Bài giảng tiết 97: Nước đại việt ta (trích "Bình Ngô đại cáo"_ Nguyễn TRãi)

Giáo viên : Bùi Thị Hiền. KiÓm tra miệng 1. Neâu nội dung, nghệ thuật văn bản: “ Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn? Văn bản: Nước Đại Việt ta – Tác giả: Nguyễn Trãi. ND: Phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện qua lòng căm thù giặc, ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược. NT: Là áng văn chính luận sâu sắc, lập luận chặt chẽ, sắc bén, lời văn thống thiết có sức lôi cuốn mạnh mẽ. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc - t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: a/ T¸c gi¶: I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: a/ T¸c gi¶: NguyÔn Tr·i hiÖu øc Trai (1380-1442) Quª: ChÝ Linh- H¶i D­¬ng ¤ng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n vµ cã vai trß rÊt lín bªn c¹nh Lª Lîi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh, NguyÔn Tr·i lµ qu©n s­ ®¾c lùc cho Lª Lîi. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: a/ T¸c gi¶: NguyÔn Tr·i hiÖu øc Trai (1380-1442) Quª: ChÝ Linh- H¶i D­¬ng - Lµ nhµ yªu n­íc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi * Sù nghiÖp: NguyÔn Tr·i ®Ó l¹i sù nghiÖp v¨n ch­¬ng ®å sé vµ phong phó, trong ®ã cã B×nh Ng« ®¹i c¸o, øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp, Qu©n trung tõ mÖnh tËp... NguyÔn Tr·i lµ ng­êi ViÖt Nam ®Çu tiªn ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi n¨m 1980 TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) KHU DI TÍCH NGUYỄN TRÃI Ở CÔN SƠN – HẢI DƯƠNG BÁC HỒ VỀ THĂM CÔN SƠN VÀ DỊCH VĂN BIA CỦA NGUYỄN TRÃI NĂM 1965 I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: a/ T¸c gi¶: b. T¸c phÈm: - Hoàn cảnh ra đời “Bình Ngô đại cáo”: - Vị trí đoạn trích : “Nước Đại Việt ta” - Nguyễn Trãi theo lệnh Lê Thái Tổ (Lê Lợi) soạn thảo vào tháng chạp năm Đinh mùi (1428) sau khi quân ta đại thắng diệt, làm tan rã 15 vạn viện binh của giặc. - Vị trí đoạn trích : “Nước Đại Việt ta” (tên do soạn giả đặt) nằm ở phần đầu của “Bình ngô Đại cáo”. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. Chú thích: 3. Thể loại: Thể cáo: * Lµ thÓ v¨n nghÞ luËn cæ, th­êng ®­îc vua chóa hoÆc thñ lÜnh dïng ®Ó tr×nh bµy mét chñ tr­¬ng hay c«ng bè mét kÕt qu¶ mét sù nghiÖp ®Ó mäi ng­êi cïng biÕt. - §¹i c¸o: Công bố sự kiện trọng đại. - B×nh: Bình định dẹp xong giặc giã. - Ng«: Tªn n­íc Ng« thêi Tam Quèc (Trung Quèc). D©n ta gäi giÆc ph­¬ng B¾c lµ giÆc Ng«  B×nh Ng« ®¹i c¸o: C«ng bè vÒ sù nghiÖp ®¸nh ®uæi giÆc Minh th¾ng lîi hoµn toµn TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) Giải thích nhan đề: “Bình Ngô đại cáo”. I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. Từ khó. 3. Thể loại. - §Æc ®iÓm cña thÓ c¸o: - Bè côc: 4 phÇn: + Phần đầu: Nêu luận đề chính nghĩa, chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc. + Phần hai: Bản cáo trạng tội ác quân giặc. + Phần ba: Phản ánh quá trình cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. + Phần bốn: Lời tuyên bố, khẳng định nền độc lập, nêu lên bài học lịch sử. * So s¸nh thÓ C¸o víi thÓ HÞch, ChiÕu: - Gièng: + V¨n phong: Lµ thÓ v¨n nghÞ luËn cæ, sö dông v¨n biÒn ngÉu, lÝ lÏ ®anh thÐp, lË luËn chÆt chÏ. + Ng­êi viÕt: Do vua chóa hoÆc thñ lÜnh viÕt. Kh¸c: Môc ®Ých kh¸c nhau: + C¸o: tr×nh bµy chñ tr­¬ng, c«ng bè kÕt qu¶ sù nghiÖp. + HÞch: Cæ vò, thuyÕt phôc, kªu gäi, ®éng viªn. + ChiÕu: Ban bè mÖnh lÖnh. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc - TÌM hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: Chú thích: Thể loại: Bố cục: TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) Bố cục của đoạn trích “ Nước Đại Việt ta”: 3 phần. Phần 1: (2 câu thơ đầu) : Đề cao nguyên lí nhân nghĩa. Phần 2: ( 8 câu thơ tiếp theo): Chân lí về sự tồn tại độc lập, chủ quyền của dân tộc. Phần 3: ( Còn lại): Sức mạnh của nhân nghia, sức mạnh của độc lập dân tộc. I. §äc - t×m hiÓu chung II. PHÂN TÍCH VĂN BẢN: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa: Yªn d©n: Lµm cho nh©n d©n ®­îc h­ëng th¸i b×nh, h¹nh phóc. Trõ b¹o: DiÖt mäi thÕ lùc b¹o tµn ®Ó gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n. Nh©n nghÜa lµ lo cho d©n, v× d©n, lµ yªu n­íc, chèng x©m l­îc. Tõng nghe: ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n Qu©n ®iÕu ph¹t tr­íc lo trõ b¹o TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. + Cã nÒn v¨n hiÕn riªng + Cã l·nh thæ riªng + Cã phong tôc riªng + Cã lÞch sö riªng + Cã chÕ ®é, chñ quyÒn riªng.  Kh¼ng ®Þnh §¹i ViÖt lµ mét quèc gia ®éc lËp, cã chñ quyÒn. Nh­ n­íc §¹i ViÖt ta tõ tr­íc Vèn x­ng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u Nói s«ng bê câi ®· chia Phong tôc B¾c Nam còng kh¸c Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi g©y nÒn ®éc lËp. Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau Nh­ng hµo kiÖt ®êi nµo còng cã TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. + Cã nÒn v¨n hiÕn riªng + Cã l·nh thæ riªng + Cã phong tôc riªng + Cã lÞch sö riªng + Cã chÕ ®é, chñ quyÒn riªng. ?. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng ý thøc d©n téc ë ®o¹n trÝch N­íc §¹i ViÖt ta lµ sù tiÕp nèi vµ ph¸t triÓn ý thøc d©n téc ë bµi “S«ng nói n­íc Nam”. V× sao? H·y ph©n tÝch vµ chøng minh ? - ë S«ng nói n­íc Nam: ý thøc vÒ ®éc lËp ®­îc x©y dùng trªn 2 yÕu tè + L·nh thæ + Chñ quyÒn B×nh Ng« ®¹i c¸o tiÕp nèi 2 yÕu tè trªn vµ bæ sung 3 yÕu tè: + V¨n hiÕn, + Phong tôc tËp qu¸n. + LÞch sö. Nh­ vËy t­ t­ëng cña NguyÔn Tr·i trªn c¬ së tiÕp nèi cã sù ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn h¬n. CïNG SUY NGHÜ !!! TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. ?“Sông núi nước nam”-“Bình Ngô đại cáo” được coi là hai bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc.Vậy chúng có những điểm nào giống nhau về nội dung ? CïNG SUY NGHÜ !!! TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) Cùng thể hiện ý thức độc lập dân tộc, niềm tự hào dân tộc, cùng khẳng định sức mạnh của lòng yêu nước của chân lí chính nghĩa. Tuyªn ng«n ®éc lËp ( Hå ChÝ Minh) Hỡi đồng bào cả nước, Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hoá cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống,quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc ……………………………………… Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Đại Việt + Sử dụng những từ có tính chất hiển nhiên. + Sử dụng những câu văn biền ngẫu, biện pháp so sánh. + Sử dụng phép đối.  Khẳng định về ý thức, về độc lập chủ quyền của dân tộc. Nh­ n­íc §¹i ViÖt ta tõ tr­íc Vèn x­ng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u Nói s«ng bê câi ®· chia Phong tôc B¾c Nam còng kh¸c Tõ TriÖu, §inh, LÝ, TrÇn bao ®êi g©y nÒn ®éc lËp. Cïng H¸n, §­êng, Tèng, Nguyªn mçi bªn x­ng ®Õ mét ph­¬ng Tuy m¹nh yÕu tõng lóc kh¸c nhau Nh­ng hµo kiÖt ®êi nµo còng cã TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. 3. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc. VËy nªn: L­u Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §« S«ng B¹ch §»ng giÕt t­¬i ¤ M· ViÖc x­a xem xÐt Chøng cí cßn ghi TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) - Lµm kÎ thï thÊt b¹i th¶m h¹i  HËu qu¶ cña nh÷ng kÎ x©m l­îc phi nghÜa lµm tr¸i mÖnh trêi. I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. 3. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc. Lµm kÎ thï thÊt b¹i th¶m h¹i  HËu qu¶ cña nh÷ng kÎ x©m l­îc phi nghÜa lµm tr¸i mÖnh trêi. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc ë ®©y cã g× kh¸c víi bµi “S«ng nói n­íc Nam”? - S«ng nói n­íc Nam: Kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña ch©n lÝ chÝnh nghÜa, cña ®éc lËp d©n téc. KÎ x©m l­îc lµ giÆc b¹o ng­îc, lµm tr¸i lÏ ph¶i, ph¹m vµo s¸ch trêi sÏ chuèc lÊy thÊt b¹i hoµn toµn §ã lµ ®iÒu dù ®o¸n vµ kh¼ng ®Þnh. - B×nh Ng« ®¹i c¸o: NguyÔn Tr·i ®­a ra minh chøng ®Çy thuyÕt phôc vÒ søc m¹nh cña nh©n nghÜa, cña ch©n lÝ: T¸c gi¶ lÊy chøng cí cßn ghi ®Ó chøng minh cho søc m¹nh chÝnh nghÜa, thÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc §· ®­îc thùc tÕ chøng minh. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. 3. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc. 1. Néi dung. N­íc ta lµ n­íc cã nÒn ®éc lËp l©u ®êi, cã l·nh thæ, phong tôc riªng, cã ®éc lËp chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö. KÎ thï x©m l­îc lµ ph¶n nh©n nghÜa, nhÊt ®Þnh sÏ thÊt b¹i. Cuéc kh¸ng chiÕn chèng Minh lµ cuéc kh¸ng chiÕn v× d©n, v× chÝnh nghÜa. 2. NghÖ thuËt - Sö dông tõ ng÷ chÝnh x¸c, phong phó. - Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu c©n xøng, nghÖ thuËt ®èi vµ so s¸nh - BiÖn ph¸p liÖt kª nh÷ng thÊt b¹i cña giÆc. - KÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn. III. Tæng kÕt: 1. Nội dung: 2. Nghệ thuật: * Ghi nhí – SGK- T35. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) N Ô G Đ N I H M Ù I Y  N D Ê N T H Ủ Ĩ L N H 6 5 3 8 L à H N T H Ổ 4 Đ I Ế H P U Ạ T 2 B I Ề N N G Ẫ U 1 V Ă N H I Ế N 7 Ứ A T R C I 9 Yªn d©n (B¶o vÖ ®Êt n­íc ®Ó yªn d©n) Trõ b¹o (GiÆc Minh x©m l­îc) Văn hiÕn l©u ®êi L·nh thæ riªng Phong tôc riªng LÞch sö riªng Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña dÂn téc ®¹i viÖt ChÕ ®é, chñ quyÒn riªng Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc Tổng kết. I. §äc vµ t×m hiÓu chung T¸c gi¶, t¸c phÈm: 2. §äc, t×m hiÓu vÒ v¨n b¶n II. Ph©n tÝch: Nguyªn lÝ nh©n nghÜa 2. Ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i ®éc lËp cã chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. 3. Søc m¹nh cña nh©n nghÜa, søc m¹nh cña ®éc lËp d©n téc. III. Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: 2. Néi dung * Ghi nhí – SGK- T35. * Đối với bài học ở tiết này. . Năm vững nội dung bài học: - Đọc thuộc lòng đoạn trích. - Hoàn thành vở bài tập. * Đối với bài học ở tiết tiếp theo. Chuẩn bị bài :Bàn luận về phép học. Tìm hiểu quan niệm của Nguyễn Thiếp về mục đích và tác dụng của việc học. Tìm hiểu về thể tấu – so sánh với hịch, chiếu, cáo. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP. TiÕt 97: n­íc ®¹i viÖt ta (TrÝch “B×nh Ng« ®¹i c¸o “- NguyÔn Tr·i) a a