Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Văn bản: Em bé thông minh - Vũ Thị Phương

CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ ĐẾN DỰ GIỜ MễN NGỮ VĂN LỚP 6EGV: Vũ Thị PhươngTrường: THCS Ngụ Gia Tự Hỡnh ảnh minh họa cho cõu chuyện nào?Truyện “Thạch Sanh”.11.Văn bản Thạch Sanh thuộc thể loại truyện dõn gian nào? A. Truyện ngụ ngụn. B. Truyện cổ tớch. C. Truyền thuyết. D. Truyện cười.22.í nghĩa của truyền thuyết “Thạch Sanh”A. Đề cao con người tốt cú lũng nhõn nghĩa.B. Lờn ỏn những kẻ xấu vong õn bội nghĩa.C. Thể hiện ước mơ và niềm tin của nhõn dõn về một nền đạo đức, cụng lý xó hội và truyền thống yờu hũa bỡnh. D. Tất cả đều đỳng.Sự việc chớnh:- Vua sai tỡm người tài giỏi, nhờ cõu hỏi oỏi oăm và cõu đỏp thụng minhphỏt hiện nhõn tài.- Vua tạo ra tỡnh huống oỏi oăm hai lần thử tài em bộ.- Em bộ mang trớ thụng minh của mỡnh thắng mưu sõu của kẻ thự, giữ nguyờn bờ cừi đất nước.- Em bộ được phong trạng nguyờn trở thành vị cố vấn trẻ tuổi giỳp vua trong việc triều đỡnh.Túm tắt theo tranh52345616 Cú ụng vua nọ sai viờn quan tỡm người tài giỏi. Viờn quan đi khắp nơi để tỡm. Khi qua một cỏnh đồng thấy hai cha con đang làm ruộng. Viờn quan đó ra cõu đố trõu một ngày cày được mấy đường. Đứa bộ hỏi ngược lại: ngựa một ngày đi được mấy bước ụng ta cứng miệng cho đấy là người cú tài viờn quan về tõu với Vua. Vua ra cõu đố làm cho trõu đực đẻ con, thịt một con chim sẻ dọn ba cỗ thức ăn? Cậu bộ giải đố bằng cỏch: Ba cậu khụng đẻ, rốn cõy dao bằng kim ? Vua phục tài ban thưởng cho cậu. Vua lỏng giềng muốn xõm phạm bờ cừi nước ta sai sứ đem một vỏ ốc đố làm cỏch nào xõu chỉ qua được. Cậu bộ giỳp vua giải đố: lấy con kiến càng cột chỉ vào, thoa mỡ đầu bờn kia kiến đỏnh hơi sang trước sự thỏn phục của sứ giả.Vua phong em bộ làm trạng nguyờn xõy dinh thự bờn hoàng cung để tiện hỏi han. TểM TẮT TRUYỆN1314 Bố cục: Chia làm bốn đoạn1.Đoạn 1: Từ “ Ngày xưa.. đến về tõu vua => Em bộ giải cõu đố của viờn quan.2.Đoạn 2: Nghe chuyện.. đến ăn mừng với nhau rồi =>Em bộ giải cõu đố thứ nhất của vua.3.Đoạn 3: Vua và đỡnh thần.. Đến ban thưởng rất hậu => Em bộ giải cõu đố thứ hai của vua.4. Phần cũn lại=>Em bộ giải cõu đố của sứ thần. 0301525203540455055510HẾT THỜI GIANTHẢO LUẬN CẶP ( 2 phỳt )Hỡnh thức dựng cõu đố để thử tài nhõn vật phổ biến trong truyện cổ tớch. Tỏc dụng là :+ Tạo thử thỏch để nhõn vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.+ Tạo tỡnh huống cho truyện phỏt triển.+ Gõy hứng thỳ, hồi hộp cho người nghe.Hỡnh thức dựng cõu đố để thử tài nhõn vật cú phổ biến trong truyện cổ tớch khụng? Tỏc dụng của hỡnh thức này?16 - Hỡnh thức: dựng cõu đố để thử tài. - Tỏc dụng: + Tạo ra thử thỏch để nhõn vật bộc lộ tài năng, phẩm chất. + Tạo tỡnh huống cho cốt truyện phỏt triển. + Gõy hứng thỳ, hồi hộp cho người nghe. Trong truyện “ Em bộ thụng minh”, em bộ đó trải qua mấy lần thử thỏch? Cỏc lần đú khỏc nhau như thế nào về mức độ? Gợi ý:Ai đố?( Người ra cõu đố)- Nội dung cõu đố?- Đối tượng, thành phần giải đố?Cỏch giải đố?- Cỏch giải đố thỳ vị ở chỗ nào?Thử thỏchNgười ra cõu đốNội dung cõu đốCỏch giảiThỳ vịLần 1Lần 2Lần 3Lần 4Sứ thầnVuaVuaViờn quanTrõu cày ngày mấy đườngBa trõu đực đẻ thành chớn conMột con chim sẻ làm ba mõm cỗ Xõu chỉ qua ruột con ốc vặn Cõu hỏi thảo luậnTrong bốn lần thử thỏch đú. Cậu bộ đó ứng xử mỗi tỡnh huống một cỏch. Em hóy chỉ ra sự nhanh trớ của nhõn vật trong từng lần vượt đố?- Này, lóo kia! Trõu của lóo cày một ngày được mấy đường?- Thế xin hỏi ụng cõu này đó. Nếu ụng trả lời đỳng ngựa của ụng đi một ngày được mấy bước, tụi sẽ cho ụng biết trõu của cha tụi cày một ngày được mấy đường?17Ngựa của ụng đi một ngày mấy bước?Những lần trải qua thử thách của em bé thông minhLần 1: Viên quan – Em bé+ Câu đố: “ Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?”=> Câu đố khó, bất ngờ.+ Trả lời: “ Ngựa ông đi một ngày được mấy bước? ”=>Tương ứng bằng một câu đố=> Cách trả lời thông minh, bất ngờ, lý thú.Em bé là nhân tài của đất nướcThử thỏchNgười ra cõu đốNội dung cõu đốCỏch giảiThỳ vịLần 1Lần 2Lần 3Lần 4Sứ thầnVuaVuaViờn quanTrõu cày ngày mấy đườngBa trõu đực đẻ thành chớn conMột con chim sẻ làm ba mõn cỗ Xõu chỉ qua ruột con ốc vặn Đố vặn lại viờn quanĐẩy thế bị động sang người đố Vua sai ban cho làng ấy ba thỳng gạo nếp với ba con trõu đực, ra lệnh phải nuụi làm sao cho ba con trõu ấy đẻ thành chớn con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu khụng cả làng phải tội. -Thế sao làng chỳng con lại cú lệnh trờn bắt nuụi ba con trõu đực cho đẻ thành chớn con để nộp đức vua? Giống đực thỡ làm sao mà đẻ được ạ!Những lần trải qua thử thách của em bé thông minh Lần 2: Vua – Em bé+Câu đố: - Ban ba trâu đực, ba thúng gạo nếp => đẻ con=>Vô lý đến mức phi lý, kèm theo lời ra lệnh, nguy hiểm đến tính mạng .Nếu không làm được cả làng chịu tội.+ Giải đố: - Làm thịt trâu, đồ xôi ăn mừng- Khóc đòi cha đẻ em bé Tạo tình huống bất ngờ, thú vị, trả lời thông minh, để vua tự nói ra điều phi lý của mình.Thử thỏchNgười ra cõu đốNội dung cõu đốCỏch giảiThỳ vịLần 1Lần 2Chỉ ra sự vụ lớ ở cõu đốĐưa vào bẫy, tự núi ra điều phi lớLần 3Lần 4Sứ thầnVuaVuaViờn quanTrõu cày ngày mấy đườngBa trõu đực đẻ thành chớn conMột con chim sẻ làm ba mõn cỗ Xõu chỉ qua ruột con ốc vặn Đố vặn lại viờn quanĐẩy thế bị động sang người đố Những lần trải qua thử thách của em bé thông minhLần 3: Vua – Em bé+ Câu đố:Một con chim sẻ dọn thành ba mâm cỗ+ Giải đố: Đố lại bằng cách đưa một chiếc kim rèn thành con dao để xẻ thịt chimTình huống hài hước, hóm hỉnh mỉa maiThử thỏchNgười ra cõu đốNội dung cõu đốCỏch giảiThỳ vịLần 1Lần 2Lần 3Chỉ ra sự vụ lớ ở cõu đốLần 4Sứ thầnVuaVuaViờn quanTrõu cày ngày mấy đườngBa trõu đực đẻ thành chớn conMột con chim sẻ làm ba mõn cỗ Xõu chỉ qua ruột con ốc vặn Đố vặn lại viờn quanĐẩy thế bị động sang người đốChỉ ra sự vụ lớ ở cõu đốĐưa vào bẫy, tự núi ra điều phi lớ Qua hụm sau,khi hai cha con đang ăn cơm ở cụng quỏn, bỗng cú sứ giả nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bộ nhờ cha lấy cho mỡnh một cỏi kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - ễng cầm lấy cỏi này về tõu đức vua xin rốn cho tụi thành một con dao để xẻ thịt chim.Em bộ hỏt lờn một cõu: Tang tỡnh tang! Tớnh tỡnh tangBắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng Bờn thời lấy giấy mà bưngBờn thời bụi mỡ, kiến mừng kiến sang Tang tỡnh tang .Rồi bảo: - Cứ theo cỏch đú là xõu được ngay!Những lần trải qua thử thách của em bé thông minhLần 4: Nước láng giềng – em bé+ Giải đố: Hát một bài dân gian hóm hỉnh.Đề cao vẻ đẹp trí tuệ của người lao động trong thực tiễn cuộc sống.Lời giải rõ ràng, hiệu quả bằng cách dùng một mẹo vặt trong cuộc sống. + Kết quả : Em bé được phong làm trạng nguyên. Trong bốn lần thử thỏch trờn, em thỳ vị nhất với lần vượt thử thỏch nào ? Vỡ sao? Hóy nờu một số kinh nghiệm dõn gian mà em biết?1. Khoai ruộng lạ, mạ ruộng quen.2. Thỏng bảy kiến bũ nhớ lo lại lụt.3. Mau sao thỡ nắng, vắng sao thỡ mưa.4. Chuồn chuồn bay thấp thỡ mưa Bay cao thỡ nắng, bay vừa thỡ rõm.5. Trăng quầng trời hạn, trăng tỏn trời mưa.6. Rỏng mỡ gà, cú nhà thỡ giữ.Một số kinh nghiệm dõn gian:Theo em, qua bốn lần thử thỏch, cỏch giải đố của cậu bộ lớ thỳ là ở điểm nào?Hỡnh thức trao đổi cặp đụi.Thời gian 2 phỳt.Sự lớ thỳ thể hiện:1 23 4 5 Đấy thế bớ về người ra cõu đố, dựng “ gậy ụng đập ...”Làm cho người ra cõu đố tự thấy cỏi vụ lớ, phi lớ của điều mà họ núi. Những lời giải đố đều dựa vào kiến thức đời sống.Làm cho người ra cõu đố, người chứng kiến ,người nghe ngạc nhiờn vỡ sự bất ngờ, giản dị và rất hồn nhiờn của những lời giải.Những lời giải chứng tỏ trớ tuệ thụng minh hơn người( hơn bao nhiờu đại thần, ụng trạng , nhà thụng thỏi) . ý nghĩa đề cao trớ thụng minh của em bộ càng bộc lộ rừ.Nghệ thuật: Dựng cõu đố thử tài- tạo ra tỡnh huống thử thỏch đểnhõn vật bộc lộ tài năng, phẩm chất.Cỏch dẫn dắt sự việc cựng với mức độ tăng dần củanhững cõu đố và cỏch giải đố tạo nờn tiếng cười hàihước.2. í nghĩa: - Đề cao sự thụng minh, trớ khụn, kinh nghiệm đời sống dõn gian. - Tạo tiếng cười vui vẻ, hài hước, mua vui, hồn nhiờn trong đời sống.Bài tập củng cố: Vẽ sơ đồ tư duy so sỏnh về vẻ đẹp của hỡnh tượngThạch Sanh và hỡnh tượng em bộ thụng minh?Cõu 1: Em bộ thụng minh thuộc kiểu nhõn vật nào trong truyện cổ tớch?Nhõn vật mồ cụi, bất hạnh.Nhõn vật khỏe mạnh.Nhõn vật thụng minh,tài giỏi.Nhõn vật cú phẩm chất tốt đẹp dưới hỡnh thức bề ngoài xấu xớ.Cõu 2: Truyện em bộ thụng minh được kể bằng lời của ai?A.Nhõn vật em bộ.B, Viờn quan,C. Nhà vua.D. Người kể chuyện giấu mặt.Cõu 3: Em bộ thụng minh đó giải thành cụng bao nhiờu cõu đố ?Ba lần B. Hai lầnC. Bốn lần D. Một lầnCõu 4: Lần thứ nhất ai là người ra cõu đố ?A. Vua B. Sứ giảC. Viờn quan D. Dõn làngCõu 5: Cỏc cõu đố trong truyện được sắp xếp theo trỡnh tự nào ?A. Từ khú đến dễ.B. Từ dễ đến khú.C. Khụng theo trỡnh tự nào cả.D. Tất cả đều dễ.v20 * Hướng dẫn về nhà:Học bài cũ+ Về tập kể lại bốn lần thử thỏch mà em bộ thụng minh đó vượt qua.+ Học bài theo vở ghi.+ Tỡm đọc truyện về nhõn vật thụng minh: Trạng Quỳnh, Trạng Hiền- Chuẩn bị: Tập luyện núi kể chuyện theo đề yờu cầu sgk.