Bài giảng Tập làm văn -Tiết 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Cõu 1: Đề tài của truyện ngắn “Tụi đi học” là: Ngày khai trường Mựa thu tựu trường Trường Mĩ Lớ Kỷ niệm sõu sắc về ngày tựu trường đầu tiờn của “Tụi” Bỳt kớ Tiểu thuyết Truyện ngắn trữ tỡnh Tuỳ bỳt “Tụi đi học” của Thanh Tịnh được viết theo thể loại nào ? Thứ 5 ngày 29 thỏng 8 năm 2009 I. Chủ đề của văn bản Đề tài của văn bản(đối tượng) Vấn đề chớnh của văn bản (Nội dung) Chủ đề là đối tượng và vấn đề chớnh mà văn bản biểu đạt. Những cảm xỳc hồi hộp, bỡ ngỡ. Những kỷ niệm đó theo suốt cuộc đời. Kỉ niệm sõu sắc ngày đầu tiờn đi học. Tỏc giả đó nhớ lại những kỉ niệm sõu sắc nào trong thời thơ ấu của mỡnh ? Sự hồi tưởng ấy gợi lờn những ấn tượng gỡ trong lũng tỏc giả? Qua sơ đồ trờn em hiểu thế nào là chủ đề của văn bản? Chủ đề của văn bản “ Tụi đi học”. Hóy phỏt biểu chủ đề của văn bản “ Tụi đi học”? 1.TRấN ĐƯỜNG Con đường thay đổi Hành vi trưởng thành hơn 2. SÂN TRƯỜNG Ngụi trường xinh xắn oai nghiờm hơn - Sợ hói vẩn vơ 3. LỚP Thấy xa mẹ, nhớ nhà hơn Tụ đậm cảm giỏc trong sỏng mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhõn vật “Tụi” trong ngày tựu trường đầu tiờn=> CHỦ ĐỀ NHAN ĐỀ Nhan đề tụi đi học TỪ NGỮ Then chốt Lặp lại CÂU Cỏc cõu đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiờn BỐ CỤC (Quan hệ giữa cỏc phần thòi gian , không gian ) II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I. Chủ đề của văn bản II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Núi lờn những kỷ niệm của tỏc giả. Câu1: Căn cứ vào đâu em biết văn bản tôi đi học nói lên những kỷ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên? Nhan đề? Từ ngữ? - Nhan đề : “ Tụi đi học”. - Cỏc từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học lặp lại nhiều lần.. Cõu 2: Tỡm cỏc cõu đều nhắc đến kỷ niệm buổi tựu trường đầu tiờn của nhõn vật “Tụi” trong văn bản Tụi đi học? + Hụm nay tụi đi học. + Hàng năm cứ vào cuối thu… lũng tụi lại nao nức nhỮng kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường. + Tụi quờn thế nào được những cảm giỏc trong sỏng ấy. + Hai quyển vở mới đang ở trờn tay tụi đó bắt đầu thấy nặng. + Tụi bặm tay ghỡ thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chờnh đầu chỳi xuống đất… II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Cõu 3: Cảm giỏc mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhõn vật tụi khi cựng mẹ trờn đường đến trường đựơc thể hiện qua những từ ngữ chi tiết nào? Cảm nhận về con đường: + Quen đi lại lắm lần  Thấy lạ, cảnh vật thay đổi Thay đổi hành vi: + Khụng lội sụng thả diều hay ra đồng nụ đựa nữa  Đi học, cố làm như một học trũ thực sự. II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Cõu 4: Cảm nhận của tụi khi ở trờn sõn trường được diễn tả qua từ ngữ chi tiết nào nổi bật? + Cảm nhận về ngụi trường: Xinh xắn, oai nghiờm như đỡnh làng… + Cảm giỏc bỡ ngỡ, lỳng tỳng khi xếp hàng vào lớp: Nộp bờn người thõn chỉ dỏm nhỡn một nửa, bước nhẹ, muốn bay nhưng e sợ, thấy nặng nề, nức nở khúc. Lũng tụi đõm ra lo sợ vẩn vơ. II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Cõu 5: Tỡm những chi tiết từ ngữ nờu bật cảm giỏc bỡ ngỡ của nhõn vật “ Tụi” khi ngồi trong lớp học Cảm thấy xa mẹ (trước đú: đi chơi cả ngày khụng thấy xa nhà, xa mẹ; nay mới bước vàp lớp đó thấy xa mẹ nhớ nhà). II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Cỏc chi tiết, cỏc phương tiện ngụn từ trong văn bản mà cỏc con vừa tỡm được đều tập trung tụ đậm cảm giỏc gỡ của nhõn vật “ tụi”? II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Chủ đề văn bản Đối tượng của văn bản Nhan đề văn bản Vấn đề chủ yếu của văn bản Đề mục Mối quan hệ giữa cỏc phần Từ ngữ then chốt Tớnh thống nhất về chủ đề của văn bản Qua trũ chơi trờn hóy cho biết: thế nào là tớnh thống nhất về chủ đề của văn bản? Làm thế nào để đảm bảo tớnh thống nhất đú? Ghi nhớ *Ghi nhớ - Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi : chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác - Tính thống nhất về chủ đề được thể hiện: + Nhan đề + Quan hệ giữa các phần trong văn bản + Các từ ngữ then chốt lặp lại. II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I. Chủ đề của văn bản a. Đối tượng ( qua nhan đề : Rừng cọ quờ tụi ) b. Các đoạn: 1. Giới thiệu rừng cọ(ở sụng Thao cú rừng cọ trập trựng ) 2. Tả cây cọ ( thõn cọ ….bỳp cọ …., lỏ cọ …..) 3. Tác dụng của cây cọ( cỏc nhà nỳp rừng cọ ..trường khuất rừng cọ …cọ xoố ụ ).. 4. Tình cảm gắn bó với cây cọ: Cha : làm chổi cọ Mẹ : đựng hạt trong múm cọ Chị :đan nún cọ…, Chỳng tụi : nhặt .. ăn hạt cọ các ý sắp xếp hợp lí không nên thay đổi II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN I. Chủ đề của văn bản III. LUYỆN TẬP Cuộc sống quờ tụi gắn với cõy cọ Bài tâp 1: Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản (Rừng cọ quê tôi) (SGKtr 13)? *Chủ đề : Ca ngợi rừng cọ quờ tụi va bày tỏ tỡnh cảm yờu quý rừng cọ của quờ hương mỡnh. Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quờ hương đất nước thờm phong phỳ sõu sắc. Văn chương lấy ngụn từ làm phương tiện biểu hiện. Bài 2+3: Một bạn dự định viết một số ý sau cho bài văn chứng minh luận điểm : “ Văn chương làm cho tỡnh yờu quờ hương đất nỳơc trong ta thờm phong phỳ và sõu sắc “.Em hóy thảo luõn nhúm và khoanh vào những ý nào em cho là lạc đề ? Văn chương giỳp ta yờu cuộc sống , yờu cỏi đẹp. Văn chương nung nấu trong ta lũng căm thự bọn giặc cướp nước, bọn bỏn nước và hun đỳc ý chớ quyết tõm hi sinh bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc . Văn chương làm ta thờm tự hào về vẻ đẹp của quờ hương đất nước , về truyền thống tụt đẹp của ụng cha ta . Cứ mỗi độ thu về, mỗi lần thấy cỏc em nhỏ nỳp dưúi nún mẹ lần đầu tiờn đến trường, lũng tụi lại nỏo nức, rộn ró, xốn xang . Mẹ nắm tay dẫn đến trường Con đường đến trường trở nờn lạ. Sõn trường rộng, ngụi trường cao hơn. Để phõn tớch dũng cảm xỳc thiết tha , trong trẻo của nhõn vật ‘’tụi ‘’ trong văn bản : Tụi đi học , cú bạn dự định triển khia một số ý sau . Tỡm và khoanh vào ý lạc chủ đề nếu cú Muốn thử cố gắng tự mang sỏch vở như một cậu học trũ thực sự. ễng đốc và thầy giỏo trẻ trỡu mến đún tiếp học trũ . Sợ hói chơ vơ trong hàng người bước vào lớp. A.Cứ mỗi độ thu về , mỗi lần thấy cỏc em nhỏ nỳp dưúi nún mẹ lần đầu tiờn đến trường , lũng tụi lại nỏo nức , rộn ró , xốn xang . B. Cảm thấy con đường thường di lại lắm lần tự nhiờn cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi . C..Muốn thử cố gắng tự mang sỏch vở như một cậu học trũ thực sự. D. Cảm thấy ngụi trường qua lại nhiều lần cũng cú biến đổi. E. ễng đốc và thầy giỏo trẻ trỡu mến đún tiếp học trũ . Lựa chọn , điều chỉnh lại cho sỏt với yờu cầu đề tài ? Đọc lại ghi nhớVề nhà viết một đoạn văn về cảm xỳc của em trong ngày khai trường .Học thuộc ghi nhớ .