Bài giảng Bài 12 tiết 48: Số từ và lượng từ

KIỂM TRA BÀI CŨ a) Một canh...hai canh...lại ba canh, Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành ; Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt, Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh. (Hồ Chí Minh) b) Nước mắt, máu mồ hôi, Đong hàng bát, hàng bát Bán đổi lấy cơm xôi, Nhặt từng hạt, từng hạt Các từ: một,hai, bốn, năm là số từ Các từ: hàng, từng là lượng từ Cụm danh từ là gì? Tìm cụm danh từ trong các ví dụ sau: M¤N: NG÷ V¡N 6Bµi 12, TiÕt 48 sè tõ vµ l­îng tõ a) Hai chµng t©u hái ®å sÝnh lÔ cÇn s¾m nh÷ng g×, vua b¶o: “ Mét tr¨m v¸n c¬m nÕp, mét tr¨m nÖp b¸nh ch­ng vµ voi chÝn ngµ, gµ chÝn cùa, ngùa chÝn hång mao, mçi thø mét ®«i”. ( S¬n Tinh-Thuû Tinh)  - C¸c tõ : “hai, mét tr¨m, chÝn, mét” bæ sung ý nghÜa vÒ sè l­îng . - Tõ “s¸u” bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù .  Sè tõ a. Sè tõ lµ g×? - Lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng vµ sè thø tù cña sù vËt. b. C¸c lo¹i sè tõ: Gåm 2 lo¹i: + Sè tõ chØ sè l­îng + Sè tõ chØ thø tù c. VÞ trÝ: + Khi biÓu thÞ sè l­îng sè tõ ®øng tr­íc danh tõ. + Khi biÓu thÞ thø tù sè tõ ®øng sau danh tõ. b) Tôc truyÒn ®êi Hïng V­¬ng thø s¸u, ë lµng Giãng cã hai vî chång «ng l·o ch¨m chØ lµm ¨n vµ cã tiÕng lµ phóc ®øc. (Th¸nh Giãng) I-Sè tõ: a. Sè tõ lµ g×? - Lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng vµ sè thø tù cña sù vËt. b. C¸c lo¹i sè tõ: Gåm 2 lo¹i: + Sè tõ chØ sè l­îng + Sè tõ chØ thø tù +Tuy nhiªn cã tr­êng hîp sè tõ chØ sè l­îng nh­ng vÉn ®øng sau danh tõ. c.VÞ trÝ: + Khi biÓu thÞ sè l­îng sè tõ ®øng tr­íc danh tõ. + Khi biÓu thÞ thø tù sè tõ ®øng sau danh tõ. VÝ dô : Hai b«ng hoa nµy/ rÊt ®Ñp. C V Em là học sinh giỏi ở vị thứ ba.. Từ đôi trong câu (a) có phải là số từ không ? Từ đôi không phải là số từ vì nó không đứng trước danh từ mà lại đứng sau số từ.Từ đôi là danh từ chỉ đơn vị. Ví dụ: Tá, cặp, chục, nhóm, tốp, mét, lít…là danh từ chỉ đơn vị. I-Sè tõ: 1) VÝ dô: 2) Ghi nhí: a. Sè tõ lµ g×? - Lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng vµ sè thø tù cña sù vËt. b. C¸c lo¹i sè tõ: Gåm 2 lo¹i: + Sè tõ chØ sè l­îng + Sè tõ chØ thø tù d.Chó ý: - Nh÷ng tõ cã ý nghÜa chØ sè l­îng nh­: ®«i, cÆp, t¸, chôc, kh«ng ph¶i lµ sè tõ mµ lµ danh tõ ®¬n vÞ. c. VÞ trÝ: + Khi biÓu thÞ sè l­îng sè tõ ®øng tr­íc danh tõ. + Khi biÓu thÞ thø tù sè tõ ®øng sau danh tõ. +Tuy nhiªn cã tr­êng hîp sè tõ chØ sè l­îng nh­ng vÉn ®øng sau danh tõ. I- Sè tõ: II- L­îng tõ: * VÝ dô:[...] C¸c hoµng tö ph¶i cëi gi¸p xin hµng. Th¹ch Sanh sai dän mét b÷a c¬m thÕt ®·i nh÷ng kÎ thua trËn. C¶ mÊy v¹n t­íng lÜnh, qu©n sÜ thÊy Th¹ch Sanh chØ cho dän ra vÎn vÑn cã mét niªu c¬m tÝ xÝu, bÜu m«i, kh«ng muèn cÇm ®òa.  “ C¸c, nh÷ng, c¶, mÊy” chØ sè l­îng kh«ng cô thÓ, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc mà chỉ lượng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt  L­îng tõ. a. L­îng tõ lµ g×? - Lµ nh÷ng tõ chØ l­îng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt. C¸c hoµng tö nh÷ng kÎ thua trËn C¶ mÊy vạn t­íng lÜnh b. C¸c nhãm l­îng tõ: Gåm 2 nhãm: + Nhãm chØ ý nghÜa toµn thÓ: + Nhãm chØ ý nghÜa tËp hîp hay ph©n phèi: C¶, tÊt c¶, tÊt th¶y, hÕt th¶y, toµn thÓ, toµn bé... nh÷ng, c¸c, mäi, mçi, tõng... c. Vị trí- Th­êng ®øng ®Çu hoÆc ®øng ë vÞ trÝ thø hai trong côm danh tõ. * Kh¶ n¨ng kÕt hîp: L­îng tõ th­êng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi danh tõ chØ sù vËt ë phÝa sau, bæ sung ý nghÜa cho danh tõ Tất cả những em học sinh lớp 6/4 I- Sè tõ: II- L­îng tõ: 1) VÝ dô: 2) Ghi nhí: a. L­îng tõ lµ g×? - Lµ nh÷ng tõ chØ l­îng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt. b. C¸c nhãm l­îng tõ: Gåm 2 nhãm: + Nhãm chØ ý nghÜa toµn thÓ + Nhãm chØ ý nghÜa tËp hîp hay ph©n phèi: : C¶, tÊt c¶, tÊt th¶y, hÕt th¶y, toµn thÓ, toµn bé... nh÷ng, c¸c, mäi, mçi, tõng... c. VÞ trÝ: - Th­êng ®øng ®Çu hoÆc ®øng ë vÞ trÝ thø hai trong côm danh tõ. * Kh¶ n¨ng kÕt hîp: L­îng tõ th­êng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi danh tõ chØ sù vËt ë phÝa sau, bæ sung ý nghÜa cho danh tõ * VÝ dô: Mäi ng­êi võa ®i võa nãi chuyÖn. a) Giống: Đều đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa cho danh từ. b) Khác: Ý nghĩa: - Số từ:- là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. - Lượng từ: - Chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật. *Khả năng kết hợp: + Số từ chỉ số lượng giữ vai trò làm phụ ngữ t1 ở trước trung tâm. + Số từ chỉ thứ tự giữ vai trò làm phụ ngữ s1 + Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể giữ vai trò làm phụ ngữ t2. + Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối giữ vai trò làm phụ ngữ t1 Thảo luận nhóm So sánh sự giống và khác giữa lượng từ với số từ? - Về ý nghĩa -Về khả năng kết hợp I-Sè tõ: a. Sè tõ: - Lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng vµ sè thø tù cña sù vËt. b. C¸c lo¹i sè tõ: Gåm hai lo¹i: Sè tõ chØ sè l­îng - Sè tõ chØ thø tù c. VÞ trÝ: Khi biÓu thÞ sè l­îng sù vËt, sè tõ th­êng ®øng tr­íc danh tõ. -Khi biÓu thÞ thø tù sù vËt, sè tõ ®øng sau danh tõ d. Kh¶ n¨ng kÕt hîp: - KÕt hîp víi danh tõ ®¬n vÞ vµ sù vËt. * Chó ý: - Tuy nhiªn, cã tr­êng hîp sè tõ chØ sè l­îng nh­ng vÉn ®øng sau danh tõ. - Cã nh÷ng tõ cã ý nghÜa chØ sè l­îng nh­: ®«i, cÆp, t¸, chôc... nh­ng chóng kh«ng ph¶i lµ sè tõ mµ lµ danh tõ ®¬n vÞ. I- Sè tõ: II- L­îng tõ: III- LuyÖn tËp: 1) Bµi tËp 2- SGK/129 1) Bµi tËp 2- SGK/129: C¸c từ in ®Ëm trong hai dßng th¬ sau ®­îc dïng víi ý nghÜa nh­ thÕ nµo? “Con ®i tr¨m nói ngµn khe Ch­a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm” (Tè H÷u) C¸c tõ “ tr¨m, ngµn” “muôn” đều được dùng để chỉ số lượng “nhiều”, “rất nhiều” nh»m nhÊn m¹nh nçi vÊt v¶, cùc nhäc, ®¾ng cay cña ng­êi mÑ. I- Sè tõ: II- L­îng tõ: III- LuyÖn tËp: 1) Bµi tËp 2- SGK/129 2) Bµi tËp 3-SGK/129: Th¶o luËn: Qua hai vÝ dô sau, em thÊy nghÜa cña c¸c tõ tõng vµ mçi cã g× kh¸c nhau? ThÇn dïng phÐp l¹ bèc tõng qu¶ ®åi, dêi tõng d·y nói [...]. ( S¬n Tinh Thuû Tinh) b. Mét h«m, bÞ giÆc ®uæi, Lª Lîi vµ c¸c t­íng rót lui mçi ng­êi mét ng¶. ( Sù tÝch Hå G­¬m) 2) Bµi tËp 3-SGK/129: NghÜa cña tõ tõng vµ tõ mçi cã g× gièng vµ kh¸c nhau? * §¸p ¸n: Gièng nhau: T¸ch ra tõng sự vật, tõng cá thể. Kh¸c nhau: + Tõng: mang ý nghÜa lÇn l­ît theo tr×nh tù hÕt c¸ thÓ nµy ®Õn c¸ thÓ kh¸c, hÕt sù vËt nµy ®Õn sù vËt kh¸c. + Mçi: ChØ cã ý nghÜa t¸ch riªng từng cá thể ®Ó nhÊn m¹nh chø kh«ng mang ý nghÜa lÇn l­ît, tr×nh tù. I- Sè tõ: II- L­îng tõ: III- LuyÖn tËp: * Bµi tËp 2- SGK/129 Nªu ý nghÜa cña nh÷ng tõ in ®Ëm * Bµi tËp: 3-SGK/129: NghÜa cña tõ tõng vµ tõ mçi cã g× gièng vµ kh¸c nhau? Chúng em đang đi học. Chúng em đi học. Tất cả chúng em đi học. Năm học sinh đi học. A B C D 1/Dòng nào có số từ ? S S S Đ H.G 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mỗi người làm một việc tốt. Một ngày kia rất gần. Tôi còn nhớ mọi người. Anh đếm từng bước đi nặng nề. A B C D 1/Dòng nào không có lượng từ ? SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ S Đ S S H.G 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Hướng dẫn học ở nhà - Nhớ các đơn vị kiến thức về số từ và lượng từ. - Xác định số từ và lượng từ trong một tác phẩm đã học. - Viết đoạn văn ngắn với chủ đề: “Mái trường mến yêu” trong đó có sử dụng số từ và lượng từ . - Đọc và chuẩn bị trước bài kể chuyện tưởng tượng. Ôn lại hết các kiến thức đã học để tiết đến ôn tập