Bài giảng Tiết 105 Ý nghĩa văn chương

Ngữ văn 7 Người thực hiện: Trần Thị Lệ - Trường THCS Yên Lãng KIỂM TRA BÀI CŨ: Trong bài “Đức tính giản dị của Bác Hồ”có mấy luận điểm phụ?Đó là những luận điểm nào? - Trong lời nói, bài viết C¸c luËn điÓm trong bµi: - Trong lối sống (bữa ăn, đồ dùng, cái nhà) - Trong công việc - Trong quan hệ với mọi người - Hoµi Thanh - I. Giới thiệu chung: 1. Tác giả : Hoài Thanh ( 1909- 1982) là một trong những nhà phê bình văn học xuất sắc của nước ta ở thế kỉ XX. Tác giả của tập thơ “Thi nhân Việt Nam” – Một công trình nghiên cứu nổi tiếng về phong trào Thơ mới. Dùa vµo chó thÝch dÊu sao, em h·y cho biÕt ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶? Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG 1. Tác giả : 2. T¸c phÈm: Văn bản được in trong cuốn “Văn chương và hành động.” - Hoµi Thanh - I. Giới thiệu chung: Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG II. Đọc – hiểu văn bản “ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)” §äc ThÓ lo¹i: Bè côc: PhÇn 1: Tõ ®Çu … mu«n loµi  Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch­¬ng PhÇn 2: PhÇn cßn l¹i  ý nghÜa vµ c«ng dông cña v¨n ch­¬ng. 4. Ph©n tÝch: Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch­¬ng. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương lµ lßng thương người vµ réng ra lµ th­¬ng c¶ mu«n vËt mu«n loµi. Nh­ vËy theo Hoµi Thanh th× nguån gèc cña v¨n ch­¬ng lµ g×? ¤ng ®· lÝ gi¶i ®iÒu ®ã dùa trªn c¬ së nµo? - Hoµi Thanh - I. Giới thiệu chung: Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG NghÞ luËn v¨n ch­¬ng Hai phÇn II. Đọc - hiểu văn bản. Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)  Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dÉn vµo vÊn ®Ò cña t¸c gi¶? - Hoµi Thanh - I. Giới thiệu chung: Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ? Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Trâu ơi, ta bảo trâu này. Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.  Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động. C¸c c©u ca dao, tôc ng÷ nµy b¾t nguån tõ ®©u? I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - -> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm. Đêm nay Bác không ngủ… Bác thương đoàn dân công... O du kÝch (Tè H÷u) I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - b. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: b1. Ý nghĩa của văn chương: “ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)” - Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn. Nhiệm vụ của văn chương: trạng. - Văn chương còn sáng tạo ra sự sống. “Vụt qua mặt trận đạn bay vèo vèo”. ( Lượm - Tố Hữu) “Cái cò lặn lội bờ sông…” ( Ca dao ) -> Phản ánh cuộc sống chiến đấu. -> Phản ánh cuộc sống lao động. §o¹n v¨n trªn cã mÊy ý ? Dùa vµo chó thÝch sè 5 em h·y lý gi¶i vµ chøng minh qua mét sè t¸c phÈm? I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Truyện “Thạch Sanh” Truyện “ Cây bút thần”  Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa. I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Tác phẩm văn chương Hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng Sáng tạo ra sự sống Cây bút thần Cuộc đấu tranh giữa người lao động và giai cấp bóc lột trong xã hội phong kiến Mã Lương dùng bút thần để tạo dựng cuộc sống tốt đẹp cho mọi người Cuộc chia tay của những con búp bê Sự tan vỡ của gia đình, sự chia tay của hai anh em Búp bê vẫn đoàn tụ, con người vẫn mong muốn được sống êm ấm b2. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch­¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch­¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha. . . . . . . . . . . V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta sẵn cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch­¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ng­êi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy t­ëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng. Tõ c¸c ®o¹n v¨n trªn, t¸c gi¶ nªu ra nh÷ng c«ng dông nµo cña v¨n ch­¬ng? I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - b2. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. VËy th×, hoÆc h×nh dung sù sèng, hoÆc s¸ng t¹o ra sù sèng, nguån gèc cña v¨n ch­¬ng ®Òu lµ t×nh c¶m, lµ lßng vÞ tha. Vµ v× thÕ, c«ng dông cña v¨n ch­¬ng còng lµ gióp cho t×nh c¶m vµ gîi lßng vÞ tha. . . . . . . . . . . V¨n ch­¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta sẵn cã; cuéc ®êi phï phiÕm vµ chËt hÑp cña c¸ nh©n v× v¨n ch­¬ng mµ trë nªn th©m trÇm vµ réng r·i ®Õn tr¨m ngh×n lÇn. Cã kÎ nãi tõ khi c¸c thi sÜ ca tông c¶nh nói non, hoa cá, nói non, hoa cá tr«ng míi ®Ñp; tõ khi cã ng­êi lÊy tiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y lµm ®Ò ng©m vÞnh, tiÕng chim, tiÕng suèi nghe míi hay. Lêi Êy t­ëng kh«ng cã g× lµ qu¸ ®¸ng. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của văn chương. I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - b2. Công dụng của văn chương: - Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. - Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. - Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên. Ở đoạn cuối, theo tác giả, văn chương có ảnh hưởng như thế nào đối với đời sống tinh thần của nhân loại ? * Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn. I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: Luận điểm rõ ràng, luận chứng minh bạch đầy sức thuyết phục. Cách nêu dẫn chứng đa dạng. Diễn đạt bằng lời văn giản dị giàu hình ảnh, cảm xúc. Văn bản thể hiện quan niệm sâu sắc của nhà văn về văn chương 2. Nội dung: Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài văn nghị luận này là gì? Qua văn bản, Hoài Thanh đã khẳng định những điều gì? I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - Ý nghĩa văn chương Nguồn gốc Công dụng Là lòng thương người, thương cả muôn vật muôn loài Gây tình cảm chưa có, luyện tình cảm sẵn có Cảm nhận cái hay, cái đẹp Giúp tình cảm. Lòng vị tha Ý nghĩa Sáng tạo sự sống Hình dung sự sống III. Tổng kết: I. Giới thiệu chung. II. Đọc - hiểu văn bản. Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG - Hoµi Thanh - -Tự tìm hiểu ý nghĩa của một số từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn trích. -Học thuộc lòng một đoạn trong bài mà em thích. -Soạn bài “Luyện tập viết đoạn văn chứng minh” IV. Hướng dẫn tự học: