Bài giảng Tiết 122- nói với con ( Y Phương)

NÓI VỚI CON Y Ph­¬ng Gv: NguyÔn V¨n Ph­¬ng – H­ng Yªn Tiết:122 NÓI VỚI CON Y Ph­¬ng I. TÌM HIỂU CHUNG 1) Tác giả Tên thật: Hứa Vĩnh Sước, sinh ngày 24.12.1948, Quª: Lăng Hiếu - Trùng Khánh - Cao Bằng. * Tác phẩm đã xuất bản: - Người Hoa núi (kịch bản sân khấu, 1982); -Tiếng hát tháng giêng (thơ, 1986); - Lửa hồng một góc (thơ, in chung, 1987); -Lời chúc (thơ, 1991); -Đàn then (thơ, 1996). * Y Phương nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến 1981 chuyển về công tác tại Sở Văn hóa Thông tin Cao Bằng. Hiện nay ông giữ chức trách Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Cao Bằng. * 2) Đọc và tìm hiểu chú thích * Đọc * Chú thích Người đồng mình: người vùng mình, người miền mình. Đây có thể hiểu cụ thể là những người cùng sinh sống trên một miền đất, cùng quê hương cùng một dân tộc. Cái lờ 3) Tìm hiểu chung về văn bản P1: Tõ ®Çu -> “®Ñp nhÊt trªn ®êi” ND: Nãi víi con vÒ t×nh c¶m céi nguån P2: TiÕp theo -> phong tôc. ND: Søc sèng bÒn bØ cña quª h­¬ng. P3: Cßn l¹i. ND: Lêi dÆn dß cña ng­êi cha - ThÓ th¬: Tù do - Ph­¬ng thøc: BiÓu c¶m - Bè côc -> Bè côc l« gic, chÆt chÏ II. PHÂN TÍCH 1). Nãi víi con vÒ t×nh c¶m céi nguån Ch©n ph¶i b­íc tíi cha Ch©n tr¸i b­íc tíi mÑ Mét b­íc ch¹m tiÕng nãi Hai b­íc tíi tiÕng c­êi NT: §iÖp tõ, ®iÖp l¹i cÊu tróc c©u, h×nh ¶nh méc m¹c, c¸ch diÔn ®¹t chÊt ph¸c - H×nh ¶nh cô thÓ, c¸ch diÔn ®¹t d­êng nh­ v« lý song l¹i t¹o ra sù ®éc ®¸o, ®Æc s¾c trong t­ duy vµ c¸ch diÔn ®¹t ng­êi miÒn nói => T¹o kh«ng khÝ gia ®×nh ®Çm Êm, quÊn quýt. Cha mÑ m·i nhí vÒ ngµy c­íi Ngµy ®Çu tiªn ®Ñp nhÊt trªn ®êi - Cha mÑ m·i th­¬ng yªu nhau -> Cuéc sèng gia ®×nh thËt h¹nh phóc. => T¹o mét kh«ng gian gia ®×nh ®Çm Êm víi ®øa trÎ lÉm chÉm tËp ®i, tËp nãi, đang lín lªn tõng ngµy trong t×nh yªu th­¬ng, trong sù n©ng ®ãn vµ mong chê cña cha mÑ. “Ng­êi ®ång m×nh yªu l¾m con ¬i” -> C¸ch nãi méc m¹c mang tÝnh ®Þa ph­¬ng cña ng­êi d©n téc . =>T×nh c¶m quª h­¬ng hiÖn lªn s©u s¾c qua c¸ch gäi yªu th­¬ng, ph¶i lµ ng­êi cã t×nh yªu s©u ®Ëm víi quª h­¬ng míi cÊt lªn tiÕng gäi thiÕt tha nh­ thÕ. §an lê cµi nan hoa V¸ch nhµ ken c©u h¸t Nt: Èn dô chuyÓn ®æi c¶m gi¸c, c¸c ®éng tõ: cµi, ken => Cuéc sèng lao ®éng cÇn cï, t­¬i vui, trong kh«ng gian Êm nång, víi nh÷ng ®iÖu h¸t then h¸t l­în, ngoµi ra cßn thÓ hiÖn sù g¾n bã, quÊn quýt trong lao ®éng, lµm ¨n cña ®ång bµo quª h­¬ng. -> Con dÇn kh«n lín, tr­ëng thµnh trong cuéc sèng lao ®éng, trong nghÜa t×nh s©u nÆng cña quª h­¬ng. Rõng cho hoa Con ®­êng cho nh÷ng tÊm lßng -> Rõng nói quª h­¬ng thËt th¬ méng vµ nghÜa t×nh. VÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn kh«ng chØ lµ ë mµu s¾c, c¸i ta nh×n thÊy mµ cßn lµ c¶ “tÊm lßng”: ®ã lµ sù che chë, nu«i d­ìng con ng­êi c¶ vÒ t©m hån, lèi sèng. * Con sinh ra lín lªn trong lµ nhê t×nh yªu th­¬ng ®ïm bäc cña cha mÑ, gia ®×nh, sù trë che cña quª h­¬ng, cña thiªn nhiªn nói rõng 2. Søc sèng bÒn bØ cña quª h­¬ng. “Ng­êi ®ång m×nh th­¬ng l¾m con ¬i” NT: §iÖp cÊu tróc -> NhÊn m¹nh vµo c¸ch gäi yªu th­¬ng. NÕu tr­íc lµ yªu th× giê ®©y lµ th­¬ng. Mét t×nh c¶m s©u ®Ëm dµnh cho ng­êi ®ång m×nh “ Cao ®o nçi buån. Xa nu«i chÝ lín” - LÊy cao, xa, lÊy kho¶ng c¸ch kh«ng gian ®Ó ®o t©m hån cña con ng­êi. - §©y lµ c¸ch nãi ®Æc tr­ng mang ®Ëm chÊt cña ng­êi d©n téc -> Con ng­êi hiÖn ra s¸nh víi nói rõng, hiªn ngang lín lao “Sèng trªn ®¸ kh«ng chª ®¸ gËp ghÒnh. Sèng trong thung kh«ng chª thung nghÌo ®ãi” NT: ®iÖp tõ, tõ gîi t¶, -> Sù g¾n bã víi quª h­¬ng céng ®ång, dï quª h­¬ng cßn thiÕu thèn khã kh¨n nh­ng con ng­êi vÉn g¾n bã chÆt chÏ víi quª h­¬ng kh«ng quay l­ng ph¶n béi quª h­¬ng Sèng nh­ s«ng nh­ suèi. Lªn th¸c xuèng ghÒnh. Kh«ng lo cùc nhäc - NT: So s¸nh, Sö dông thµnh ng÷ => Søc sèng thËt m¹nh mÏ m·nh liÖt, kh«ng g× ng¨n c¶n næi, ®ã lµ ý trÝ tù c­êng rÊt cao cña ng­êi ®ång m×nh - Mong muèn cña ng­êi cha : con ph¶i cã nghÜa t×nh chung thuû víi quª h­¬ng, biÕt chÊp nhËn vµ v­ît qua gian nan thö th¸ch b»ng ý chÝ vµ b»ng niÒm tin cña m×nh “Ng­êi ®ång m×nh th« s¬ da thÞt Ch¼ng mÊy ai nhá bÐ ®©u con” -NT: Èn dô, ®èi lËp, méc m¹c giÇu h×nh ¶nh => Ng­êi ®ång m×nh dÉu bªn ngoµi cã thÓ cßn th« s¬, hoang d· nh­ng l¹i chøa ®ùng mét t©m hån lín lao, giÇu ý chÝ “Ng­êi ®ång m×nh biÕt tù ®ôc ®¸ kª cao quª h­¬ng Cßn quª h­¬ng th× lµm phong tôc” NT: Èn dô, Giäng ®iÖu, giÇu h×nh ¶nh -> Giäng ®iÖu khi m¹nh mÏ khi nhÑ nhµng, c¸ch nãi méc m¹c cã søc kh¸i qu¸t. ChÝnh con ng­êi ®· dùng x©y quª h­¬ng, t«n thªm vÎ ®Ñp cho quª h­¬ng vµ quª h­¬ng còng lµ ®iÓm tùa tinh thÇn cho con ng­êi * Ng­êi cha mong muèn con biÕt tù hµo vÒ truyÒn thèng quª h­¬ng, h·y sèng xøng ®¸ng víi truyÒn thèng quª h­¬ng 3) Lêi dÆn dß cña ng­êi cha “Con ¬i dÉu th« s¬ da thÞt Lªn ®­êng. Kh«ng bao giê nhá bÐ ®­îc nghe con” - Giäng ®iÖu tha thiÕt ©n t×nh thÓ hiÖn mong ­íc cña ng­êi cha víi ng­êi con - Lêi d¨n chÊt ph¸c, ch©n thµnh, ra ®i h·y xøng ®¸ng víi truyÒn thèng quª h­¬ng * Bµi th¬ - Nªu lªn t×nh c¶m yªu th­¬ng, tr×u mÕn, thiÕt tha vµ niÒm tin t­ëng cña ng­êi cha qua lêi nãi víi con - §iÒu lín lao nhÊt mµ ng­êi cha muèn truyÒn cho con chÝnh lµ t×nh c¶m gia ®×nh lßng tù hµo vÒ søc sèng m¹nh mÏ, bÒn bØ, vÒ truyÒn thèng cao ®Ñp cña quª h­¬ng vµ niÒm tù tin khi b­íc vµo ®êi. - Giäng ®iÖu th¬ tha thiÕt ©n t×nh, s©u l¾ng. C¸ch diÔn ®¹t b»ng h×nh ¶nh ®éc ®¸o mang ®Ëm chÊt d©n téc. - NhiÒu biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ Èn dô so s¸nh. III. Tæng kÕt 1)NghÖ thuËt 2) Néi dung - ThÓ hiÖn t×nh c¶m gia ®×nh ®Çm Êm, ca ngîi truyÒn thèng cña quª h­¬ng, ®ång thêi thÊy søc sèng vµ vÎ ®Ñp t©m hån cña ng­êi d©n téc miÒn nói * H­íng dÉn vÒ nhµ - §äc thuéc bµi th¬ bµi th¬ - Lµm bµi tËp (SGK 74) - ChuÈn bÞ : NghÜa t­êng minh vµ hµm ý