Bài giảng Tiết 116: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận

I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận 1.Các đoạn trích trong văn bản “ Thuế máu” a. Sau nữa, việc săn bắt thứ “ vật liệu biết nói” đó, mà lúc bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm một cách ghê tởm. Đây! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như thế này: Vị “chúa tỉnh”- mỗi viên công sứ ở Đông Dương quả đúng làmột vị chúa tỉnh- ra lệnh cho bon quan lại dưới quyền, trong một thời hạn nhất định phải nộp đủ số người nhất định. Bằng cách nào đó không quan trọng. Các quan cứ liệu mà xoay xở. Mà cái ngón xoay xở […] thì các ông tướng ấy thạo hết chỗ nói, nhất là xoay xở làm tiền Thoạt tiên, chúng tóm những người khỏe mạnh, nghèo khổ, những người này chỉ chịu chết thôi không còn kêu cứu vào đâu được. Sau đó chúng mới đòi đến con cái nhà giàu. Những ai cứng cổ thì chúng tìm ngay ra dịp để sinh chuyện với họ hoặc gia đình họ, và nếu cần thì giam cổ họ cho đến khi dứt khoát chon lấy một trong hai con đường :”đi lính tình nguyện, hoặc xì tiền ra”. b. Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bắt lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những người lính sẽ còn sống sót và truy tặng những người hi sinh “cho Tổ quốc”, đã trịnh trong tuyên bố rằng: “Các bạn đã tấp nấp đầu quân, các bạn đã không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết báo trìu mến đẻ người hiến xương máu của mình như lính khố đỏ, khẻ thì hiến dang cánh tay lao động như lính thợ”. Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế, tại sao lại có cảnh, tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lị, tốp thì bị nhốt trong một trường trung học ở Sài Gòn, có lính Pháp canh gác, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn? Những cuộc biểu tình đổ máu ở Cao Miên, những vụ bạo động ở Sài Gòn, ở Biên Hòa và ở nhiều nơi khác nữa, phải chăng là những biểu hiện cảu lòng sốt sắng đầu quân “tấp nập” và “không ngần ngại” * Đoạn văn bản a: - VÌ sao đoạn văn này có yếu tố tự sự nhưng không phải là văn tự sự? Nếu như không có yếu tô tự sự thì sức thuyết phục của đoạn văn sẽ ra sao? - Yếu tố tự sự có tác dụng như thế nào trong đoạn văn này? * Đoạn văn bản b: - Vì sao đoạn văn này có yếu tố miêu tả nhưng không phải là văn miêu tả? Nếu không có yếu tố miêu tả thì sức thuyết phục của đoạn trích sẽ ra sao? - Yếu tố miêu tả có tác dụng như thế nào trong đoạn văn này? * Đoạn văn bản a: - Đoan trích a có yếu tố tự sự nhưng không phải là văn tự sự vì yếu tố tự sự ở đây chỉ góp phần làm sáng tỏ thủ đoạn bắt lính của thực dân Pháp. - Nếu như không có yếu tố tự sự thì sức thuyết phục của đoạn trích sẽ giảm, người đọc không thấy đươc rõ cách bắt lính trắng trợn của lũ thực dân. - Sau khi bỏ yếu tố tự sự thì đoạn văn còn: Sau nữa, việc săn bắt thứ “ vật liệu biết nói” đó, mà lúc bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện” (danh từ mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm một cách ghê tởm * Đoạn trích b: - Đoạn trích b có yếu tố miêu tả nhưng không phải là văn miêu tả vì yếu tố miêu tả ở đây chỉ góp phần nói rõ xã hội lúc bấy giờ khi thực dân Pháp đang nhốn nháo đi bắt lính. - Nếu như không có yếu tố miêu tả thì người đọc sẽ không thấy được xã hội lúc đó khi thực dân Pháp mở cuộc bắt linh. - Sau khi bỏ yếu tố miêu tả thì đoạn trích còn: Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bắt lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những người lính sẽ còn sống sót và truy tặng những người hi sinh “cho Tổ quốc”, đã trịnh trong tuyên bố rằng: “Các bạn đã tấp nấp đầu quân, các bạn đã không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết báo trìu mến đẻ người hiến xương máu của mình như lính khố đỏ, khẻ thì hiến dang cánh tay lao động như lính thợ”. b. Kết luận Hãy cho biết tác dụng của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận?