Bài giảng Ôn tập tiếng việt

Hãy kể tên các kiểu văn bản đã học trong chương trình Ngữ văn THCS và nêu hiểu biết khái quát của em về các kiểu văn bản đó ? biểu cảm nghị luận Miêu tả Thuyết minh Tự sự hành chính Tự sự kết hợp với miêu tả nội tâm và nghị luận Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm Người kể chuyện trong văn tự sự Văn thuyết minh kết hợp với miêu tả Văn thuyết minh kết hợp với biện pháp nghệ thuật Các kiểu văn bản Thuyết minh Tự sự ? Em hãy lựa chọn phương án đúng: Văn thuyết minh là: là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa . B. là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân... của các sự vật và hiện tượng trong tự nhiên và xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. C. là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh... làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe. D. là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm , cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc. B. là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân... của các sự vật và hiện tượng trong tự nhiên và xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. Đoạn văn ( a). ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa mọc ở khắp mội nơi. Trên những chặng đường dài chúng ta chỉ gặp cây dừa mọc ở khắp mọi nơi. Đoạn văn ( b) ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo bờ biển. Trên những chặng đường dài 50, 60 km chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt; dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơm mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng... ( Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lí) Sử dụng yếu tố miêu tả và biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh làm nổi bật đặc điểm của đối tượng, làm cho đối tượng hiện lên cụ thể, sinh động, gây hứng thú đối với người đọc. ? So sánh 2 đoạn văn trên xem đoạn văn nào hấp dẫn người đọc hơn ? Vì sao ? Đoạn văn ( b) ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo bờ biển. Trên những chặng đường dài 50, 60 km chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt; dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơm mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng... ( Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lí) Sử dụng thích hợp, không đưa quá nhiều yếu tố miêu tả và biện pháp nghệ thuật vào bài văn thuyết minh Những đỏm mõy trắng như bụng đang tụ vẽ cho nền trời bằng những hỡnh thự lạ mắt. Nắng trong vắt như pha lờ. Nắng xiờn qua cõy gỗ tếch ở vườn hoa phố Nguyễn Cao, rọi xuống và chạy lung tung quanh cỏi bàn ăn trưa của bốn cụ già... b. Hoa chuụng cao từ 15- 20 cm. Hoa nhỏ cú hỡnh chuụng, hương thơm, thõn uốn cong, màu trắng hay hồng lợt. Hoa cú thể sống trong bỡnh từ 5- 7 ngày… -> đoạn văn miêu tả -> đoạn văn thuyết minh - Có hư cấu, tưởng tượng - Dùng nhiều so sánh, liên tưởng - Mang cảm xúc chủ quan của người viết - ít dùng số liệu cụ thể, chi tiết. - Dùng trong sáng tác văn chương, nghệ thuật. - ít tính khuôn mẫu - Đa nghĩa - Trung thành với đặc điểm của đối tượng cần thuyết minh - ít dùng so sánh, liên tưởng - Đảm bảo tính khách quan - Dùng nhiều số liệu cụ thể, chi tiết - Sử dụng trong nhiều tình huống: cuộc sống, văn hoá, khoa học... - Thường theo một số yêu cầu giống nhau ( mẫu) - Đơn nghĩa Tự sự - Đối tượng : sự việc. -Trình bày diễn biến sự việc theo trình tự. Có so sánh, liên tưởng. Cảm xúc chủ quan hoặc khách quan. Dùng trong sáng tác văn chương. - Đa nghĩa ? Văn thuyết minh có yếu tố miêu tả, tự sự giống và khác với văn bản miêu tả, tự sự ở chỗ nào? - Yếu tố miêu tả, tự sự giúp tái hiện sự vật, hiện tượng, làm cho sự vật, hiện tượng hiện lên cụ thể, sinh động hơn. Thuyết minh là phương thức biểu đạt chính Miêu tả và tự sự chỉ là yếu tố phụ trợ Miêu tả, tự sự là phương thức biểu đạt chính + Tự sự cú miờu tả nội tõm và nghị luận : " Lóo khụng hiểu tụi, tụi nghĩ vậy, và tụi cũng buồn lắm. Những người nghốo nhiều tự ỏi vẫn thường như thế. Họ dễ tủi thõn nờn rất hay chạnh lũng. Ta khú mà ở cho vừa ý họ ... Hỡi ơi lóo Hạc !Thỡ ra đến lỳc cựng lóo cũng có thể làm liều như ai hết ... Một người như thế ấy ! ... Một người đó khúc vỡ trút lừa một con chú!... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi khụng muốn liờn luỵ đến hàng xúm, lỏng giềng ....Con người đỏng kớnh ấy bõy giờ cũng theo Binh Tư để cú ăn ư ? Cuộc đời này quả thật cứ mỗi ngày một thờm đỏng buồn Hãy tìm một số đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm ? + Văn tự sự dựng yếu tố miờu tả nội tõm : " Thực sự mẹ khụng lo lắng đến nỗi khụng ngủ được. Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi. Mẹ tin vào sự chuẩn bị rất chu đỏo cho con trước ngày khai trường. Cũn điều gỡ để lo lắng nữa đõu ! Mẹ khụng lo, nhưng vẫn khụng ngủ được . Cứ nhắm mắt lại là dường như bờn tai vang lờn tiếng học bài trầm bổng : " Hằng năm cứ vào cuối thu...Mẹ tụi õu yếm nắm tay tụi dẫn đi trờn con đường làng dài và hẹp " ( Lý Lan - Cổng trường mở ra ) Bài tập : Em hãy viết một đoạn văn tự sự ( từ 5- 7 câu) theo chủ đề tự chọn trong đó em có sử dụng yếu tố miêu tả và biện pháp nghệ thuật.