Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 17: Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội - Trường THCS Lê Lợi

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 8TRƯỜNGTHCS LÊ LỢI Tiết 17TỪ NGỮ ĐỊAPHƯƠNG VÀ BIỆT NGỮ XÃ HỘISáng ra bờ suối ,tối vào hangCháo bẹ măng tre vẫn sẵn sàng (Hồ Chí Minh,Tức cảnh Pác Pó)Khi con tu hú gọi bầyTrái chiêm đang chín,trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào (Khi con tu hú-Tố Hữu)Từ địa phươngTừ toàn dânbẹbắpngô?Tìm những từ địa phương trong đoạn thơ,cho biết những từ đó được sử dụng ở địa phương nào?Tìm những từ toàn dân tương ứng với những từ đó?Ghé tai mẹ, hỏi tò mòCớ răng ông cũng ưng cho mẹ chèo?Mẹ cười: Nói cứng, phải xiêuRa khơi ông còn dám, tui chẳng liều bằng ông!Nghe ra ông cũng vui lòngTui đi, còn chạy ra sông dặn dò:“Coi chừng sóng lớn, gió toMàn xanh đây mụ, đắp cho kín mình (Mẹ suốt-Tố Hữu)TỪ ĐỊA PHƯƠNGTỪ TOÀN DÂN- Các từ địa phương trên được dùng chủ yếu ở miền Trungcớ răngƯng mụtại saochịuvợ Tiếng Nghệ - Nguyễn Bùi VợiCái "gầu" thì gọi cái "đài"Ra "sân" thì bảo ra ngoài cái "cươi""Chộ" tức là "thấy" em ơi"Trụng" là "nhúng" đấy, đừng cười nghe em"Thích" chi thì bảo là "sèm"Khi ai bảo "đọi" thì đem "bát" vào"Cá quả" thì gọi "cá tràu""Vo trôốc" là bảo "gội đầu" đấy emNghe em giọng Bắc êm êmBà con hàng xóm đến xem chật nhàKhi "mô" sang "nhởi" nhà "choa"Bà "o" đã nhốt "con ga" trong chuồng!Em cười bối rối mà thươngThương em một, lại trăm đường thương quêGió lào thổi rạc bờ treChỉ qua giọng nói cũng nghe nhọc nhằnChắt từ đá sỏi đất cằnNên yêu thương mới sâu đằm đó emNam biểu Vui Ghê, Bắc nói Buồn CườiBắc chỉ Thế Thôi, Nam là Vậy ĐóNam làm Giỏ Tre, Bắc đan cái RọNam Muỗng cà phê, Bắc gọi cái ThiàNam muỗng canh, Bắc gọi cái cùi dìaNam Đi Tuốt, thì Bắc lìa xa mãiNam Nói Dai , Bắc cho là Lải NhảiNam kêu Xe Hơi, Bắc gọi Ô TôNam xài Dù, thì Bắc lại dùng ÔNam Đi trốn , Bắc cho là Lánh MặtĐọc ví dụ sau:a. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đếnMặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một vài lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà. Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: - Không ! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.b.- Chán quá, hôm nay mình phải nhận con ngỗng cho bài tập làm văn.- Trúng tủ, hắn nghiễm nhiên đạt điểm cao nhất lớp- Ngỗng: điểm 2- Trúng tủ: Đề bài ra đúng câu đã học, đã chuẩn bị- Học sinh ,sinh viên Đọc đoạn văn sau và cho biết có nên nói như vậy với mọi người hay không? Vì sao? - Con ơi! Con ra trước cươi lấy cho mệ cấy chủi. Đi cho khéo không cứ bổ cảy trục cúi đó nghe. - Mệ ơi! Con có chộ cấy chủi mô mồ?Tại sao trong các đoạn văn,thơ sau đây, tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội?- Đồng chí mô nhớ nữa Kể chuyện Bình Trị Thiên Cho bầy tui nghe ví Bếp lửa rung rung đôi vai đồng chí -Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian khổ, Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri (Theo Hồng Nguyên,Nhớ)-Cá nó để dằm thượng áo ba đờ suy, khó mõi lắm (Nguyên Hồng,Bỉ vỏ)Bài tập 1:Tìm một số từ ngữ địa phương nơi em ở hoặc ở vùng khác mà em biết. Nêu từ ngữ toàn dân tương ứng?(Theo mẫu trong Sgk)Bài tập 2:Tìm một số từ ngữ của tầng lớp học sinh hoặc tầng lớp xã hội khác mà em biết và giải thích nghĩa của các từ đó?(Cho ví dụ minh họa)Về nhà:- Học bài,hoàn thành các bài tập còn lại.- Chuẩn bị bài:Trợ từ,thán từ +Thế nào là trợ từ?Tìm các trợ từ thường gặp? +Thế nào là thán từ?Thán từ có mấy loại chính?