Bài giảng Tiếng Việt - Tiết 40: Từ trái nghĩa

KIEÅM TRA BAỉI CUế ? Theỏ naứo laứ tửứ ủoàng nghúa? _ Tửứ ủoàng nghúa laứ nhửừng tửứ coự nghúa gioỏng nhau hoaởc gaàn gioỏng nhau. ? Tửứ ủoàng nghúa coự maỏy loaùi? Laứ nhửừng loaùi naứo? ? Khi sửỷ duùng tửứ ủoàng nghúa caàn phaỷi chuự yự ủieàu gỡ? * Có hai loại từ đồng nghĩa: - Đồng nghĩa hoàn toàn: Không phân biệt sắc thái nghĩa. - Đồng nghĩa không hoàn toàn: Có sắc thái nghĩa khác nhau. _ Khoõng phaỷi bao giụứ caực tửứ ủoàng nghúa cuừng coự theồ thay theỏ cho nhau. Khi noựi cuừng nhử khi vieỏt, caàn caõn nhaộc ủeồ choùn trong soỏ caực tửứ ủoàng nghúa nhửừng tửứ theồ hieọn ủuựng thửùc teỏ khaựch quan vaứ saộc thaựi bieồu caỷm. TỪ TRÁI NGHĨA I. BAỉI HOẽC: Tiếng Việt - tiết 40: 1. Tửứ traựi nghúa: VD1: CẢM NGHĨ TRONG ĐấM THANH TĨNH Đầu giường ỏnh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Ngẩng đầu nhỡn trăng sỏng, Cỳi đầu nhớ cố hương. NGẪU NHIấN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUấ Khi đi trẻ, lỳc về già Giọng quờ vẫn thế, túc đà khỏc bao. Trẻ con nhỡn lạ khụng chào Hỏi rằng: khỏch ở chốn nào lại chơi ? CẢM NGHĨ TRONG ĐấM THANH TĨNH Đầu giường ỏnh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Ngẩng đầu nhỡn trăng sỏng, Cỳi đầu nhớ cố hương. đi trẻ, về già ? Dửùa vaứo sự hiểu biết ủoự em haừy xaực ủũnh caực caởp tửứ traựi nghúa trong 2 baứi thụ sau? Ngẩng Đi Trẻ Cỳi Về Già > Ngaồng – cuựi; Giaứ – treỷ; ẹi – veà -> nghúa traựi ngửụùc nhau. Em haừy giaỷi thớch nghúa cuỷa caực tửứ naứy? Em hóy nhắc lại nghĩa của cỏc từ ngẩng – cỳi, đi – về, già – trẻ như thế nào với nhau? -> Tửứ traựi nghúa. Hướng lờn-cỳi xuống. Xuất phỏt-quya về. Sống nhiều-ớt năm. Xấu Chửừ xaỏu ẹaỏt xấu TỪ TRÁI NGHĨA I. BAỉI HOẽC: Tiếng Việt - tiết 40: 1. Tửứ traựi nghúa: > Moọt tửứ nhieàu nghúa coự theồ thuoọc nhieàu caởp tửứ traựi nghúa khaực nhau. * Ghi nhụự: SGK1/tr128 _ Tửứ traựi nghúa laứ tửứ coự nghúa traựi ngửụùc nhau. _ Moọt tửứ nhieàu nghúa coự theồ thuoọc nhieàu caởp tửứ traựi nghúa khaực nhau. Từ nhiều nghĩa. => Ngaồng – cuựi; Giaứ – treỷ; ẹi – veà -> nghúa traựi ngửụùc nhau -> Tửứ traựi nghúa. Em haừy cho bieỏt nghúa cuỷa tieỏng xaỏu trong chửừ xaỏõu, ủaỏt xaỏu? Em haừy tỡm tửứ traựi nghúa vụựi caực nghúa cuỷa tiếng “xaỏu”? Qua vớ duù, Em coự keỏt luận nhử theỏ naứo veà moọt tửứ nhieàu nghúa? VD2: BAỉI TAÄP NHANH ? Xaực ủũnh tửứ traựi nghúa trong vớ duù sau? Doứng soõng beõn lụỷ beõn boài, Beõn lụỷ thỡ ủuùc beõn boài thỡ trong. Lành Tớnh lành Áo lành Vị thuốc lành ? Em haừy tỡm caực tửứ traựi nghúa vụựi nghúa cuỷa tửứ “laứnh” sau ủaõy? > Tạo thể đối, cỏc hỡnh tượng tương phản, gõy ấn tượng mạnh, làm cho lời núi (bài viết) thờm sinh động. * Ghi nhớ: SGK TỪ TRÁI NGHĨA I. BAỉI HOẽC: Tiếng Việt - tiết 40: 1. Tửứ traựi nghúa: 2. Sửỷ duùng tửứ traựi nghúa: VD: _ Trống đỏnh xuụi, kốn thổi ngược. _ Lỏ lành đựm lỏ rỏch. _ Bảy nổi ba chỡm. ? Em hóy nhắc lại, tỏc dụng của việc sử dụng từ trỏi nghĩa trong lời núi và bài viết? TỪ TRÁI NGHĨA I. BAỉI HOẽC: Tiếng Việt - tiết 40: 1. Tửứ traựi nghúa: 2. Sửỷ duùng tửứ traựi nghúa: - Tạo thể đối, cỏc hỡnh tượng tương phản, gõy ấn tượng mạnh, làm cho lời núi (bài viết) thờm sinh động. * Ghi nhớ: SGK Thõn em vừa trắng lại vừa trũn Bảy nổi ba chỡm với nước non Rắn nỏt mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lũng son. Nước non lận đận một mỡnh, Thõn cũ lờn thỏc, xuống ghềnh bấy nay. Ai làm cho bể kia đầy, Cho ao kia cạn, cho gầy cũ con? Thảo luận nhúm Nước non lận đận một mỡnh, Thõn cũ lờn thỏc, xuống ghềnh bấy nay. Ai làm cho bể kia đầy, Cho ao kia cạn, cho gầy cũ con? Nước non lận đận một mỡnh, Thõn cũ lờn thỏc, xuống ghềnh bấy nay. Ai làm cho bể kia đầy, Cho ao kia cạn, cho gầy cũ con? Thõn em vừa trắng lại vừa trũn Bảy nổi ba chỡm với nước non Rắn nỏt mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lũng son. Thõn em vừa trắng lại vừa trũn Bảy nổi ba chỡm với nước non Rắn nỏt mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lũng son. ? Tỡm những cặp từ trỏi nghĩa trong cỏc vớ dụ sau? Nờu tỏc dụng của việc dựng cỏc từ trỏi nghĩa ấy? * Tạo thể đối, tạo cỏc hỡnh tượng tương phản, gõy ấn tượng mạnh, làm cho lời núi thờm sinh động. - Cuoọc ủụứi vaỏt vaỷ, laọn ủaọn cuỷa ngửụứi noõng daõn trong xaừ hoọi xửa. - Cuoọc ủụứi chỡm noồi cuỷa ngửụứi phuù nửừ xửa, hoù hoaứn toaứn lệ thuoọc vaứo xaừ hoọi nhửng hoù vaón giửừ ủửụùc veỷ ủeùp, phaồm chaỏt ủaựng quyự. Một từ nhiều nghĩa cú thể thuộc nhiều cặp từ trỏi nghĩa khỏc nhau. Tạo thể đối, tạo cỏc hỡnh tượng tương phản, gõy ấn tượng mạnh, làm cho lời núi thờm sinh động. TỪ TRÁI NGHĨA Định nghĩa Sử dụng từ trỏi nghĩa là những từ cú nghĩa trỏi ngược nhau. VD: - Bảy nổi ba chỡm. Chửừ xaỏu ẹaỏt xấu > < beự. QUAN SAÙT AÛNH, TèM NHệếNG CAậP Tệỉ TRAÙI NGHểA THÍCH HễẽP. - Về nhà học thuộc ghi nhớ. - Làm cỏc bài tập cũn lại vào vở ở nhà. - Chuẩn bị bài: Kiểm tra văn bản 45 phỳt.