Bài giảng tiết 40- miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự

1/Nêu vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự? 2/ Đặc điểm nào sau đây em cho là rất khó khi miêu tả nhân vật trong văn bản tự sự? A.Miêu tả hình dáng B. Miêu tả cử chỉ lời nói C. Miêu tả hành động D.Miêu tả tâm trạng Kiểm tra bài cũ Tiết 40 I.TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ1/ Thế nào là miêu tả nội tâm ? Ví dụ 1: Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” Những câu thơ tả cảnh Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân, Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung. Bốn bề bát ngát xa trông, Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia. Buồn trông cửa bể chiều hôm, Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ? Buồn trông ngọn nước mới sa, Hoa trôi man mác biết là về đâu ? Buồn trông nội cỏ rầu rầu, Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Buồn trông gió cuốn mặt duềnh, Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi. - Những câu thơ tả tâm trạng Bên trời góc bể bơ vơ, Tấm son gột rửa bao giờ cho phai. Xót người tựa cửa hôm mai, Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ? Sân Lai cách mấy nắng mưa, Có khi gốc tử đã vừa người ôm. Cho các đối tượng miêu tả: cảnh vật, tâm trạng, hình dáng,lời nói, suy nghĩ, tình cảm, cử chỉ, cảm xúc. Em hãy sắp xếp các đối tượng miêu tả vào bảng phân loại sau: Cảnh vật, hình dáng, lời nói , cử chỉ. Tâm trạng, suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc 2/ Các cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự. Ví dụ 2 “…Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.” (Lão Hạc-Nam Cao-Ngữ văn8-tập 1) “…Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi” (Bức tranh của em gái tôi-Tạ Duy Anh-Ngữ văn6-tập2) Ví dụ 2 Qua tìm hiểu các ví dụ trên, theo em người ta có thể miêu tả nội tâm nhân vật bằng những cách nào? Hãy trình bày cụ thể cách miêu tả nội tâm đó. KẾT LUẬN *Các cách miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự: Miêu tả nội tâm trực tiếp: miêu tả những ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm….của nhân vật. Miêu tả nội tâm gián tiếp: miêu tả cảnh vật, nét mặt cử chỉ, trang phục….của nhân vật. * Tác dụng: - Xây dựng nhân vật (khắc họa rõ hơn đặc điểm, tính cách nhân vật) - Tác động tới nhận thức, tình cảm của người đọc đối với nhân vật. II.LUYỆN TẬP Bài tập 1:Thuật lại đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều”, trang 97 bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều ? Hai đoạn văn sau trích từ tác phẩm nào, của ai? Đoạn văn nào có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm? Đoạn văn nào miêu tả bên ngoài? Trả lời -Hai đoạn văn trên trích từ tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí” của nhà văn Tô Hoài. Đoạn a) miêu tả hình dáng của Dế Choắt: người gầy gò, lêu nghêu, cánh ngắn củn hở cả mạng sườn, đôi càng bè bè, râu cụt có một mẩu….. Đoạn b) miêu tả suy nghĩ của Dế Mèn.Dế Mèn tự kiểm điểm lại mình, đã đối xử không phải với Dế Choắt, và ân hận day dứt… HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Học thuộc ghi nhớ Ghi nhật ký về một ngày không thể quên của em (có thể là 1 chuyện vui, hoặc chuyện buồn) trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm Làm bài tập 3