Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 39: Làm văn tóm tắt văn bản tự sự

Tiết 39 – Làm văn TÓM TẮT VĂN BẢNTỰ SỰI/ Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự : 1/Khái niệm về tóm tắt văn bản tự sự : -Là cách dùng lời văn của mình giới thiệu một cách ngắn gọn nội dung chính dực theo các tình tiết, các sự việc tiêu biểu và các nhân vật chính.2/ Mục đích tóm tắt văn bản tự sự : - Là giúp cho người đọc, người nghe nắm được nội dung chính của văn bản . 3/ Yêu cầu : -Bản tóm tắt phải ngắn gọn, chính xác, trung thành với nội dung của văn bản cần tóm tắt.II/ Tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính: 1/ Nhân vật và nhân vật chính trong tác phẩm tự sự -Nhân vật trong tác phẩm tự sự : Là những “người lạ mà ta thường quen biết”, cũng có lai lịch, nghề nghiệp, ngoại hình, tính cách và số phận.Nhân vật trong tác phẩm có vai trò thể hiện nội dung- tư tưởng chủ đề của tác phẩm. -Nhân vật chính trong tác phẩm :Là nhân vật xuất hiện nhiều trong văn bản, đóng vai trò trung tâm tạo nên mối quan hệ giữa các nhân vật, góp phần quyết định vào việc bộc lộ chủ đề tác phẩm. 2/ Cách tóm tắt văn bản theo nhân vật chính : a.Tìm hiểu ngữ liệu : * Đọc lại truyện “An Dương Vương và Mỵ Châu- Trọng Thủy”, sau đó : + Truyện có những nhân vật nào? + Trong các nhân vật ấy, nhân vật nào là nhân vật chính? + Mỗi nhân vật có những đặc điểm gì ? Mối quan hệ của từng nhân vật với các tình tiết cơ bản trong tác phẩm ? + Tóm tắt truyện dựa theo từng nhân vật ( Tổ 1: tóm tắt dựa vào nhân vật An Dương Vương, Tổ 2: Tóm tắt theo nhân vật Mỵ Châu, Tổ 3: Tóm tắt dựa vào nhân vật Trọng Thủy ) b.Cách tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính:* Tóm tắt tác phẩm tự sự theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó trong mối quan hệ với nhân vật khác, với tòan bộ diễn biến câu chuyện.*Cách tóm tắt: -Xác định mục đích tóm tắt.- Đ ọc kỹ văn bản, xác định nhân vật chính và các sự việc tiêu biểu liên quan đến nhân vật đó.- Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình .( để khắc họa rõ thêm về nhân vật, có thể trích dẫn nguyên văn một số từ ngữ , câu văn trong tác phẩm ) III/ Ghi nhớ ( sách giáo khoa )@/ Luyện tập : 1/ Bài tập nhận diện : a. So sánh mục đích tóm tắt ở 2 văn bản tóm tắt “ Chuyện người con gái Nam Xương” có điểm gì giống và khác nhau ? b. Cách tóm tắt của mỗi văn bản có điểm gì khác ? Vì sao ? * Phần tóm tắt của 2 văn bản :-Tóm tắt phần một của cốt truyện ( từ lúc chàng Trương đi đánh giặc trở về ).*Mục đích sáng tác : - Văn bản (1) : tóm tắt để làm rõ cốt truyện. - Văn bản (2) : Tóm tắt để minh họa cho một ý kiến.* Cách tóm tắt : - Văn bản (1) : Tóm tắt dựa theo các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến sự việc. - Văn bản (2) : Tóm tắt dựa theo diễn biến cốt truyện (có dẫn nguyên văn câu nói của đứa bé) 2/ Bài tập vận dụng : * Tóm tắt truyện cổ tích Tấm Cám dựa theo nhân vật Tấm. ( Tổ 1)* Tóm tắt truyện cố tích Tấm Cám dựa theo nhân vật Cám ( Tổ 2 ).* Tóm tắt truyện cố tích Tấm Cám dựa theo nhân vật mụ dì ghẻ ( Tổ 3)