Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tình yêu và thù hận (trích "Rô-Me-o và Giu-li-ét" - Sếch-phia)

( TRÍCH “RÔ-MÊ-Ô &GIU-LI-ÉT” Sếch-xpia TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬNI. Tìm hiểu chung:1. Thời đại phục hưng:- Xuất hiện vảo khoảng thế kỷ XV, XVI ở châu Âu.- Bắt nguồn từ nền văn minh Hy Lạp, La Mã. -Mục đích của Phong traøo Phuïc höng (coát loõi laø chuû nghóa nhaân vaên ) : -Trân trọng, ca ngợi, đấu tranh vì con người. - Tố cáo các thế lực phong kiến và nhà thờ thù địch với con người. - Nói lên nhu cầu khát vọng, vạch rõ những bước đi và triển vọng của xã hội mới.Giaûi phoùng tö töôûng tình caûm con ngöôøi khoûi moïi söï kìm haõm vaø troùi buoäc cuûa giaùo hoäi – phong kieán, ñeà cao nhöõng giaù trò toát ñeïp cao quí cuûa con ngöôøi vaên hoùa Phuïc höng laø moät böôùc tieán kyø dieäu trong lòch söû vaên minh Taây AÂu. - Nhöõng göông maët tieâu bieåu cuûa vaên hoaù Phuïc höng: + Leâ-oâ-nañôVanh-xi. + Mi-ken-lan-giô. + Ñan-teâ,Ra-bô-le. + Xeùc-van-tet, Seách-xpiaRa-bô-leXec-van-teùt Seách – xpia:2. Seách – xpia:-Ông sinh 23 / 4 / 1564 mất 23 / 4 /1616 , trong một gia đình bình dân. Tài năng của Sêch-xpia gắn với quá trình lao động miệt mài không mệt mỏi của bản thân: +Ông chủ yếu tự học để thành tài. +Ông kiếm sống bằng nhiều nghề (giữ ngựa, soát vé, nhắc vở, làm diễn viên cầm bút viết văn). Caùc saùng taùc cuûa Seách-xpia:37 vở kịch lịch sử, bi kịch, hài kịch.Trường ca.154 baì xon-nê* Về nội dung :Tác phẩm của Sếch-xpia là tiếng nói của lương tri tiến bộ, của khát vọng tự do, của lòng nhân ái bao la, của niềm tin bất diệt vào khả năng hướng thiện và khả năng vươn dậy để khẳng định cuộc sống của con người.* Về nghệ thuật:Tác phẩm của Sếch-xpia thể hiện tài năng tạo dựng và dẫn đắt hành động kịch, điển hình hoá nhân vật và nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ  Ông là giáo sư của ngôn ngữ Anh. 3. Vở kịch Rô-mê-ô & Giu-li-ét: a. Xuất xứ : - Vở kịch được viết khoảng năm 1594 – 1595. - Là vở kịch đầu tay của Sếch-xpia gồm 5 hồi bằng thơ xen lẫn văn xuôi. - Lấy bối cảnh taị thành Vê-roa-na ( ý). b. Thể loại : bi kịch c. Tóm tắt: SGK – Tr 198 4. Đoạn trích:“Tình yêu và thù hận” -Trích ở lớp 2, hồi II, cảnh Rô-mê-ô gặp Giu-li-ét tại vườn nhà Ca-piu-lets sau đêm vũ hôị hóa trang.II. Đọc – hiểu văn bản: .1. Đọc : - Đọc theo vai của từng nhân vật : + Lời của Rô-ê-ô thể hiện sự say đắm, choáng ngợp và khao khát yêu đương của một chàng trai vừa bị thần ái tình bắn trúng đích. + Lời của Giu-li-et thể hiện sự băn khoăn, lo lắng, mạnh mẽ, mãnh liệt về tình yêu với Rô-mê-ô.2. Bố cục và tính chất kịch của đoạn trích: Đoạn trích có 16 lời thoại :+ 6 lời thoại đầu là tâm trạng, nỗi niềm của 2 nhân vật . + 10 lời thoại sau là sự khẳng định tình yêu vượt lên trên thù hận của Roméo và Juiliet - 6 lời thoại đầu xuất hiện với hình thức độc thoại nội tâm của mỗi nhân vật ( các nhận vật nói về nhau chứ không phải nói với nhau) Đó là tiếng thổ lộ chân thật của hai trái tim đang yêu . Họ nói trong một không gian ước lệ trên sân khấu kịch nên dù người này có nói to thì người kia cũng không nghe được ( họ nói cho khán giả nghe) .-10 lời thoại sau xuất hiện với hình thức đối thoại : có hỏi –đáp; có trao lời- nhận ý.3.Tìm hiểu tâm trạng và tình cảm của 2 nhân vật : Roméo và Jiulieta. Nhân vật Rô-mê-ô : - Chàng vượt tường vào nhà Jiuliet để được ngắm nhìn và gần gũi người mình yêu.“ Kẻ chưa từng bị thương thì há sợ gì sẹo”. Roméo đã bất chấp sự nguy hại đến tính mạng .Hành động này của chàng quả là liều lĩnh và táo bạo . - Khi nhìn thấy Jiuliet bên cửa sổ, Roméo đã không kìm được sự ngưỡng mộ của mình: + Chàng đã ví nàng như mặt trời .“Đấy là phương Đông, và nàng Jiuliet là mặt trời!” Cách so sánh tạo ấn tượng bất ngờ, mạnh mẽ : + Đêm trăng thật đẹp, nhưng ánh sáng của mặt trời rực rỡ, chói loà hơn. - Cách so sánh cũng hợp lý : Bởi những người yêu nhau thường tìm đến những nguồn sáng vĩnh hằng của vũ trụ . Vả lại Roméo lại nhìn thấy Jiuliet hiện ra từ cửa sổ trên cao trước mặt chàng , như một nguồn sáng từ phương Đông đột ngột loé lên  là mặt trời. + Những lời nói của chàng về Mặt trăng còn giúp ta hiểu vì sao chàng từ chối ví ánh sáng ấy với người mình yêu : Theo thần thoại La Mã, Mặt Trăng là nữ thần Đi-a-na sống trinh bạch suốt đời. Nhưng Roméo đang rạo rực khát vọng yêu đương ( thứ tình yêu trần thế của con người thời Phục hưng chứ không phải tình yêu mà thượng đế ban phát ) nên chàng không đồng tình với ánh trăng “đồng cốt” “xanh xao nhợt nhạt” của ánh trăng. -Dưới con mắt của Roméo, Jiuliet đẹp như mặt trời lúc rạng đông : + Mắt nàng như các vì sao :“ Chẳng qua hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời đi vắng, đã thiết tha nhờ mắt nàng lấp lánh, chờ đến lúc sao về” . “Ừ nếu mắt nàng lên thay cho sao và sao xuống nằm dưới đôi lông mày kia thì thế nào nhỉ”Cách so sánh đặt ra dưới nhiều góc độ hoặc tương đồng, hoặc tương phản; so sánh không mang tính khuôn sáo, tán tụng mà xuất phát từ trái tim yêu chân thành và đắm say của Roméo.- Romêo còn thần tiên hoá vẻ đẹp của Jiuliet. Nàng hiện ra dưới con mắt của chàng như “nàng tiên lộng lẫy” đang “toả ánh hào quang” như “ một sứ giả nhà trời có cánh”. Dùng nhiều thán từ “ôi!”Cảm giác choáng ngợp, say đắm trước vẻ đẹp tuyệt vời của Giu-li-et. “ước gì ta là chiếc bao tay !” Tình yêu cuồng nhiêti làm nảy sinh khao khát chinh phục, gần gũi của Rô-mê-ô. Khi ngồi với Giu-li-et:- saün saøng töø boû hoï teân của mình.- Vượt qua bức tường cao và sự nguy hiểm nhờ đôi cánh củatình yêu .- “em nhìn toâi aâu yeám laø toâi chaúng ngaïi loøng haän thuø”  Mãnh lực tình yêu vượt lên trên mọi nỗi sợ hãi vì “cái gì tình yeâu coù theå laøm laø tình yeâu daùm laøm”. Khi ngồi một mình :- Gọi tên Rô-mê-ô tha thiết.- Mong Rô-mê-ô töø boû hoï teân.- Muốn Rô-mê-ô thề mãi yêu mình. Lời bộc bạch chân thành, hồn nhiên,tha thiết không cần che giấu, không chút ngượng ngùng.=> Những rung cảm của Giu-li-et trước tình yêu thật mãnh liệt tha thiết. b. Nhân vật Giu-li-eùt: - ôi chao! Tiếng thở dài mang đầy vẻ âu lo của Giu-li-et khi nhận ra rung động của con tim trong ngoại cảnh éo le. - Tuy chưa mười tám tuổi nhưng Giu-li-et rất chín chắn, nhận thức rõ một tình yêu đang nảy sinh giữa sự thù hận của hai dòng họ. Khi ngồi với Rô-mê-ô: - Vừa ngạc nhiên vừa lo lăng vì sự xuất hiện táo bạo của Rô-mê-ô. - Thật sự lo sợ cho tính mạng của Rô-mê-ô. - Kín đáo chấp nhận tình yêu của Rô-mê-ô. Giu-li-eùt là thiếu nữ chân thành, trong sáng, đón nhận tình yêu mà bất chấp sự hận thù của hai dòng họ. Nó là khát vọng được sống thật với con người của chính mình* Nhan đề đoạn trích: - Trong đọan trích, tình yêu không mâu thuẫn với thù hận ( vì thù hận là hoàn cảnh thử thách phải vượt qua) .- Thù hận ở đây nhắc tới không phải để khơi dậy, khoét sâu mâu thuẫn của 2 dòng họ; mà chỉ để hướng tới cổ vũ sức mạnh để đôi bạn trẻ mạnh bước qua. III. TỔNG KẾT 1. Về nghệ thuật. - Đoạn trích cho thấy tài năng thể hiện tâm trạng nhân vật, nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ giàu chất thơ của Sếch-pia. - Cách xây dựng nhân vật và hình ảnh ẩn dụ góp phần thể hiện ý nghĩa của đoạn kịch sâu sắc. - Khu v­ên nhµ Capiulet - §ªm tèi –Tr¨ng – Sao - Yªn tÜnh – T×nh yªu lªn tiÕng bối cảnh cho lời tình tự của đôi tình nhân.- Mèi thï hËn -> Tr¸i ngang - tr¾c trë (T×nh yªu) cña R«mª« vµ Giuliet.H×nh ¶nh: + Bøc t­êng +Bãng tèiÈn dô vÒ hËn thï vµ ®Þnh kiÕn x· héi 2. Nội dung. - Từ tình yêu vượt lên thù hận của đôi trẻ, tác giả đã ca ngợi, khẳng định vẻ đẹp tình người, tình đời theo lý tưởng của chủ nghĩa nhân văn.- Rô-mê-ô và Giu-li-et là những hình tượng đẹp của văn hóa Phục hưng ở Tây Âu và đã phản ánh được khát vọng sống của con người thời đấy.