Bài giảng tiết 59: Ôn tập về dấu câu

Ng÷ v¨n 8 Kiểm tra bài cũ Câu 1:Dấu ngoặc kép có những tác dụng gì ? A. Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp. B. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai. C. Đánh dấu tên tác phẩm, tạp chí, . . . dẫn trong câu văn. D. Cả ba nội dung trên. Câu 2: Em hãy kể tên các dấu câu thường gặp trong Tiếng Việt Ng÷ v¨n 8 Kí hiệu các loại dấu câu thường dùng trong Tiếng Việt: ( . ), ( ? ), ( ! ), ( … ), ( ; ), ( , ), ( : ), (( )), ( “ “ ), ( _ ), ( - ) Ng÷ v¨n 8 Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: I. Tổng kết về dấu câu Các loại dấu câu Công dụng của dấu câu Ng÷ v¨n 8 6 1 2 3 4 Dấu chấm ( . ) Dấu hỏi ( ? ) Dấu chấm than ( ! ) Dấu phẩy ( , ) Dùng để kết thúc câu trần thuật. Dùng để kết thúc câu nghi vấn. Dùng để kết thúc câu cầu khiến, cảm thán. Dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận của câu. Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 7 1 Dấu chấm lửng ( … ) 2 3 4 Dấu chấm phẩy ( ; ) Dấu gạch ngang ( _ ) Dấu gạch nối ( - ) - Biểu thị bộ phận chưa liệt kê hết. Bẩm … quan lớn…. đê vỡ mất rồi! (Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn) - Biểu thị lời nói, ngập ngừng, ngắt quãng - Giảm nhịp điệu câu văn, hài hước, dí dỏm Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 7 1 Dấu chấm lửng ( … ) 2 3 4 Dấu chấm phẩy ( ; ) Dấu gạch ngang ( _ ) Dấu gạch nối ( - ) - Biểu thị bộ phận chưa liệt kê hết. - Biểu thị lời nói, ngập ngừng, ngắt quãng - Giảm nhịp điệu câu văn, hài hước, dí dỏm Cốm không phải là thức quà của người ăn vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. (Một thứ quà của lúa non: Cốm - Thạch Lam) -Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp -Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp. - Đánh dấu bộ phận giải thích, chú thích trong câu Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 7 1 Dấu chấm lửng ( … ) 2 3 4 Dấu chấm phẩy ( ; ) Dấu gạch ngang ( _ ) Dấu gạch nối ( - ) - Biểu thị bộ phận chưa liệt kê hết. - Biểu thị lời nói, ngập ngừng, ngắt quãng - Giảm nhịp điệu câu văn, hài hước, dí dỏm -Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp -Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp. - Đánh dấu bộ phận giải thích, chú thích trong câu Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi: Sao cô biết mợ con có con? (Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng) Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 7 1 Dấu chấm lửng ( … ) 2 3 4 Dấu chấm phẩy ( ; ) Dấu gạch ngang ( _ ) Dấu gạch nối ( - ) - Biểu thị bộ phận chưa liệt kê hết. - Biểu thị lời nói, ngập ngừng, ngắt quãng - Giảm nhịp điệu câu văn, hài hước, dí dỏm -Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp -Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp. - Nối các từ nằm trong một liên danh. - Đánh dấu bộ phận giải thích, chú thích trong câu - Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê. Nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 8 1 2 3 Dấu ngoặc kép Dấu hai chấm Dấu ngoặc đơn b) - Để đánh dấu phần có chức năng chú thích a) - Báo trước phần bổ sung giải thích, thuyết minh cho phần trước đó. - Đánh dấu lời dẫn trực tiếp hay đối thoại. c) – Đánh dấu từ ngữ, câu trong đoạn dẫn trực tiếp. - Đánh dấu từ ngữ hàm ý mỉa mai, có ý nghĩa đặc biệt. - Đánh dấu tên tờ báo, tác phẩm, tập san… được dẫn. Báo trước phần bổ sung giải thích, thuyết minh cho phần trước đó. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp hay đối thoại. - Để đánh dấu phần có chức năng chú thích - Đánh dấu từ ngữ, câu trong đoạn dẫn trực tiếp. - Đánh dấu từ ngữ hàm ý mỉa mai, có ý nghĩa đặc biệt. - Đánh dấu tên tờ báo, tác phẩm, tập san… được dẫn. Ng÷ v¨n 8 6 1 2 3 4 Dấu chấm ( . ) Dấu hỏi ( ? ) Dấu chấm than ( ! ) Dấu phẩy ( , ) Dùng để kết thúc câu trần thuật. Dùng để kết thúc câu nghi vấn. Dùng để kết thúc câu cầu khiến, cảm thán. Dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận của câu. Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 7 1 Dấu chấm lửng ( … ) 2 3 4 Dấu chấm phẩy ( ; ) Dấu gạch ngang ( _ ) Dấu gạch nối ( - ) - Biểu thị bộ phận chưa liệt kê hết. - Biểu thị lời nói, ngập ngừng, ngắt quãng - Giảm nhịp điệu câu văn, hài hước, dí dỏm -Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp -Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp. - Nối các từ nằm trong một liên danh. - Đánh dấu bộ phận giải thích, chú thích trong câu - Đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê. Nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: 8 1 2 3 Dấu ngoặc kép Dấu hai chấm Dấu ngoặc đơn Báo trước phần bổ sung giải thích, thuyết minh cho phần trước đó. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp hay đối thoại. - Để đánh dấu phần có chức năng chú thích - Đánh dấu từ ngữ, câu trong đoạn dẫn trực tiếp. - Đánh dấu từ ngữ hàm ý mỉa mai, có ý nghĩa đặc biệt. - Đánh dấu tên tờ báo, tác phẩm, tập san… được dẫn. Bài tập nhanh Dùng dấu câu thích hợp để tách các bộ phận của câu sau? - Trâu bò hươu nai nghe vàng anh hót thì mừng biết mấy. , , , Ng÷ v¨n 8 TiÕt 59: I. Tổng kết về dấu câu Các loại dấu câu Công dụng của dấu câu II. Các lỗi thường gặp Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Ví dụ sau thiếu dấu ngắt câu ở chỗ nào? Nên dùng dấu gì để kết thúc. Tác phẩm “Lão Hạc” làm em vô cùng xúc động rong xã hội cũ, biết bao nhiêu người nông dân đã sống nghèo khổ cơ cực như lão Hạc. . t T Thiếu dấu ngắt câu khi câu đã kết thúc. Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Thời còn trẻ, học ở trường này ng là học sinh xuất sắc nhất. Dùng dấu chấm sau từ này là đúng hay sai? Vì sao. Em hãy sửa lại. . Ô , ô Dùng dấu ngắt câu khi câu chưa kết thúc. Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Cam quýt bưởi xoài là đặc sản của vùng này. Câu trên thiếu dấu gì để phân biệt ranh giới giữa các thành phần đồng chất. Em hãy đặt dấu đó vào chỗ thích hợp. , , , Thiếu dấu thích hợp để tách các bộ phận của câu khi cần thiết. Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Quả thât, tôi không biết nên giải quyết vấn đề này như thế nào và bắt đầu từ đâu Anh có thể cho tôi một lời khuyên không Đừng bỏ mặc tôi lúc này. Chú ý xem dấu chấm hỏi ở câu 1 và dấu chấm ở cuối câu 2 đã đặt đúng vị trí chưa? Vì sao. Em hãy sửa lại cho đúng. ? . . ? Lẫn lộn công dụng của các dấu câu. Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Qua việc phân tích các ngữ liệu, em nhận thấy khi viết chúng ta thường mắc phải những lỗi gì về dấu câu? 3 1 2 4 Thiếu dấu ngắt câu khi câu đã kết thúc. Dùng dấu ngắt câu khi câu chưa kết thúc. Thiếu dấu thích hợp để tách các bộ phận của câu khi cần thiết. Lẫn lộn công dụng của các dấu câu. Ghi nhớ Khi viết cần tránh các lỗi sau đây về dấu câu: Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. 2. Hai c©u thùc §· kh¸ch kh«ng nhµ trong bèn biÓn, L¹i ng­êi cã téi gi÷a n¨m ch©u. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. a, T¸c gi¶: b, T¸c phÈm. 2. Chó thÝch 1. §äc . Th× h·y ë tï :Th¸i ®é chñ ®éng b×nh tÜnh. Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®µng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. 2. Hai c©u thùc - T©m hån cao ®Ñp, giµu ®øc hi sinh. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. 1. §äc: -§· kh¸ch kh«ng nhµ Trong bèn biÓn Tù nhËn m×nh lµ ng­êi tù do a, T¸c gi¶: b, T¸c phÈm. Bña tay: ¤m Êp hoµi b·o trÞ n­íc cøu ng­êi Më miÖng c­êi tan: tiÕng c­êi cña ng­êi yªu n­íc trong tï ngôc , Cã søc m¹nh chiÕn th¾ng mäi ©m m­u thñ ®o¹n th©m ®éc cña kÎ thï. 3. Hai c©u luËn Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ, Më miÖng c­êi tan cuéc o¸n thï. Th©n Êy vÉn cßn, cßn sù nghiÖp, Bao nhiªu nguy hiÕm sî g× ®©u. 4. Hai c©u kÕt. -Th©n Êy -Sù nghiÖp -ThÓ hiÖn quan niÖm sèng cña nhµ yªu n­íc , cßn sèng cßn ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc -Nguy hiÓm:hiªn ngang bÊt khuÊt Kh¼ng ®Þnh mét niÒm tin m¹nh mÏ , biÓu lé mét khÝ ph¸ch hiªn ngang . Tin m×nh vÉn tån t¹i vÉn cßn sù nghiÖp cøu n­íc cøu d©n ®ang më réng phÝa tr­íc. Chö “cßn” ®iÖp l¹i hai lÇn giäng th¬ thªm hïng hån, niÒm tin t­ëng l¹c quan. §ang bÞ giam cïm trong nhµ ngôc tö tï , lµ nguy hiÓm . Nay mai ph¶i ra ph¸p tr­êng “ Bao nhiªu nguy hiÓm”. M¸u ch¶y ®Çu r¬i, thÞt n¸t x­¬ng tan , nh­ng ®èi víi Phan Béi Ch©u “ sî g× ®©u”,tr­íc vßng nguy hiÓm vÉn hiªn ngang th¸ch thøc vÉn bÊt khuÊt kiªn c­êng Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. mét t©m thÕ ®Ñp. 2. Hai c©u thùc - Cuéc ®êi ®Êu tranh ®Çy th¨ng trÇm, sãng giã. 3. Hai c©u luËn lèi nãi khoa tr­¬ng (nãi qu¸) - §èi, T­ thÕ, tÇm vãc cña ng­êi tï lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. 2. Chó thÝch 1. §äc Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. mét t©m thÕ ®Ñp. 2. Hai c©u thùc - Cuéc ®êi ®Êu tranh ®Çy th¨ng trÇm, sãng giã. - T©m hån cao ®Ñp, giµu ®øc hi sinh. 3. Hai c©u luËn lèi nãi khoa tr­¬ng (nãi qu¸) - §èi, T­ thÕ, tÇm vãc cña ng­êi tï lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh. 4. Hai c©u kÕt. Th©n Êy vÉn cßn, cßn sù nghiÖp, Bao nhiªu nguy hiÓm sî g× ®©u. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. 1. §äc 2. Chó thÝch Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. mét t©m thÕ ®Ñp. 2. Hai c©u thùc - Cuéc ®êi ®Êu tranh ®Çy th¨ng trÇm, sãng giã. - T©m hån cao ®Ñp, giµu ®øc hi sinh. 3. Hai c©u luËn lèi nãi khoa tr­¬ng (nãi qu¸) - §èi, T­ thÕ, tÇm vãc cña ng­êi tï lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh. 4. Hai c©u kÕt. Th©n Êy vÉn cßn, cßn sù nghiÖp, Bao nhiªu nguy hiÓm sî g× ®©u. - T­ thÕ: hiªn ngang cña con ng­êi ®øng cao h¬n hoµn c¶nh. - ý chÝ: gang thÐp. - Tinh thÇn: l¹c quan, tù tin, coi th­êng nguy hiÓm. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. 2. Chó thÝch 1. §äc Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: i. §äc - t×m hiÓu chung. 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. mét t©m thÕ ®Ñp. 2. Hai c©u thùc - Cuéc ®êi ®Êu tranh ®Çy th¨ng trÇm, sãng giã. - T©m hån cao ®Ñp, giµu ®øc hi sinh. 3. Hai c©u luËn lèi nãi khoa tr­¬ng (nãi qu¸) - §èi, T­ thÕ, tÇm vãc cña ng­êi tï lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh. 4. Hai c©u kÕt. - T­ thÕ: hiªn ngang cña con ng­êi ®øng cao h¬n hoµn c¶nh. - ý chÝ: gang thÐp. - Tinh thÇn: l¹c quan, tù tin, coi th­êng nguy hiÓm. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. 1. §äc 2. Chó thÝch a) Giäng ®iÖu hµo hïng, l·ng m¹n mang tÝnh sö thi. b) VËn dông nhuÇn nhuyÔn thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có. c) Sö dông phÐp ®èi chÆt chÏ lµm cho tÇm vãc cña nh©n vËt tr÷ t×nh trë nªn lín lao k× vÜ. d) C¶ a, b, c ®Òu ®óng. Dßng nµo nªu ®Çy ®ñ nÐt nghÖ thuËt mang l¹i thµnh c«ng cho bµi th¬? Ng÷ v¨n 8 TiÕt 57 v¨n b¶n: 3. ThÓ th¬: II. §äc - hiÓu v¨n b¶n. 1. Hai c©u ®Ò - Hµo kiÖt, phong l­u Phong th¸i ®­êng hoµng tù tin, ngang tµng bÊt khuÊt, hµo hoa tµi tö. mét t©m thÕ ®Ñp. 2. Hai c©u thùc - Cuéc ®êi ®Êu tranh ®Çy th¨ng trÇm, sãng giã. - T©m hån cao ®Ñp, giµu ®øc hi sinh. 3. Hai c©u luËn lèi nãi khoa tr­¬ng (nãi qu¸) - §èi, T­ thÕ, tÇm vãc cña ng­êi tï lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh. 4. Hai c©u kÕt. - T­ thÕ: hiªn ngang cña con ng­êi ®øng cao h¬n hoµn c¶nh. - ý chÝ: gang thÐp. - Tinh thÇn: l¹c quan, tù tin, coi th­êng nguy hiÓm. III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. 2. Néi dung. VI. LuyÖn tËp. I. t×m hiÓu chungvÒ v¨n b¶n. 1. §äc 2. Chó thÝch 1 B ñ a t a y S µ o n a m H µ o k i Ö t Q u ¶ n g ® « n g P h o n g l ­ u C ­ ê i t a n N g ô c t r u n g t h ­ 2 3 4 5 6 7 C©u 1: Tõ diÔn t¶ ho¹t ®éng më réng vßng tay ®Ó «m lÊy? y B C©u 2: BiÖt hiÖu cña Phan Béi Ch©u? a n C©u 3: Hai tõ thÓ hiÖn Phan Béi Ch©u lµ ng­êi cã tµi n¨ng, chÝ khÝ? i £ C©u 4: Tªn nhµ tï mµ Phan Béi Ch©u bÞ giam? a u C©u 5: Tõ chØ d¸ng vÎ lÞch sù, phong th¸i ung dung ®­êng hoµng cña Phan Béi Ch©u? ­ C©u 6: Tõ thÓ hiÖn râ nhÊt tinh thÇn l¹c quan cña Phan Béi Ch©u trong nhµ ngôc Qu¶ng §«ng? ¬ c C©u 7: Tªn cña t¸c phÈm trong ®ã cã bµi th¬: “ Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”? c