Bài giảng Tiết 38: Văn bản- Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

Ngày 14/ 11/ 2008 KIỂM TRA BÀI CŨ 1/ Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” của Lí Bạch.(Bản phiên âm và dịch thơ ) 2/ Nhận xét nào không đúng với những nhận xét sau? B C D Tĩnh dạ tứ là một bài thơ cổ thể. Nhà thơ Lí Bạch được mệnh danh là “ Tiên thơ” ( Ông tiên làm thơ) Bài thơ là nỗi niềm hoài hương của người xa xứ? A Tĩnh dạ tứ là một bài thơ Đường luật. TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - I/ ĐỌC- CHÚ THÍCH VĂN BẢN: Hạ Tri Chương: ( 659- 744), tự Quý Chân, hiệu Tứ Minh cuồng khách. - Quª ë ViÖt H­ng, VÜnh Ch©u (nay thuéc tØnh ChiÕt Giang, Trung Quèc) Nhµ th¬ næi tiÕng thêi §­êng. Lµm quan trªn 50 n¨m. N¨m 744, xin tõ quan trë vÒ quª h­¬ng. H¹ Tri Ch­¬ng (659 - 744) XÁC ĐỊNH NGHĨA CỦA CÁC YẾU TỐ HÁN VIỆT c. Trë vÒ e. ChÐp, viÕt, ghi l¹i b. T×nh cê, ngÉu nhiªn h. Lµng, quª h­¬ng TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - II/ ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN: Phiªn ©m: ThiÕu tiÓu li gia, l·o ®¹i håi, H­¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi. Nhi ®ång t­¬ng kiÕn, bÊt t­¬ng thøc, TiÕu vÊn: Kh¸ch tßng hµ xø lai? DÞch nghÜa: Rêi nhµ tõ lóc cßn trÎ, giµ míi quay vÒ, Giäng quª kh«ng ®æi, nh­ng tãc mai ®· rông. TrÎ con gÆp mÆt, kh«ng quen biÕt, C­êi hái: Kh¸ch ë n¬i nµo ®Õn? TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - DÞch th¬ Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ Giäng quª vÉn thÕ, tãc ®µ kh¸c bao TrÎ con nh×n l¹ kh«ng chµo Hái r»ng: Kh¸ch ë chèn nµo l¹i ch¬i? (Ph¹m SÜ VÜ dÞch, trong Th¬ §­êng, tËp I, NXB V¨n häc, Hµ Néi, 1987) TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ, Giäng quª kh«ng ®æi, s­¬ng pha m¸i ®Çu. GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, TrÎ c­êi hái: “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng?” (TrÇn Träng San dÞch, trong Th¬ §­êng, tËp I, B¾c §Èu, Sµi Gßn, 1966) 1/ Tìm hiểu nhan đề bài thơ: ? Em hiểu thế nào là “ Ngẫu nhiên”? Nghĩa là: Tác giả ngẫu nhiên viết chứ không phải tình cảm bộc lộ một cách ngẫu nhiên. Vì: Tác giả không chủ động làm thơ ngay lúc đặt chân tới quê nhà. TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - 2/ Hai câu thơ đầu:  Hai câu thơ đầu tác giả diễn tả sự việc gì? - Khi rời xa quê thì còn trẻ  Khi về quê đã già. TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - “Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi, Hương âm vô cải, mấn mao tồi.” TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - Tåi > T×nh c¶m s©u nÆng víi quª h­¬ng. * Tác dụng biện pháp nghệ thuật này là gì? ĐÁNH DẤU VÀO Ô HỢP LÍ TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - 3/ Hai câu thơ cuối: * Em hãy cho biết tình huống bất ngờ khi tác giả đặt chân về làng?  Khi tác giả về làng: Trẻ em nhìn thấy, không quen biết, cười hỏi, nghĩ ông là khách ở đâu đến. * Tác giả có tâm trạng như thế nào?  Tâm trạng bùi ngùi, thoáng buồn. TiÕt 38 - V¨n b¶n (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - “ Nhi đồng tương kiến, bất tương thức, Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?” * Tại sao tác giả có tâm trạng như thế? + Người đi xa nay về làng trở thành khách lạ trẻ con gặp không biết. Câu hỏi hồn nhiên của trẻ để lại bao man mác, bâng khuâng cho tác giả khi trở lại cố hương. * Ở hai câu thơ cuối có sự đối lập như thế nào? + Sự đối lập: “Nhi đồng tương kiến, bất tương thức, Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?” Nỗi lòng nhà thơ càng sầu muộn bấy nhiêu. Trẻ con vui mừng bao nhiêu  (Håi h­¬ng ngÉu th­) - H¹ Tri Ch­¬ng - Tiết 38- Văn bản: ThÊt ng«n tø tuyÖt. ThÊt ng«n b¸t có. Ngò ng«n tø tuyÖt. Song thất lục bát. Bµi tËp tr¾c nghiÖm Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt 1. ThÓ th¬ cña bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” lµ: A. ThÊt ng«n tø tuyÖt. 2. BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo kh«ng sö dông trong bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” ? Bµi tËp tr¾c nghiÖm Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt C. Ẩn dô 3. Bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” ®­îc viÕt trong hoµn c¶nh nhµ th¬: Bµi tËp tr¾c nghiÖm Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt D. Xa quª rÊt l©u nay míi trë vÒ. 4. T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ trong bµi th¬ “Håi h­¬ng ngÉu th­” lµ? Bµi tËp tr¾c nghiÖm Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt C. NgËm ngïi, hụt hẫng khi trë thµnh kh¸ch l¹ gi÷a quª h­¬ng. T×nh Quª H­¬ng 2 3 1 GHI NHỚ: SGK/ 128 Căn cứ vào bản dịch nghĩa của bài thơ và việc cảm nhận qua bài thơ, hãy so sánh hai bản dịch của Phạm Sĩ Vĩ và Trần Trọng San? Hai bài thơ đều thành thơ lục bát do đó khác về câu, vần, luật, giọng điệu. Nhưng đều thể hiện tâm trạng của nhà thơ khi về cố hương. III/ LUYỆN TẬP: IV/ CỦNG CỐ: 1/ Em hãy nhắc lại thể thơ của bài “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” của tác giả Hạ Tri Chương? 2/ Em hãy cho biết tâm trạng của tác giả khi mới về quê? V/ DẶN DÒ: - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ Ghi nhí SGK/128 - ChuÈn bÞ bµi “Tõ tr¸i nghÜa” – SGK/128.