Bài giảng môn Ngữ văn 10: Cảnh ngày hè (Báo kính cảnh giới- Bài 43) Nguyễn Trãi (2)

KIỂM TRA BÀI CŨCâu 1: Truyện dân gian gồm những loại nào?+Thần thoại+Sử thi+Truyền thuyết+Cổ tích+Ngụ ngôn+Truyện cười+Truyện thơTrả lời: KIỂM TRA BÀI CŨCâu 2: Em hãy kể tên những tác phẩm của Nguyễn Trãi mà em biết?+Tùng+Thuật hứng 24+Bình Ngô đại cáo+Thuật hứng bài 2+Cây chuối+Dục Thúy sơnTrả lời: Cảnh Ngày Hè(Bảo kính cảnh giới 43) _Nguyễn Trãi_I.Giới thiệu chung1. Vài nét về tác giả _Nguyễn Trãi (1380-1442), dòng dõi quí tộc nhà Trần.Nguyeãn Traõi (1380 - 1442)_Quê: Chi Ngại-Chí Linh-Hải Dương_Là anh hùng dân tộc, một nhân vật toàn tài hiếm có nhưng phải chịu những oan khiên thảm khốc.2. Bài thơ Cảnh ngày hèI.Giới thiệu chung_Vị trí: Là bài thơ 43 trong mục Bảo kính cảnh giới, phần Vô đề thuộc tập thơ Quốc âm thi tập._Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ này được viết khi ông không được trọng dụng, chán chường cáo quan về ở ẩn ở Côn SơnCẢNH NGÀY HÈRồi hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.II. Phân tích 1.Hai câu đềRồi hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương+Câu 1:_Rỗi rãi cả ngày dài ngồi hóng mát_Cách tân: Câu thơ chỉ có 6 tiếng  Câu thơ là tiếng thở dài bất đắc dĩ khi phải lấy công việc hóng mát làm thú vui.+Câu 2: 1.Hai câu đề“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương” _Động từ “đùn đùn”: màu xanh như đang ứa ra bao trùm tất cả Sự rậm rạp, xanh tốt của cây hòe như làm dịu đi cái oi bức của mùa hè và cũng làm dịu đi tâm trạng nặng nề của tác giả_Màu sắc: xanh2.Hai câu thựcThạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.+Cách ngắt nhịp:3/4 mới mẻ+Hình ảnh: _ Lựu : thức đỏ” màu đỏ của cây lựu như đang túa ra trên nền xanh của lá, của cây hòe ở câu trên“Phun Động từ mạnhmàu vẻ, dáng vẻLàm nổi bật cảnh vật trong ngày hè2.Hai câu thực.+Hình ảnh: _Sen “tiễn” mùi hươngdư ramùi hương đạt độ chín nhất, thơm ngào ngạtSức sống của thiên nhiên đang căng đầy, cựa quậy, vận động không ngừng.Tiểu kết:_Qua bốn câu thơ đầu tác giả vẽ ra trước mắt người đọc một bức tranh thiên nhiên không chỉ đẹp mà còn sinh động căng tràn sức sống. _Ẩn sau bức tranh thiên nhiên là tâm hồn tinh tế, sâu sắc và yêu thiên nhiên của nhà thơ3. Hai câu luận“Lao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”- Lao xao chợ cá Âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui tươi, thanh bình - Dắng dỏi cầm ve Âm thanh đặc trưng của ngày hè, cảnh vật như rộn lên sự sống, niềm vui3. Hai câu luận“Lao xao chợ cá làng ngư phủDắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”Nhận xét:_Những âm thanh nhộn nhịp của cuộc sống thường nhật đã phá vỡ không gian tĩnh mịch ở bốn câu trên làm bức tranh thiên nhiên, cuộc sống càng sinh động tràn ngập sức sống hơn_Qua đây, ta thấy được tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu nhân dân của tác giả4. Hai câu kết“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếngDân giàu đủ khắp đòi phương Khúc đàn của bậc minh quân, khúc đàn thái bình thịnh trị.+Ước mơ: có vua sáng để dân được hạnh phúc, no đủ.+Giọng điệu: vừa tiếc nuối vừa giận vừa thương+ Cách tân: Thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài thơ. Đó là sự ưu ái của tác giả đối với dân với nước lúc nào cũng canh cánh trong tâm can.Câu cuối là câu thơ lục ngônIII. Tổng kết1. Nội dung+Bài thơ là bức tranh ngày hè đẹp, sinh động đầy sức sống.+ Bài thơ thể hiện tâm hồn của nhà thơ chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước.2.Nghệ thuật+Bài thơ vừa mang nét trang trọng cổ điển vừa bình dị tự nhiên+Sự phá cách: sử dụng các câu lục ngôn, hình ảnh dân dã trong thể thất ngôn bát cú Đường luật Dặn Dò_Học thuộc bài thơ và phần phân tích_ Soạn bài tiếp theo:“Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm.XIN CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN QUYÙ THAÀY COÂ