Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 25: Tam đại con gà, nhưng nó phải bằng hai mày

Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh ®Õn víi tiÕt häc Ng÷ V¨n 10A8 Truyện Tấm Cám phản ánh ước mơ gì của nhân dân ? Yếu tố kì ảo đóng vai trò như thế nào ? Gỵi ý:Truyện phản ánh ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, dân chủ trong đó người lương thiện, tốt bụng, tài năng sẽ được hưởng hạnh phúc xứng đáng với phẩm chất tốt đẹp của họ : - Tấm : trở lại làm người, trẻ trung xinh đẹp hơn - Cám : bị trừng trị đích đángVai trò của các yếu tố kì ảo : - Luôn đứng về cái thiện, ủng hộ cái thiện (không quyết định hạnh phúc của Tấm, chỉ là yếu tố kì ảo). - Thể hiện thái độ của nhân dân chống lại cái ác. - Giúp cho trí tưởng tượng bay xa?KiĨm tra bµi cị:TiÕt 25 ĐỌC VĂN (Truyện cười) Tam ®¹i con gµ Nh­ng nã ph¶i b»ng hai mµyI – giíi thiƯu chung1. Phân loại truyện cười : có 2 loại- Truyện khôi hài : nhằm giải trí, giáo dục.- Truyện trào phúng : nhằm phê phán quan lại, những kẻ có thói hư tật xấu2. Truyện cười : Tam đại con gà + Nhưng nó phải bằng hai mày thuộc loại truyện trào phúng, phê phán thầy đồ dốt và quan lại tham nhũng.3. §iỊu kiƯn ®Ĩ tiÕng c­êi vang lªn :§ã lµ nh÷ng hiƯn t­ỵng tr¸i tù nhiªn nh­ng l¹i lµm ra vỴ tù nhiªn (Kh¸ch quan)Ng­êi nghe ph¸t hiƯn ra c¸i ®¸ng c­êi Êy (Chđ quan)4.Bè cơc truyƯn c­êiP1: Më truyƯn (C©u 1giíi thiƯu m©u thuÉn)P2: Th©n truyƯn :DiƠn biÕn c©u chuyƯnP3 KÕt truyƯn (c©u cuèi):TiÕng c­êi oµ ra vµ kÕt thĩcTranh thÇy ®å d¹y häc1. Mâu thuẫn trái tự nhiên của thầy đồ> §¸nh gi¸:Dèt >Phãng ®¹i c¸i dèt 雞 Tình huống 2 :Thầy bị chủ nhà chất vấn Suy nghĩ của thầy :“mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt”  thầy đã tự nhận thức được sự dốt nát của mìnhCách chống chế của thầy :  nhằm giấu dốt Dủ dỉ là con dù dì Dù dì là chị con công “dạy cho biết đến tận tam đại con gà” Cười 4  đỉnh điểm của tiếng cười : Con công là ông con gàTình huống 2 mà thầy đồ gặp phải là gì? Theo em cách giải thích của thầy đồ có gì phi lý, có gì tức cười?hoàn toàn vô nghĩa, chỉ có cái vần lưng nhịp nhàng chứng tỏ sự ngụy biện của thầy.tiếng cười òa ra, anh đồ dốt =>lý sự cùn của mình, mâu thuẫn được giải quyết bất ngờ mà tự nhiên Tạo mâu thuẫnĐẩy mâu thuẫn phát triển trong những tình huống căng thẳng dần. Giải quyết bất ngờ hợp lý.Những câu nói gây cười.     2/ Ý nghĩa phê phán của truyện: Truyện phê phán thói giấu dốt – 1 tật xấu có trong 1 bộ phận nhân dân. Người xưa còn ngầm khuyên mọi người nhất là người đi học: chớ nên giấu dốt, hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng.   3/  Nghệ thuật:III. Đọc - hiểuCâu đầu:NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY                                                                  Hành động của Cải và Ngô trước khi kiện nhau là gì?_ Hành động đó , với hai người nhằm mục đích gì?Lêi ®ån “nỉi tiÕng”xư kiƯn giái1/_ Sự việc – mâu thuẫn:Ngô – Cải đánh nhau đi kiệnCải : lót trước 5 đồng.Ngô:biện chè lá 10 đồng. => ai cũng tưởng mình sẽ thắng kiện=>Thầy Lý – xử kiện giỏi– nhận hối lộ mâu thuẫn bắt đầu dồn nén2/_ Khi xử kiện:Kết án ngay, không hề có sức thuyết phục. Thầy lýCải Hành động cử chỉLời nóiLẽ phải của Cải = 5 ngón tay = 5 đồng Lẽ phải của Ngô = 10 ngón tay = 10 đồng      Lẽ phải = tiền hối lộ ai lễ nhiều người ấy phải hơn, người ấy thắng.Lý trưởng chỉ giỏi ăn đút lót.ChØ ra nh÷ng cư chØ hµnh ®éng,lêi nãi cđa nh©n vËt ®Ĩ g©y c­êi ? Thầy lýCải Hành động cử chỉXòe 5 ngón tay trái úp lên 5 ngón tay phải.( chủ động)Xòe 5 ngón tay, ngẩng mặt nhìn thầy lý.(bị động)Lời nóiTao biết mày phải... nhưng nó lại phải ... bằng hai mày.Xin xét lại! Lẽ phải về con mà! (bị động)3/_  Nghệ thuật:* Cách chơi chữ độc đáo: Phải bằng hai số lượngchất lượng có lý >< vô lýTõ “ph¶i ”LÏ ph¶i - c¸i ®ĩng-ng­êi ®ĩngChØ ®iỊu b¾t buéc ph¶i cã* KÕt h¬p hai lo¹i ng«n ng÷ (lêi nãi vµ cư chØ ) * Sự kết hợp của hai thứ ngôn ngữ:Cải : lẽ phải= 5 ngónThầy Lí: lẽ phải nhân đôi= xoè 5 ngón tay trái úp lên 5 ngón tay mặtNgôn ngữ = động tác  ngôn ngữ “mật” chỉ có thầy Lí và Cải mới hiểu Ngón tay Cải: “ kí hiệu” tiền tệ:Lẽ phải = ------------- = tiềnNgón tayBàn tayLẼ PHẢI = TIỀN§ång tiỊn ®· ngù trÞ ë chèn c«ng ®­êng bÊt chÊp c«ng lÝTruyện vạch trần , cười cợt và phản ánh bản chất gì? Của ai? Bằng cách nào? Biện pháp chơi chữ thể hiện rõ nhất ở câu nào? Tại sao nói Ngô, Cải vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm của chính mình, vừa bi, vừa hài do 1 phần từ mình gây ra? Mâu thuẫn khái quát của nhân vật thầy đồ được biểu hiện ở mấy khía cạnh, biểu thị mâu thuẫn bản chất gì?Ý nghĩa phê phán của truyện là gì?Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng và tác dụng của nó. 4/ Củng cố:Tam ®¹i con gµ Nh­ng nã ph¶i b»ng hai mµyTªn truyƯn§èi t­ỵng c­êi (c­êi ai)Néi dung c­êi ( C­êi c¸i g×)T×nh huèng g©y c­êiCao trµo ®Ĩ tiÕng c­êi ßa raý nghÜa phª ph¸nNNPBHMThÇy lÝ vµ ng­êi ®i kiƯnTÊn bi hµi kÞch cđa hèi lé vµ ¨n hèi lé§ĩt lãt mµ vÉn bÞ ®¸nhKhi thÇy lÝ nãi: nh­ng nã ph¶i b»ng hai mµy.+ ChÕ giƠu chèn c«ng ®­êngT§CGThÇy ®å dèt hay nãi ch÷Sù giÊu dètLuèng cuèng khi kh«ng biÕt ch÷ kªLêi thÇy ®å: Dđ dØ lµ con dï d×Ch©m biÕm thãi giÊu dèt, sÜ diƯnCđng cèTruyện “ Tam đại con gà” là truyện cười thuộc loại nào : a. Trào phúng b. Khôi hài c. Tiếu lâm d. Câu a, b đều đúngCác thủ pháp gây cười đáng chú ý trong truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày” là gì? a. Cử chỉ gây cười b. Hành động gây cười c. Chơi chữ để gây cười d. Cả a, b, c đều đúng3. Hiểu như thế nào cho đúng về nghĩa của từ “phải” trong truyện cười “Nhưng nó phải bằng hai mày”: a. Chỉ lẽ phải b. Chỉ cái đúng c. Chỉ điều bắt buộc, nhất thiết cần phải có d. Cả a, b, c đều đúng4. Cho các từ truyện khôi hài, truyện trào phúng, hãy điền vào chỗ thích hợp : có ý nghĩa giải trí, giáo dục. được sáng tác với mục đích phê phán.Truyện khôi hàiTruyện trào phúngDẶN DÒHọc bài kĩ lưỡng Soạn câu hỏi bài CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA (SGK). - Tìm 10 bài ca dao mở đầu bằng “Thân em như ”. - Những biện pháp nghệ thuật thường dùng trong ca dao ?!KÝnh Chĩc c¸c thÇy c« gi¸o m¹nh khoỴH¹nh phĩcChĩc C¸c em häc sinh!M¹nh giái & thµnh ®¹tSee you gain !G×ê häc kÕt thĩc