Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 59: Con hổ có nghĩa (Vũ Trinh) - Truyện trung đại (Hướng dẫn đọc thêm )

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù tiÕt häc !Ng÷ v¨n 6Con hæ cã nghÜa (Vũ Trinh -TruyÖn trung ®¹i)Hướng dẫn đọc thêm TiÕt 59: Con hæ cã nghÜa Vò Trinh- TruyÖn trung ®¹i ( Hướng dẫn đọc thêm )Dùa vµo chó thÝch (*), nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ truyÖn trung ®¹i?I. §äc- T×m hiÓu chung:1.TruyÖn trung ®¹i là gì ?1. Truyện trung đại là gì?I. §äc- T×m hiÓu chung - Thêi gian: Thế kỷ X- thế kỷ XIX. - ThÓ lo¹i: Văn xuôi chữ Hán. - Nh©n vËt ( con ng­êi , con vËt) : Miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể . - Cèt truyÖn: Đơn giản. - Néi dung: Thường mang tính giáo huấn. - Sù viÖc: Theo trình tự thời gian. - ThÓ lo¹i: Vừa có loại truyện hư cấu, vừa có loại truyện gần với kí, với sử. 3. Tác phẩm trÝch tõ tËp “Lan Tr× kiÕn v¨n lôc”Tự lµ Duy Chu, hiÖu lµ Nguyªn Hanh Lan Tr× Ng­ Gi¶. Quª: trÊn Kinh B¾c (nay lµ tØnh B¾c Ninh) ¤ng ®ç h­¬ng cèng n¨m 17 tuæi, lµm quan vào cuèi thêi Lª, ®Çu thêi NguyÔn§äc – T×m hiÓu chung1. Truyện trung đại là gì ? 2.Tác giả: - Vũ Trinh (1759 – 1828) Nêu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Vũ Trinh?a. §äc - Gi¶i thÝch tõ khãb. XuÊt xø:* XuÊt xø cña truyÖn- TËp truyÖn truyÒn k×, viÕt b»ng ch÷ H¸n, gåm 45 truyÖn víi ®Ò tµi: + Gi¸o dôc, thi cö. + B¸o øng lu©n håi... - PhÇn lín ®­îc s¸ng t¸c trªn c¬ së nh÷ng truyÒn thuyÕt l­u hµnh trong nh©n d©n ®­¬ng thêi. I . §äc -T×m hiÓu chung.1.Truyện trung đại là gì ?2. Tác giả .3. Tác phẩm . a. §äc- Gi¶i thÝch tõ khã b. XuÊt xø: c. Bè côc:TruyÖn “Con hæ thø nhÊt” thuéc kiểu văn bản g×? Cã mÊy ®o¹n? Néi dung chÝnh cña mçi ®o¹n?Hai câu chuyện- Câu chuyện thứ nhất: con hæ víi bµ ®ì TrÇn.- Câu chuyện thứ hai: con hæ víi b¸c tiÒu mçTóm tắt truyện:Câu chuyện thứ nhất: Hổ cái đau đẻ, hổ đực đi tìm bà đỡ Trần ở huyện Đông Triều. Bà đỡ đã cho hổ cái uống thuốc, xoa bóp bụng và giúp hổ đẻ được. Hổ đực mừng rỡ và đền ơn bà một cục bạc.Câu chuyện thứ hai: Bác tiều mỗ ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi thấy một con hổ bị hóc xương bèn giúp hổ lấy xương ra. Để tạ ơn, hổ đền ơn bác cả khi sống và khi chết.KÕt cÊuTh¶o luËn nhãm Hai c©u chuyÖn cã g× gièng nhau vÒ sù viÖc khëi ®Çu, sù viÖc ph¸t triÓn, sù viÖc kÕt thóc ? 2. T¹i sao l¹i ghÐp hai c©u chuyÖn vµo mét v¨n b¶n?Hæ gÆp n¹nNg­êi cøu hæHæ ®Òn ¬n¢n nghÜaChñ ®Ò01234567891011121314151617181920HÕt giê21222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960 II. T×m hiÓu chi tiÕt 1.TruyÖn con hæ thønhÊt víi bµ ®ì TrÇnHæ ®· gÆp phải tình huống gì ? Hæ ®· lµm g× ®Ó gi¶i quyÕt tình huống đó ?* Con hæ:Tình huống : Hổ c¸i đau đẻ - Hµnh ®éng: + Gâ cöa, lao tíi câng , ch¹y nh­ bay, rÏ lèi+ CÇm tay , ®µo b¹c tÆng, cúi đầu , vÉy ®u«i tiÔn biÖt , gầm lên NhËn xÐt vÒ hµnh ®éng trên cña hæ ®ùc?- Hµnh ®éng khÈn tr­¬ng, gÊp g¸p.- Quan t©m cho hæ c¸i vµ ®µn con.- L­u luyÕn, tr¶ ¬n ©n nh©nCã t×nh víi ng­êi th©nCã nghÜa víi ©n nh©nII. T×m hiÓu chi tiÕt1.TruyÖn con hæ thø nhÊt víi bµ ®ì TrÇn Tr­íc hµnh ®éng vµ cö chØ cña hæ, bµ ®ì TrÇn ®· cã th¸i ®é vµ hµnh ®éng ra sao?* Bµ ®ì TrÇn: - Th¸i ®é: Run sî - Hµnh ®éng: Gióp hæ c¸i sinh conCã lßng nh©n tõ, giµu t×nh th­¬ng NhËn xÐt vÒ th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña bµ ®ì TrÇn? Quan s¸t bøc tranh vµ cho biÕt bøc tranh nãi ®Õn sù viÖc nµo trong truyÖn? KÓ l¹i sù viÖc ®ã?Để xây dựng thành công diễn biến câu chuyện giữa con hổ và bà đỡ Trần tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật đặc sắc nào? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó ?* Nghệ thuật: Nhân hóa - Diễn biến cốt truyện sinh động , có tính hư cấu . - Diễn tả đời sống nội tâm và hành động của con hổ như con người .II. T×m hiÓu chi tiÕt2.TruyÖn con hæ thø hai víi b¸c tiÒu mç.Hæ tr¸n trắng ®· gÆp ph¶i tình huống gì ? Ai đã giúp hổ thoát khỏi tình huống đó ? II. T×m hiÓu chi tiÕt1.TruyÖn con hæ thø nhÊt víi bµ ®ì TrÇn* Con hæ: - Cã t×nh víi ng­êi th©n - Cã nghÜa víi ©n nh©n* Bµ ®ì TrÇn: Cã lßng nh©n tõ giµu t×nh th­¬ng2.TruyÖn con hæ thø hai víi b¸c tiÒu mç.* Con hæ: bÞ hãc x­¬ng, ®au ®ín, vËt v·  tÝnh m¹ng nguy hiÓm.* B¸c tiÒu mç: dïng tay thß vµo cæ häng hæ, lÊy x­¬ng ra Hæ ®­îc cøu sèng.Hæ tr¸n trắng ®· làm gì để đền ơn bác tiều mỗ ? Tìm những chi tiết thể hiện điều đó ? * Hæ tr¶ ¬n b¸c tiÒu- Ngay sau khi ®­îc cøu. - M­êi n¨m sau, khi b¸c tiÒu mÊt.- Vµo nh÷ng ngµy giç b¸c.Từ những hành động trả ơn của hổ với bác tiều mỗ cho thấy hổ là nh©n vật như thế nào? * B¸c tiÒu mç: Hµnh ®éng dòng c¶m, cao ®Ñp* Con hæ: Cã nghÜa, thuû chung víi ©n nh©n2.TruyÖn con hæ thø hai víi b¸c tiÒu mç.Nêu nhận xét về cách đền ơn của hai con hổ ?C¸ch ®Òn ¬nCon hæ thø nhÊtCon hæ thø hai®Òn ¬n mét lÇn§Òn ¬n m·i m·i©n nghÜa, ©n t×nhII. T×m hiÓu chi tiÕt1.TruyÖn con hæ thø nhÊt víi bµ ®ì TrÇn - Con hæ: Cã t×nh víi ng­êi th©n; có nghĩa với ân nhân - Bµ ®ì TrÇn: Cã lßng nh©n tõ giµu t×nh th­¬ng2.TruyÖn con hæ thø hai víi b¸c tiÒu mç.- B¸c tiÒu mç: Hµnh ®éng dòng c¶m, cao ®Ñp- Con hæ: cã nghÜa, thuû chung víi ©n nh©n* Cách ®Òn ¬n: - Con hæ thø nhÊt: ®Òn ¬n mét lÇn - Con hæ thø hai: ®Òn ¬n m·i m·i  ¢n t×nh, ©n nghÜa§i t×m nguyªn nh©n khiÕn hæ biÕt sèng cã nghÜa, cã b¹n cho r»ng:A, Nã muèn xo¸ ®i tiÕng xÊu cho loµi hæ.B, Do bÞ ®Èy vµo t×nh thÕ tuyÖt väng.C, Do chÝnh c¸i nghÜa cña bµ ®ì TrÇn vµ b¸c tiÒu.Em ®ång ý víi nguyªn nh©n nµo? V× sao?T¹i sao t¸c gi¶ kÓ vÒ hai con hæ ë hai n¬i kh¸c nhau chø kh«ng kÓ vÒ mét con hæ víi hai sù viÖc?TiÕt 59: Con hæ cã nghÜa vò Trinh- TruyÖn trung ®¹iI. §äc- T×m hiÓu chung:II. T×m hiÓu chi tiÕtIII. Tæng kÕtTh¶o luËn: (2 phót) 1, Trong truyện, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp gì? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i dùng lªn chuyÖn “ Con hæ cã nghÜa” mµ kh«ng ph¶i lµ “Con ng­êi cã nghÜa”?2, Qua hai ®o¹n truyÖn, t¸c gi¶ muèn göi gắm ®iÒu g×?2:001:591:581:571:561:551:541:531:521:511:501:491:481:471:461:451:441:431:421:411:401:391:381:371:361:351:341:331:321:311:301:291:281:271:261:251:241:231:221:211:201:191:181:171:161:151:141:131:121:111:101:091:081:071:061:051:041:031:021:011:005958575655545352515049484746454443424140393837363534333231302928272625242322212019181716151413121110987654321HÕt giêIII. Tæng kÕt1. NghÖ thuËt:2. Nội dung- Nh©n ho¸- m­în chuyÖn loµi vËt nãi vÒ loµi ng­êi.- X©y dùng t×nh huèng truyÖn.- Miªu t¶ nh©n vËt qua ng«n ng÷ kÓ chuyÖn.- Cốt truyện đơn giản, có tính hư cấu.- BiÕt hÕt lßng gióp ®ì nh÷ng ng­êi ho¹n n¹n.- Sèng ©n nghÜa, thuû chung, biÕt ¬n ng­êi ®· gióp ®ì m×nh.TruyÖn “Con hæ cã nghÜa” thuéc lo¹i truyÖn h­ cÊu, trong ®ã dïng mét biÖn ph¸p nghÖ thuËt quen thuéc lµ m­în chuyÖn loµi vËt ®Ó nãi chuyÖn con ng­êi nh»m ®Ò cao ©n nghÜa, ©n t×nh trong ®¹o lµm ng­êi.Ghi nhí: Học xong truyện “Con hổ có nghĩa” điều gì khiến em xúc động nhất ? Em rút ra được bài học gì cho bản thân ? IV – Luyện tậpBài 1 : Tìm và đọc những câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ nói về ân nghĩa, ân tình, lòng biết ơn ? Ví dụ : - Uống nước nhớ nguồn - Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Bài 2: §ãng vai bµ ®ì TrÇn kể lại câu chuyện “Con hæ cã nghÜa” thø nhÊt.DÆn dß- §äc thªm truyÖn: “Bia con v¸”.- §ãng vai con hæ thø nhÊt hoÆc thø hai ®Ó kÓ l¹i c©u chuyÖn cña m×nh víi ©n nh©n.- So¹n bµi: §éng tõ.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù tiÕt häc !