Bài giảng Ngữ văn 10: Đại cáo bình ngô - Phần 1: Tác giả

nhiệt liệt chào mừng các thầy cô và các em học sinh tới tham dự hội giảng cụm An lãoTrường THPT Trần Hưng ĐạoGiáo viên: Lương Kim PhươngBài dạy: Đại cáo bình ngô - phần 1- tác giảNhư nước Đại Việt ta từ trước Vốn xưng nền văn hiến đã lâu Núi sông bờ cỡi đã chia Phong tục Bắc Nam cũng khácĐáp án 1. Đại cáo bình Ngô 2. Bài ca Côn Sơn 3. Cảnh ngày hè Tác giả Nguyễn TrãiHãy cho biết tên tác phẩm, tác giả của những đoạn trích sau? Câu hỏi kiểm tra bài cũ:2.Côn Sơn suối chảy rì rầm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai Côn Sơn có đá rêu phơi Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm3. Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ Hồng liên trì đã tịn mùi hương Lao xao chợ cá làng ngư phủ Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dươngĐại cáo bình Ngô- Phần I: Tác giảI. Cuộc đời:1. Gốc tích và những biến động thời trẻa. Gốc tíchDựa vào phần I SGK, hãy tóm tắt năm sinh, năm mất và gốc tích Nguyễn Trãi?Nguyễn Trãi (1380-1442) quê gốc ở làng Chi Ngại (Chí Linh- Hải Dương) sau dời về làng Nhị Khê (Thường Tín- Hà Tây)Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảA. Cha của Nguyễn Trãi là con quan tư đồ.B. Cha ông là Nguyễn Phi Khanh vốn là nho sinh nghèo, sau thi đỗ Thái học sinh đời Trần. Mẹ ông là con quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.C. Cha và mẹ Nguyễn Trãi vốn thuộc dòng dõi quý tộc.D. Cha mẹ ông đều không thuộc dòng dõi quý tộc.- Nguyễn Trãi sinh ra trong một gia dình mà bên nội cũng như bên ngoại đều có truyền thống yêu nước và văn hoá ,văn học.b. Những biến động thời trẻ- sớm mồ côi mẹ, sống với ông ngoại ở Côn Sơn đến năm 10 tuổi. Côn Sơn là kí ức đẹp đẽ của Nguyễn Trãi.-Năm 1400 Nuyễn Trãi đỗ Thái học sinh, hai cha con cùng ra làmquan dưới triều Hồ -Năm 1407, cha ông bị giặc Minh bắt sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi khắc sâu lời cha dặn: rửa nhục cho nước, trả thù cho cha mới là đại hiếuI. Cuộc đời:1. Gốc tích và những biến động thời trẻa. Gốc tíchDòng nào dưới đây nói đúng về gia thế của Nguyễn Trãi?Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảĐáp án :B- Là nhà quân sự, chính trị tài ba giúp Lê Lợi đánh thắng quân Minh. 2. Người anh hùng giúp nước, giúp dân.- Hăm hở giúp vua Thái Tổ , Thái tông xây dựng triều Lê. Hòa bình là gốc của nhạc mà thanh âm là văn của nhạc Dám mong bệ hạ rủ lòng yêu thương và chăn nuôi muôn dân khiến cho chốn thôn cùng xóm vắng không còn tiếng hờn giận oán sầu, đó tức là giữ được cái gốc của nhạc vậy3. Bi kịch cuối đời-Dưới triều Lê Thái Tổ, Nguyễn Trãi từng bị nghi oan rồi bị bắt giam, được tha nhưng không còn được tin dùng.- Dưới triều Lê Thái Tông, bọn gian thần vu oan ông vào âm mưu giết vua. Vụ án Lệ Chi viên đã khép lại cuộc đời Nguyễn Trãi bằng hình xử “Tru di tam tộc”Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảI. Cuộc đời:1. Gốc tích và những biến động thời trẻQua cuộc đời của Nguyễn Trãi em có rút ra suy ngẫm gì về con người của ông?Nguyễn Trãi là một vị anh hùng dân tộc văn võ song toàn,một danh nhân văn hoá thế giới, một nhân vật toàn tài hiếm có nhưng phải chịu nỗi oan khiên thảm khốc nhất trong lịch sử trung đại Việt Nam.Song Nguyễn Trãi mãi là ngôi sao Khuê toả sáng trên bầu trời văn hoá, lịch sử dân tộc. Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảII. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhEm hãy lập bảng phân loại tác phẩm của Nguyễn Trãi?Loại hình tác phẩmChữ HánChữ NômVăn chính luận-Quân trung từ mệnh tập-Bình Ngô đại cáoLịch sử kí sựLam Sơn thực lụcBăng Hồ di sự lụcVăn bia Vĩnh LăngĐịa líDư địa chíThơ trữ tìnhức Trai thi tậpQuốc âm thi tậpI. Cuộc đời:Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả2.Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấtTác phẩm nào của Nguyễn Trãi được Phan huy Chú đánh giá là có sức mạnh của mười vạn quân?Băng Hồ di sự lụcBình Ngô đại cáoQuân trung từ mệnh tậpVăn bia Vĩnh LăngII. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhI. Cuộc đời:Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả2.Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuất?Tác phẩm nào của ông được coi là áng thiên cổ hùng vănII. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhI. Cuộc đời:Quân trung từ mệnh tậpChí Linh sơn phúLam Sơn thực lụcBình Ngô đại cáoĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả2.Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấta. Nội dungTrong thư gửi Liễu Thăng có viết: “Ta nghe quân của vương giả chỉ có dẹp yên mà không có đánh chém. Việc làm nhân nghĩa cốt ở yên dân.” Trong biểu dâng vua Minh có đoạn: “Đánh kẻ có tội, cứu vớt dân là thánh nhân làmviệc đại nghĩa.”. Trong” Bình Ngô đai cáo” có đoạn:- Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo -Đem đại nghĩa để thắnghung tàn Lấy chí nhân để thay cường bạob. Nghệ thuật:II. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhI. Cuộc đời:Theo dõi các dẫn chứng sau và cho biết tư tưởng xuyên suốt văn chính luận của Nguyễn Trãi là gì?Đó chính là tư tưởng Nhân nghĩa, yêu nước, thương dân.Triết lí nhân nghĩa của Nguyễn Trãi cuối cùng chẳng qua là lòng yêu nước thương dân. Cái nhân cái nghĩa lớn nhất là phấn đấu đến cùng chống ngoại xâm, diệt tàn bạo vì độc lập của nước, vì hạnh phúc của dân. (Phạm Văn Đồng)Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả2.Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấtb. Nghệ thuật:-Cách lập luận sắc bén, lối văn giàu hình tượng hấp dẫn, hợp đối tượng tiếp cận. Là sự kết tinh của ngòi bút giàu luận chiến và bút pháp hùng ca.II. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhI. Cuộc đời:a. Nội dung văn chính luậnNhư nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNúi sông bờ cõi đã chiaPhong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu Đinh Lí Trần bao đời gây nền độc lậpCùng Hán Đường Tống Nguyên mỗi bên hùng cứ một phươngTuy mạnh yếu từng lúc khác nhauSong hào kiệt đời nào cũng cóĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảa. Thơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đại+ Vẻ đẹp lí tưởng: -Bui một tấc lòng ưu ái cũĐêm ngày cuồn cuộn nưởc triều đôngđó là lí tưởng yêu nước thiết tha, tư tưởng nhân nghĩa thương dân luôn như dòng thuỷ triều mãnh liệt trong ông.+ Vẻ đẹp phẩm chất, ý chí : 2. Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấtII. Sự nghiệp thơ vănI. Cuộc đời:3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắc1. Những tác phẩm chínhĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả+ Vẻ đẹp phẩm chất, ý chí : Ví mình như cây tùng :Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngàyCó thuốc trường sinh càng khoẻ thayHổ phách phục linh nhìn mới biếtDành còn để trợ dân này (Tùng)Nguyễn Trãi muốn nói điều gì?3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắca. Thơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp tâm hồn người anh hùng vĩ đại Tâm hồn Nguyễn Trãi cứng cỏi, ngay thẳng, mạnh mẽ, giàu sức sống như cây bách, cây tùng “dành còn để trợ dân này”Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thế+ Nỗi đau đời khôn xiết trước những nghịch cảnh éo le, lòng người hiểm độcHai câu thơ : “Phượng những tiếc cao diều hãy liệng- Hoa thường hay héo cỏ thường tươi”, Nguyễn Trãi muốn bộc lộ nỗi niềm gì?Niềm vui trước một cảnh thiên nhiênTả cảnh quê hương và bộc lộ nỗi buồnMượn thiên nhiên để giãi bày nỗi buồn đau trước những nghịch cảnh éo le trong xã hộiBộc lộ tình yêu và tâm sự sâu kínĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảKình ngạc băm vằm non mấy khúcGiáo gươm chìm gãy bãi bao tầng (Bạch Đằng hải khẩu)Bóng tháp hình trâm ngọcGương sông ánh tóc huyền (Dục Thuý sơn)Ao cạn vớt bèo cấy muốngĐìa thanh phát cỏ ương sen (Thuật hứng- số 24)3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thếHãy so sánh và nhận xét về thiên nhiên trong thơ Nguyễn Trãi ?+ Tình yêu thiên nhiên tha thiếtĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảở Nguyễn Trãi, “lòng yêu thiên nhiên vạn vật là thước đo một tâm hồn”(Xuân Diệu)3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thế +Nỗi đau đời khôn xiết +Ình yêu thiên nhiên tha thiếtNúi láng giềng, chim bè bạnMây khách khứa, nguyệt anh tam-Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén- Nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên.- Coi thiên nhiên là người bạn tâm tình tri kỉ, làm dịu mát tâm hồn mìnhĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả+ Tình cảm thấm thía dành cho nghĩa vua tôi, tình cha con, lòng bạn+ Tình cảm quê hương sâu sắc3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thế+Nỗi đau đời khôn xiết+Ình yêu thiên nhiên tha thiếtĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảNhững khía cạnh của con người trần thế ấy giúp em đánh giá thêm gì về Nguyễn Trãi?* Tiểu kết: Đó là vẻ đẹp nhân bản góp phần nâng người anh hùng Nguyễn Trãi lên tầm nhân loại 3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thế+Nỗi đau đời khôn xiết+Ình yêu thiên nhiên tha thiết+ Tình cảm thấm thía dành cho nghĩa vua tôi, tình cha con, lòng bạn+ Tình cảm quê hương sâu sắcĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảTác phẩm nào cua Nguyễn Trãi đưa ông lên vị trí khai sáng thơ ca tiếng Việt?Bình Ngô đai cáoQuốc âm thi tậpức Trai thi tậpChí Linh sơn phúRồi hóng mát thưở ngày trườngHoè lục đùn đùn tán rợp trươngThạch lựu hiên còn phun thức đỏHồng liên trì dã tịn mùi hươngLao xao chợ cá làng ngư phuDắng dỏi cầm ve lầu tịch dươngLẽ có Ngu cầm đàn một tiếngDân giàu đủ khắp đòi phương(Bảo kính cảnh giới-số 43)3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thếVới “Quốc âm thi tập”, Nguyễn Trãi đóng vai trò khai sáng cho thơ ca tiếng ViệtNguyễn Trãi có công Việt hoá thơ Đường:-Vận dụng lời ăn tiếng nói hàng ngày của nhân dân đưa vào thơ ca những hình ảnh dân dã giản dị: như ải mồng tơi, bè rau muống, cây chuối, quả núc nác, - cách tân thơ Đường bằng cách chen vào thơ thất ngôn một số câu thơ lục ngôn.c. Những đóng góp nghệ thuật cho thơ ca tiếng ViệtĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giả- ở bầu thì dáng ắt nên tròn3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcIII. Kết luậnNhận định nào sau đây về tác gia Nguyễn Trãi em cho là đúng?Là bậc anh hùng dân tộc,văn võ song toàn song phải chịu những oan khiên thảm khốc nhất trong lịch sử thời phong kiếnÔng là nhà thơ, nhà văn kiệt xuất, là danh nhân văn hoá thế giớiLà hiện tượng kết tinh của văn học Lí Trần , giữ vị trí khai sáng nèn văn học tiếng ViệtTất cả ý kiên trên2. Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấtII. Sự nghiệp thơ văn1. Những tác phẩm chínhI. Cuộc đời:+ Là bậc anh hùng dân tộc văn võ song toàn song phải chịu những oan khiên thảm khốc nhất trong lịch sử thời phong kiến+ Ông là nhà thơ, nhà văn kiệt xuất, là danh nhân văn hoá thế giới+ Là hiện tượng kết tinh của văn học Lí Trần , giữ vị trí khai sáng nền văn học tiếng Việt.Đại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảCủng cố và mở rộng Nguyễn Trãi là khí phách, là tinh hoa của dân tộc. Cuộc đời và tác phẩm của Nguyễn Trãi là một bài ca yêu nước và tự hào dân tộc( GS Đặng Thai Mai)Niềm vui lớn cộng với nỗi đau dàiTích lại cho đời thành chất ngọc ứcTraiĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảĐại cáo bình Ngô- phần I: Tác giảII. Sự nghiệp thơ vănI. Cuộc đời:1. Gốc tích và những biến động thời trẻ 2. Người anh hùng giúp nước, giúp dân.3. Bi kịch cuối đời1. Những tác phẩm chính2. Nguyễn Trãi- nhà văn chính luận kiệt xuấtNội dungNghệ thuậtIII. Kết luận3. Nguyễn Trãi- nhà thơ trữ tình sâu sắcThơ Nguyễn Trãi phản ánh vẻ đẹp người anh hùng vĩ đạiThơ Nguyễn Trãi bộc lộ vẻ đẹp con người trần thế