĐ HĐ Câu chủ động Câu bị động Câu bị động TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: a. Ng­êi ta x©y ng«i nhµ nµy l©u l¾m råi. b. BÐ Hµ ®­îc anh cho mét chiÕc bót. - C©u a: Ng­êi ta: Chñ thÓ cña ho¹t ®éng ( chñ ng÷). Ng«i nhµ nµy: §èi t­îng cña ho¹t ®éng. * ChuyÓn ®æi: Ng«i nhµ nµy ®­îc ng­êi ta x©y l©u l¾m råi. Ng«i nhµ nµy x©y tõ l©u l¾m råi. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: a. Ng­êi ta x©y ng«i nhµ nµy l©u l¾m råi. b. BÐ Hµ ®­îc anh cho mét chiÕc bót. * ChuyÓn ®æi: Ng«i nhµ nµy ®­îc ng­êi ta x©y l©u l¾m råi. Ng«i nhµ nµy x©y tõ l©u l¾m råi. 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: a. Ng­êi ta x©y ng«i nhµ nµy l©u l¾m råi. b. BÐ Hµ ®­îc anh cho mét chiÕc bót. 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. * Bµi tËp: H·y chuyÓn c©u chñ ®éng sau thµnh hai c©u bÞ ®éng theo hai c¸ch. B¸c n«ng d©n buéc con tr©u bªn gèc tre. - C¸ch 1: Con tr©u ®­îc b¸c n«ng d©n buéc bªn gèc tre. - C¸ch 2: Con tr©u buéc bªn gèc tre. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. * Bµi tËp: a. C¸nh mµn ®iÒu treo ë ®Çu bµn thê «ng v¶i ®· ®­îc h¹ xuèng tõ h«m “ho¸ vµng”. b. C¸nh mµn ®iÒu treo ë ®Çu bµn thê «ng v¶i ®· h¹ xuèng tõ h«m “ho¸ vµng”. - ChuyÓn ®æi: Ng­êi ta ®· h¹ c¸nh mµn ®iÒu treo ë ®Çu bµn thê «ng v¶i xuèng tõ h«m “ho¸ vµng”. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. * L­u ý: C¸ch chuyÓn ®æi c©u bÞ ®éng thµnh c©u chñ ®éng: ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ chñ thÓ ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u (chñ ng÷) vµ l­îc bá tõ ®­îc hoÆc bÞ (nÕu cã), chuyÓn tõ, côm tõ chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng xuèng cuèi c©u. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. * L­u ý: + C¸ch chuyÓn ®æi c©u bÞ ®éng thµnh c©u chñ ®éng: * Bµi tËp: Nh÷ng c©u sau cã ph¶i lµ c©u bÞ ®éng kh«ng? V× sao? a. B¹n em ®­îc gi¶i NhÊt trong k× thi häc sinh giái. b. Tay em bÞ ®au. Hai c©u nµy kh«ng ph¶i lµ c©u bÞ ®éng mµ lµ hai c©u ®¬n b×nh th­êng cã chøa tõ “bÞ, ®­îc”. + Kh«ng ph¶i c©u nµo cã c¸c tõ bÞ, ®­îc còng lµ c©u bÞ ®éng. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Ii. LuyÖn tËp. Bµi 1: ChuyÓn ®æi mçi c©u chñ ®éng d­íi ®©y thµnh hai c©u bÞ ®éng theo hai kiÓu kh¸c nhau. a. Mét nhµ s­ v« danh ®· x©y ng«i chïa Êy tõ thÕ kØ XIII. b. Ng­êi ta lµm tÊt c¶ c¸nh cöa chïa b»ng gç lim. c. Chµng kÞ sÜ buéc con ngùa b¹ch bªn gèc ®µo. d. Ng­êi ta dùng mét l¸ cê ®¹i ë gi÷a s©n. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Ii. LuyÖn tËp. Bµi 1: Bµi 2: ChuyÓn ®æi mçi c©u chñ ®éng cho d­íi ®©y thµnh hai c©u bÞ ®éng – mét c©u dïng tõ ®­îc, mét c©u dïng tõ bÞ. Cho biÕt s¾c th¸i nghÜa cña c©u dïng tõ ®­îc víi c©u dïng tõ bÞ cã g× kh¸c nhau. a. ThÇy gi¸o phª b×nh em. - C©u dïng tõ bÞ tá ý kh«ng muèn sù phª b×nh ®èi víi m×nh (s¾c th¸i tiªu cùc). - C©u dïng tõ ®­îc coi sù phª b×nh lµ ®iÒu tèt víi m×nh (s¾c th¸i tÝch cùc). S¾c th¸i nghÜa cña hai c©u kh¸c nhau: TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Ii. LuyÖn tËp Bµi 1: Bµi 2: ChuyÓn ®æi mçi c©u chñ ®éng cho d­íi ®©y thµnh hai c©u bÞ ®éng – mét c©u dïng tõ ®­îc, mét c©u dïng tõ bÞ. Cho biÕt s¾c th¸i nghÜa cña c©u dïng tõ ®­îc víi c©u dïng tõ bÞ cã g× kh¸c nhau. a. ThÇy gi¸o phª b×nh em. b. Ng­êi ta ®· ph¸ ng«i nhµ Êy ®i. S¾c th¸i nghÜa hai c©u kh¸c nhau: - C©u dïng tõ ®­îc: Coi viÖc ph¸ ng«i nhµ lµ mét viÖc cÇn ph¶i lµm ( s¾c th¸i tÝch cùc). - C©u dïng tõ bÞ: Coi viÖc ph¸ ng«i nhµ lµ mét viÖc lµm g©y tæn thÊt, ngoµi ý muèn ( s¾c th¸i tiªu cùc). TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 1. Bµi tËp: 2. Bµi häc: Ii. LuyÖn tËp. Bµi 1: Bµi 2: Bµi 3: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (tõ 3 ®Õn 5 c©u) nãi vÒ lßng say mª v¨n häc cña em hoÆc ¶nh h­ëng cña t¸c phÈm v¨n häc ®èi víi em, trong ®ã cã dïng Ýt nhÊt mét c©u bÞ ®éng. TiÕt 99: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (TiÕp theo) I. C¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng. 2. Bµi häc: Cã hai c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng: - ChuyÓn tõ (hoÆc côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u vµ thªm c¸c tõ bÞ hay ®­îc vµo sau tõ (côm tõ) Êy. - ChuyÓn tõ (côm tõ) chØ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng lªn ®Çu c©u, ®ång thêi l­îc bá hoÆc biÕn tõ (côm tõ) chØ chñ thÓ cña ho¹t ®éng thµnh mét bé phËn kh«ng b¾t buéc trong c©u. * L­u ý: Ii. LuyÖn tËp. H­íng dÉn vÒ nhµ: - Häc thuéc bµi häc. N¾m ch¾c c¸ch chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng - Lµm tiÕp c¸c bµi tËp cßn l¹i. - §äc tr­íc bµi 25. + C¸ch chuyÓn ®æi c©u bÞ ®éng thµnh c©u chñ ®éng. + Kh«ng ph¶i c©u nµo cã c¸c tõ bÞ hay ®­îc còng lµ c©u bÞ ®éng.