Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 101 bàn luận về phép học La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

Giỏo viờn thực hiện: Trương Thị Kim Hoan Nguyên lí nhân nghĩa được Nguyễn Trãi nêu ra trong văn bản “ Nước Đại Việt ta” là gì ? Từ nguyên lí nhân nghĩa tác giả khẳng định sự tồn tại và phát triển độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. Vậy chân lí về sự tồn tại và phát triển độc lập chủ quyền đã được Nguyễn Trãi chứng minh như thế nào ? Ngữ văn 8 - Tiết 101 La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp Tỏc giả : Nguyễn Thiếp (1723-1804) tự là Khải Xuyờn, hiệu là Lạp Phong Cư Sĩ , người đương thời kớnh trọng thường gọi là La Sơn Phu Tử , quờ ở làng Mật Thụn , xó Nguyệt Ao , huyện La Sơn ( nay thuộc huyện Đức Thọ ) , tỉnh Hà Tĩnh . Nguyễn Thiếp là người “thiờn tư sỏng suốt , học rộng hiểu sõu”, từng đỗ đạt , làm quan dưới triều Lờ nhưng sau đú từ quan về dạy học . Quang Trung mấy lần viết thư mời ụng cộng tỏc với thỏi độ rất chõn tỡnh nờn cuối cựng Nguyễn Thiếp ra giỳp triều Tõy Sơn , gúp phần xõy dựng đất nước về mặt chớnh trị . Khi Quang Trung mất , ụng lại về ở ẩn đến cuối đời mà khụng hợp tỏc với nhà Nguyễn . Tỏc phẩm : Tấu là một loại văn thư của bề tụi , thần dõn gửi lờn vua chỳa để trỡnh bày sự việc , ý kiến , đề nghị ( khỏc với tấu trong nghệ thuật hiện đại là một loại hỡnh kể chuyện , biểu diễn trước cụng chỳng , thường mang yếu tố hài ). Tấu cú thể viết bằng văn xuụi hay văn vần ,văn biền ngẫu . Bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung bàn về ba điều mà theo ụng bậc đế vương nờn biết Bài tấu ( của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung ) Quân đức ( Đức của vua ) Dân tâm ( Lòng dân ) Học pháp ( Phép học ) ở bài tấu này, luận điểm “ Phép học chân chính” được trình bày bằng ba luận cứ: Bàn về mục đích của việc học. Bàn về cách học. Tác dụng của phép học chân chính. Em hãy xác định các đoạn văn tương ứng với các luận cứ đó ? Đoạn 1: Từ đầu đến “ đều do những điều tệ hại ấy” Đoạn 2: Tiếp đến “ xin chớ bỏ qua” Đoạn 3: Tiếp đến “ thiên hạ thịnh trị” Đoạn cuối cùng bày tỏ nỗi lòng ( không coi là luận cứ ) * Chỉ có học tập, con người mới trở nên tốt đẹp. * Học tập là một quy luật trong cuộc sống của con người. Ngọc khụng mài, khụng thành đồ vật ; người khụng học khụng biết rừ đạo . Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Học để làm người, học để biết đạo. Điểm tích cực Điểm cần bổ sung Coi trọng mục tiêu đạo đức của việc học Mục đích học không chỉ là rèn luyện đạo đức mà còn rèn năng lực trí tuệ để con người có sức mạnh xây dựng, cải tạo xã hội trên mọi lĩnh vực. Phê phán lối học hình thức, cầu danh lợi, không theo chính học, không thực học. * Lối học chuộng hình thức: học thuộc lòng câu chữ mà không hiểu nội dung, chỉ có danh mà không có thực. * Lối học cầu danh lợi: Học để có danh tiếng, được trọng vọng, được lợi lộc. Lối học lệch lạc sai trái đó đem đến hậu quả như thế nào ? Hậu quả thảm khốc khôn lường: * Chúa tầm thường ( Các vua Lê, chúa Trịnh: Lê Cảnh Hưng, Lê Chiêu Thống, Trịnh Sâm, Trịnh Khải đều là loại bạo chúa, bù nhìn, dâm loạn, hèn nhát , tầm thường và bán nước ). * Thần nịnh hót Nước mất nhà tan Khi bàn về cách học, tác giả đã đề xuất quan điểm nào ? Mở trường dạy học ở các phủ huyện, mở trường tư con cháu các nhà tiện đâu học đấy. Việc học phải được phổ biến rộng khắp. - Phép học lấy Chu Tử làm chuẩn. - Học tiểu học để bồi gốc - Học Tứ thư, Ngũ kinh Học phải bắt đầu từ những kiến thức cơ bản - Tuần tự tiến lên từ thấp đến cao. - Học rộng, nghĩ sâu,tóm lược những điều cơ bản, cốt yếu. - Học phải biết kết hợp với hành. Nhận xét của em về đặc điểm lời văn trong đoạn này ? Đoạn văn được cấu tạo bằng các câu ngắn, liên kết chặt chẽ khiến ý văn mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu. * Tạo được nhiều người tốt. * Triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị. Đất nước nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnh. VĂN MIẾU QUỐC TỬ GIÁM NƠI DỰNG BIA GHI TấN CÁC TIẾN SĨ Nhóm 1: Đọc những lời tấu trình của Nguyễn Thiếp về phép học, em hiểu thêm được những điều sâu xa nào về đạo học của ông cha ngày trước ? Nhóm 2: Trước vua, tác giả tự nhận những lời tấu trình về việc học chẳng qua là những “ lời nói vu vơ”. Em có cho rằng đó là những lời nói vu vơ không ? Nhóm 3: Em hiểu gì về Nguyễn Thiếp – Tác giả của những lời tấu trình này ? Nhóm 4: Theo em lời tấu trình của Nguyễn Thiếp có ý nghĩa như thế nào đối với việc học ngày nay ? Học để làm người, học để biết và làm, học góp phần làm cho quốc gia hưng thịnh. Không vu vơ vì nó dựa trên sự thật về việc học của nước ta lúc đó, sự cần thiết phải thay đổi việc học và vì nó được viết ra bằng tâm huyết của tác giả. Là người thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu; yêu nước, quan tâm đến vận mệnh của đất nước; trọng chữ, trọng tài. Nền tảng cho những quan điểm học đúng đắn ngày nay: học để làm người, học đi đôi với hành. GHI NHỚ Với cỏch lập luận chặt chẽ , bài Bàn luận về phộp học giỳp ta hiểu mục đớch của việc học là để làm người cú đạo đức , cú tri thức , gúp phần làm hưng thịnh đất nước , chứ khụng phải để cầu danh lợi . Muốn học tốt phải cú phương phỏp , học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn , đặc biệt , học phải đi đụi với hành . Sơ đồ trỡnh tự lập luận của văn bản “ Bàn luận về phộp học” . MỤC ĐÍCH CHÂN CHÍNH CỦA VIỆC HỌC PHấ PHÁN LỐI HỌC LỆCH LẠC SAI TRÁI , KHẲNG ĐỊNH QUAN ĐIỂM , TƯ TƯỞNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN Hướng dẫn học ở nhà - Học bài, chuẩn bị bài “ Thuế máu” - Tìm tài liệu về tác phẩm “ Bản án chế độ thực dân Pháp” của Nguyễn ái Quốc.