Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tiết 44: Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

Nhiệt liệt chào mừng Các thầy giáo, cô giáo và các em học sinh!Luyện tập vận dụng kết hợp cỏc thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnhTiết 44Giỏo viờn thực hiện: Bựi Thựy LinhTrường THPT Đại Mỗụn tập cỏc thao tỏc lập luận đó họcThao tỏc lập luận phõn tớchThao tỏc lập luận so sỏnh-MĐ: Làm rõ đặc điểm về nội dung, hỡnh thức, cấu trúc và mối quan hệ bên trong bên ngoài của đối tượng.-MĐ: Làm rõ đối tượng được nghiên cứu trong tương quan với các đối tượng khác. So sánh đúng làm cho đối tượng được nói đến cụ thể, rõ ràng, sinh động và có sức thuyết phục.-YC: +Cần chia tách đối tượng thành các yếu tố, bộ phận theo những tiêu chí, quan hệ nhất định.+Cần đi sâu vào từng mặt, từng bộ phận song cần đặc biệt lưu ý đến mối quan hệ giữa các mặt, các bộ phận trong tính chỉnh thể, thống nhất.-YC:+Đặt các đối tượng vào cùng một bỡnh diện, đánh giá theo cùng một tiêu chí, tránh lối so sánh khập khiễng.+Phải nêu rõ ý kiến, quan điểm đánh giá của người tiến hành so sánh.ụn tập cỏc thao tỏc lập luận đó họcNhận diện thao tỏc lập luận đó được sử dụng trong cỏc đoạn văn sau?Đoạn văn 1: Bài thơ hay cũng như hòn ngọc quý, bông hoa đẹp; phải chăng còn hơn thế, vỡ ngọc cũng có lúc phải mòn, hoa cũng có khi tàn héo, nhưng thơ hay thỡ còn sống mãi. Ngọc đã quý, vẫn cần bàn tay mài giũa; hoa đã đẹp, vẫn cần bàn tay gọt tỉa, trưng bày; thơ dù hay vẫn cần đến những lời bỡnh tri âm tri kỉ. Những lời bỡnh hay có khi đem lại hiệu quả không ngờ, như tạo thêm cho thơ một vầng hào quang, như giúp đời phát hiện một vỡ sao xa bị mây mù che khuất.(Theo Sổ tay người yêu thơ- ĐHSP T.p.HCM)Đoạn văn 2: Nói đến nghệ thuật Truyện Kiều là nói đến nghệ thuật sáng tạo ra một thế giới có thật. Trong Truyện Kiều, nhiều con người, nhiều cảnh vật, nhiều tâm trạng được Nguyễn Du thể hiện một cách thành công. Đó là thân hỡnh đồ sộ, đẫy đà của Tú Bà; dáng dấp hào hoa, phong nhã của Kim Trọng; cái lẩm nhẩm gật đầu ám muội của Sở Khanh; cái cười sảng khoái của Từ Hải; bộ mặt đen sỡ , ngơ ngẩn vỡ tỡnh của Hồ Tôn Hiến; hay sự tinh tế của ánh trăng đến những rung cảm sâu thẳm trong lòng người đều được Nguyễn Du thể hiện chính xác. Những con người ấy, cảnh vật ấy, ánh trăng ấy sống động biết nhường nào.Vận dụng kết hợp cỏc thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnhBài tập 1 (trang 120):Thảo luận nhúmCõu hỏi thảo luận: Hóy chỉ ra cỏc ý đó triển khai trong cỏc lập luận (Cỏc luận điểm, luận cứ, luận chứng)Nhúm 3+nhúm 4: TTLL so sỏnhPhõn cụngNhúm 1+nhúm 2: TTLL phõn tớchVận dụng kết hợp cỏc thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnhBài tập 1 (trang 120):TTLL phõn tớchTTLL so sỏnhChớ nờn tự kiờu, tự đạiTự kiờu, tự đại là khờ dạiMỡnh hay nhưng nhiều người hay hơn mỡnh.Mỡnh giỏi nhưng nhiều người giỏi hơn mỡnhSụng to, bể rộng thỡ bao nhiờu nước cũng chứa đượcNgười tự kiờu, tự món như cỏi chộn, cỏi đĩa cạnCỏi chộn nhỏ, cỏi đĩa cạn thỡ một chỳt nước cũng đầy trànVỡ độ lượng của nú rộng và sõuVỡ độ lượng của nú hẹp nhỏChủ đạoBổ trợVận dụng kết hợp cỏc thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnhPhải căn cứ vào mục đích nghị luận, yêu cầu, đối tượng của nghị luận để xác định có cần kết hợp cỏc thao tỏc lập luận khụng.Kiến thức cần nhớMuốn làm tốt thỡ phải lập ý tốt, tức là phải chọn được luận điểm, luận cứ, luận chứng.Vận dụng kết hợp cỏc thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnhBài tập 2:Đề bài: Bức tranh mùa thu trong bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến.Bước 1: Lập ý-Điểm nhỡn để cảm nhận cảnh thu: ->từ gần đến cao xa rồi từ cao xa trở lại gần.-Cảnh mùa thu trong Câu cá mùa thu là "điển hỡnh hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam" (Xuân Diệu)+Màu sắc+Đường nét, chuyển động-Cảnh mùa thu trong Câu cá mùa thu là cảnh đẹp nhưng tĩnh lặng và đượm buồn:+Không gian: Không gian tĩnh, vắng người, vắng tiếng.+Các chuyển động rất nhẹ, rất khẽ không đủ tạo âm thanh.+Tiếng cá đớp mồi càng làm tăng sự yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật.Bước 2: Tham khảo đoạn văn mẫu của Xuõn Diệu-Bước 3: Viết đoạn văn vận dụng kết hợp thao tỏc lập luận phõn tớch và so sỏnh.*Đoạn văn tham khảo: Để cảm nhận được vẻ đẹp của bức tranh thu trong "Thu điếu", trước hết ta hãy bắt đầu từ điểm nhỡn, điểm quan sát cảnh thu của thi nhân. Ở bài thơ này , cảnh thu được thi nhõn đón nhận từ gần đến cao xa, rồi từ cao xa trở lại gần. Nhà thơ bắt đầu từ chiếc thuyền câu, nhỡn ra mặt ao, nhỡn lên bầu trời, nhỡn ra ngõ trúc rồi lại trở về với ao thu, với chiếc thuyền câu "bộ tẻo teo" ấy. Vậy là, từ một khung ao hẹp, không gian mùa thu, cảnh sắc mùa thu được mở ra nhiều hướng khác nhau thật sinh động. Cũng là cảnh mựa thu nhưng ta sẽ nhận thấy sự khỏc biệt khi đọc "Thu vịnh". Vỡ sao vậy? Cú lẽ, nguyờn nhõn đầu tiờn là do điểm nhỡn. Khỏc với "Thu điếu", trong "Thu vịnh" cảnh thu được thi nhõn đún nhận từ cao xa tới gần, rồi lại từ gần đến cao xa cho nờn bức tranh thu trong bài thơ vừa cú cỏi thanh, cỏi nhẹ lại vừa cú cỏi trong, cỏi cao. Như vậy là, điểm nhỡn đó gúp phần làm nờn nột đặc sắc cho bức tranh thu.Hướng dẫn học bài ở nhà *Vận dụng thao tác phân tích và so sánh để viết đoạn văn trỡnh bày luận điểm 2 ở dàn ý trên. b*Viết một đoạn văn nghị luận ngắn trỡnh bày về phẩm chất của HS trong đó sử dụng hai thao tác phân tích và so sánh. *Sưu tầm những đoạn văn hay sử dụng thành công hai thao tác này. *Chuẩn bị :Hạnh phúc của một tang gia. Chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo và các em học sinh!