Bài giảng Tiết 58: Ánh trăng_ Nguyễn Duy

KIỂM TRA BÀI CŨ Nêu cảm nhận của em về hình ảnh “Đầu súng trăng treo”? Súng - trăng -Lí tưởng chiến đấu – tâm hồn người lính -Cứng rắn - dịu hiền -Chiến tranh – hoà bình -chiến sĩ – thi sĩ Vừa tượng trưng cho vẻ đẹp tinh thần của người lính vừa là biểu hiện cao cả của tình đồng chí. Giáo án Ngữ văn 9-Giáo viên : Nguyễn Quốc Khánh-Trường THCS Mai Trung Tiết 58: ÁNH TRĂNG Nguyễn Duy I. §äc – T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n Hướng dẫn đọc 3 khổ đầu:giọng kể, nhịp bình thường khổ 4: giọng đột ngột,cất cao,ngỡ ngàng với bước ngoặc của sự việc,của sự xuất hiện vầng trăng khổ 5,6:giọng tha thiết rồi trầm lắng cùng cảm xúc và suy tư lặng lẽ 1. §äc Theo em, bµi nµy chóng ta sÏ ®äc víi giäng ®iÖu nh­ thÕ nµo? Håi nhá sèng víi ®ång víi s«ng råi víi bÓ håi chiÕn tranh ë rõng vÇng tr¨ng thµnh tri kØ TrÇn trôi víi thiªn nhiªn hån nhiªn nh­ c©y cá ngì kh«ng bao giê quªn c¸i vÇng tr¨ng t×nh nghÜa Tõ håi vÒ thµnh phè quen ¸nh ®iÖn, cöa g­¬ng vÇng tr¨ng ®i qua ngâ nh­ ng­êi d­ng qua ®­êng Th×nh l×nh ®Ìn ®iÖn t¾t phßng buyn-®inh tèi om véi bËt tung cöa sæ ®ét ngét vÇng tr¨ng trßn Ngöa mÆt lªn nh×n mÆt cã c¸i g× r­ng r­ng nh­ lµ ®ång lµ bÓ nh­ lµ s«ng lµ rõng Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh kÓ chi ng­êi v« t×nh ¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c ®ñ cho ta giËt m×nh. 2. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, bµi th¬: Nhµ th¬ NguyÔn Duy - Nguyễn Duy (1948), tªn khai sinh lµ NguyÔn Duy NhuÖ quª ở Thanh Hoá.Thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước - Đạt giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ(1972-1973) -Sau 1975 chuyển vào Nam công tác t¹i thành phố Hồ Chí Minh b. T¸c phÈm : a. T¸c gi¶: - Bµi th¬ “¸nh tr¨ng” ®­îc trÝch trong tËp th¬ ¸nh tr¨ng cña NguyÔn Duy ®­îc gi¶i A cña héi nhµ v¨n ViÖt Nam n¨m 1984. Khæ th¬ 1,2: : c¶m nghÜ vÒ vÇng tr¨ng trong qu¸ khø. Khæ th¬ 3,4 : c¶m nghÜ vÒ vÇng tr¨ng hiÖn t¹i. Khæ th¬ 5,6: Suy t­ cña t¸c gi¶ vÒ tr¨ng -Bố cục và mạch cảm xúc: Khổ 1-2 -3 :cảm xúc trước vầng trăng trong quá khứ và hiện tại Khổ 4: Tình huống gặp lại trăng Khổ 5-6: Suy ngẫm - triết lí của nhà thơ Bè côc: 2 phÇn: Ba khæ th¬ ®Çu: C¶m xóc vÒ vÇng tr¨ng trong qu¸ khø vµ vÇng tr¨ng hiÖn t¹i Ba khæ th¬ cuèi: BÊt ngê gÆp l¹i vÇng tr¨ng vµ c¸I “giËt m×nh tõ kÝ øc 3. Bè côc cña bµi th¬ II. §äc – HiÓu v¨n b¶n 2. VÇng tr¨ng t×nh nghÜa a. VÇng tr¨ng trong qu¸ khø: “Hồi nhỏ sống với đồng với sông rồi với bể hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỷ Trần trụi với thiên nhiên hồn nhiên như cây cỏ ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa” - Vầng trăng Tri kỉ Tình nghĩa Con ng­êi sèng bình dị, hoµ hîp víi thiªn nhiªn. Trong qu¸ khø, tr¨ng víi ng­êi lµ ®«i b¹n th©n thiÕt, g¾n bã thuû chung, m·i m·i kh«ng ba giê xa l×a nhau. (trăng-người hiểu biết,yêu quý,thân thiết nhau) (gắn bó víi nh÷ng kØ niÖm Êu th¬, tr¨ng chia sÎ nh÷ng khã kh¨n trongchiến trường) - Vầng trăng Tri kỉ Tình nghĩa (trăng-người hiểu biết,yêu quý,thân thiết nhau) (gắn bó víi nh÷ng kØ niÖm Êu th¬, tr¨ng chia sÎ nh÷ng khã kh¨n trongchiến trường) II. §äc – HiÓu v¨n b¶n 2. VÇng tr¨ng t×nh nghÜa Trong qu¸ khø Trong hiÖn t¹i Nh­ người dưng qua đường (xa lạ,không hề quen biết) THẢO LUẬN NHÓM: Theo em vì sao vầng trăng và con người trở nên xa lạ,cách biệt như thế? Vì không gian khác biệt(làng quê-rừng núi-thành phố) Thời gian cách biệt(tuổi thơ-chiến tranh-hoà bình) Điều kiện sống cách biệt ở đô thị(khép kín,chật hẹp,phương tiện hiện đại) Giáo án Ngữ văn 9-Giáo viên : Nguyễn Quốc Khánh -Trường THCS Mai Trung  Cuéc sèng hiÖn ®¹i víi ¸nh ®iÖn, cöa g­¬ng ®· lµm con ng­êi quªn ®i qu¸ khø, ®¸nh mÊt nh÷ng gi¸ trÞ tèt ®Ñp vèn cã. Tình huèng gÆp l¹i trăng cã gì ®Æc biÖt? + C¸ch thøc : thảo luËn nhãm : 4 häc sinh + Thêi gian : 2 phót Đột ngột không báo trước => trăng vẫn như xưa Đối lập không gian chật hẹp – không gian bao la Tạo bước chuyển tình cảm, cảm xúc, thể hiện chủ đề. Thình lình đèn điện tắt phòng buyn-đinh tối om vội bật tung cửa sổ đột ngột vầng trăng tròn 2/ Suy tư của tác giả Ngửa mặt lên nhìn mặt có cái gì rưng rưng như là đồng là bể như là sông là rừng Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình mặt mặt rưng rưng cứ tròn vành vạnh im phăng ta giật mình + mặt-mặt:con người đối diện với vầng trăng(biểu tượng của quá khứ tốt đẹp) + rưng rưng: rung động,xao xuyến,gợi nhớ,gợi thương.. + cứ tròn vành vạnh:vẫn đẹp, nguyên vẹn,không đổi thay phắc +im phăng phắc:nhân hoá,từ láy +giật mình:nhớ lại,tự vấn Trân trọng,giữ gìn vẻ đẹp giá trị truyền thống. cảnh tỉnh,nhắc nhở,phán xét Tiết 58: Ánh trăng-Nguyễn Duy III. TỔNG KẾT. -Bài thơ kết hợp giữa tự sự và trữ tình và mạch cảm xúc men theo lời kể để bộc lộ. -Giọng điệu tâm tình, tự nhiên... khi ngân nga, tha thiết, khi trầm lắng, suy tư. -Thể thơ năm chữ, gieo vần cách với tiết tấu nhịp nhàng, mỗi khổ thơ được viết liền mạch như một câu, 1/Nghệ thuật 2/ Nội dung tạo sức truyền cảm dễ thuộc, dễ nhớ. -Bài thơ như một lời tự nhắc nhở chính mình, có ý nghĩa cảnh tỉnh, cũng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “Ân tình ân nghĩa” với quá khứ. Giáo án Ngữ văn 9-Giáo viên : Trần Ngọc Diễm Chi-Trường THCS Quảng Phú CỦNG CỐ- LUYỆN TẬP. ? Tại sao bài thơ có nhan đề là “ánh trăng” trong khi đó xuyên suốt các khổ thơ tác giả đều dùng từ “vầng trăng”? - Vầng trăng là biểu tượng của cuộc sống đẹp, ánh trăng là ánh sáng của triết lí về cuộc sống đúng (ánh trăng im phăng phắc). Bài thơ có tên là “ánh trăng”nhưng các khổ thơ trên tác giả đều viết “vầng trăng” đến khổ thơ cuối mới xuất hiện từ “ánh trăng”. “Ánh trăng” chính là sự quy tụ,kết tinh đẹp nhất của vầng trăng tạo nên chiều sâu tư tưởng của thi tứ đồng thời nâng vẻ đẹp của bài thơ lên đến đỉnh điểm. Tiết 58: Ánh trăng-Nguyễn Duy Tr¨ng Ng­êi Tù nh¾c nhë m×nh vµ cñng cè ë ng­êi ®äc th¸i ®é sèng “uèng n­íc nhí nguån” Bµi th¬ gièng nh­ mét c©u chuyÖn giµu chÊt th¬, ®Çy hiÖn thùc ®êi sèng. Tuy thÕ, bµi th¬ kh«ng mét chót ®ao to bóa lín, còng lµm g× cã roi vät mµ sao khi ®äc ta thÊy nh­ cã ai ®ang quÊt vµo ng­êi m×nh ®au ®ín. ¸nh tr¨ng gi¶n ®¬n nhÑ nhµng vÒ c©u ch÷; tù nhiªn thuÇn thôc vÒ kÕt cÊu; b×nh dÞ dÔ hiÓu vÒ ý th¬ mµ vÉn ®äng l¹i trong ng­êi ®äc bao suy ngÉm xãt xa... T«i nghÜ ®iÒu nhµ th¬ muèn nãi cßn n»m ngoµi ng«n ng÷ trong th¬, tøc søc gîi cña bao la v« kÓ. L­¬ng Kim Ph­¬ng (Th¬, bèn ph­¬ng cïng b×nh, NXB Thanh niªn, Hµ Néi, 1999) DẶN DÒ Đọc thuộc lòng bài thơ,nắm vững nội dung và nghệ thuật Soạn bài:Tổng kết từ vựng ( Luyện tập tổng hợp) + Làm các bài tập (SGK 158-160) Giáo án Ngữ văn 9-Giáo viên : Nguyễn Quốc Khánh THCS Mai Trung Giáo án Ngữ văn 9-Giáo viên : NguyÔn Quèc Kh¸nh-Trường THCS Mai Trung