Bài giảng tiết 48: Thành ngữ

Nhiệt lịêt chào mừng các thầy, cô giáo và các em học sinh T ừ đ ồ n g n g h ĩ a đ ạ i t ừ t ừ h á n v i ệ t t ừ l á y t ừ t r á i n g h ĩ a T ừ g h é p t ừ đ ồ n g â m Q u a n h ệ t ừ 1 2 3 4 5 6 7 8 1. “Giang sơn” thuộc loại từ này? 2. Những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau? 3. Trong từ này, các tiếng quan hệ với nhau về mặt âm thanh? 4. Những từ có nghĩa trái ngược nhau? 5. Những từ dùng để trỏ hoặc hỏi về người, hoạt động, tính chất? 6. “Tươi tốt” thuộc loại từ này? 7. Từ “đường” trong “đường ăn” và “đường đi” là từ ? 8. Những từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ, dùng để liên kết? Thành ngữ Thành ngữ 1. Bài tập : Nhận xét cấu tạo và ý nghĩa của cụm từ gạch chân: lên trên thác xuống dưới ghềnh lên ghềnh xuống thác  Cụm từ “lên thác xuống ghềnh” có cấu tạo cố định. 1. Bài tập : Nhận xét cấu tạo và ý nghĩa của cụm từ gạch chân: lên thác xuống ghềnh lên thác xuống ghềnh: Trải qua nhiều phen gian nan, nguy hiểm  Thành ngữ là loại cụm từ có cấu tạo cố định, mang một ý nghĩa hoàn chỉnh. 1. Bài tập 1 : Nhanh như chớp: Diễn biến nhanh như tia chớp Trên đe dưới búa: Tình trạng bị kìm kẹp, chèn ép từ các phía, không có lối thoát.  Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thường thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh,... b. “Lá lành đùm lá rách” là truyền thống quý báu của dân tộc ta. a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi người rất khó chịu. 2. Bài tập 2 : Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong các câu sau:  Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ... b. “Lá lành đùm lá rách” là truyền thống quý báu của dân tộc ta. (Bài làm của học sinh) a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non (Trích Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương) c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi người rất khó chịu. ( Lời của Hoa truyện “Bạn bè”) Hãy diễn đạt ý nghĩa của các câu sau mà không sử dụng thành ngữ: Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao.  Điền thành ngữ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành câu sau: Mẹ nói với con như... Mẹ nói với con như nước đổ đầu vịt.  Nhóm thành ngữ đồng nghĩa với nhau. Mẹ nói với con như nước đổ lá khoai.  Các thành ngữ đồng nghĩa có thể thay thế nhau mà không làm thay đổi ý nghĩa của câu.  Chú ý 1: Đứng núi nọ trông núi kia Ba chìm bảy nổi  Tìm những biến thể của các thành ngữ sau? Đứng núi này trông núi nọ Đứng núi này trông núi khác Bảy nổi ba chìm Năm chìm bảy nổi  Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định.  Chú ý 2: c. Con ngựa đen nhanh như gió vượt lên dẫn đầu đoàn đua. a. Đến ngày lễ Tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì. b. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động, vui vẻ nhận lời. a. Đến ngày lễ Tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị, nem công chả phượng tới, chẳng thiếu thứ gì. b. Sớm mồ côi cha mẹ, tứ cố vô thân, nay có người săn sóc đến mình, Thạch Sanh cảm động, vui vẻ nhận lời. c. Con ngựa đen nhanh như gió vượt lên dẫn đầu đoàn đua. Xác định và giải thích ý nghĩa thành ngữ trong các câu sau? Chó ngáp phải ruồi Ném tiền qua cửa sổ ................ ................ Chuột sa chĩnh gạo gạo Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược Lên voi xuống chó Mặt dơi tai chuột Trò chơi tiếp sức 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 Hết giờ Phần thưởng 3. Phần thưởng là một điểm mười. 2. Phần thưởng là một cái bút. 1. Phần thưởng là một tràng pháo tay. Phần thưởng Phần thưởng Phần thưởng của các em là một điểm mười. Phần thưởng Phần thưởng của các em là một cái bút. Phần thưởng Phần thưởng của các em là một tràng pháo tay của các bạn. Viết đoạn văn ngắn hoặc đoạn thư trong đó có sử dụng các thành ngữ một cách hợp lý. Soạn bài: Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học