Bài giảng Hóa học 9 - Chương IV, Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

Chương IV HIDRO CACBON NHIÊN LIỆU Từ trước đến nay , chúng ta đã học qua hóa vô cơ . Nay bước sang hóa hữu cơ . Mà từ xưa , con người đã biết sửõ dụng và chế biến hợp chất hữu cơ để phục vụ cho cuộc sống . Vậy hợp chất hữu cơ là gì ? Hóa học hữu cơ là gì ? Bài học hôm nay sẽ giải quyết vấn đề đó Tiết 43 : KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ (I ) Khái niệm về hợp chất hữu cơ : 1 . Hợp chất hữu cơ có ở đâu ? Theo dõi hình 4.1/106 (SGK ) Nhóm thảo luận và trả lời câu hỏi sau ( 5ph ) _ Kể tên một số chất có chứa hợp chất hữu cơ ? _ Hợp chất hữu cơ có ở đâu ? ( I) Khái niệm về hợp chất hữu cơ : 1.Hợp chất hữu cơ có ở đâu ? * Các vật dụng chứa hợp chất hữu cơ là : Thịt cá , quần áo , sửa trứng quả , củ , cây cối . . .Bàn ghế , khăn bàn, sách vở . . .. * Có ở mọi nơi xung quanh chúng ta 2. Hợp chất hữu cơ là gì ? Trước khi làm thí nghiệm ,một em đọc to phần thí nghiệm như trong sách Giáo khoa . Gọi học sinh lên làm thí nghiệm như trong SGK /106 Một học sinh lên làm thí nghiệm trong sách giáo khoa . Nêu : _ Hiện tượng thí nghiệm ? _ Sản phẩm trong ống nghiệm ? _ Bông gòn chứa nguyên tố gì ? Trả lời : * Hiện tượng : Ống nghiệm mờ đi . * Trong ống nghiệm chứa khí CO 2 vì làm đục nước vôi trong * Vậy chất bông gòn có chứa nguyên tố cacbon  Tương tự khi đốt cháy cồn , nến đều tạo ra khí CO 2 . Các hợp chất đó gọi là hợp chất hữu cơ .( vậy hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon )  Các chất sau : CO 2 , CO , H 2 CO 3 , NaHCO 3 , CaCO 3 . . . Có phải là hợp chất của cacbon không ? =>Vậy là hợp chất gì ? + Là hợp chất của cacbon , vì thành phần phân tử có nguyên tố cacbon . Đó là hợp chất vô cơ , không phải là hợp chất h ữ u cơ Vậy hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ CO,CO 2 , H 2 CO 3, cac muối cacbonat kim loại . . . + Số lượng hợp chất hữu cơ như thế nào so với hợp chất vô cơ ? Hợp chất hữu cơ so với vô cơ thì rất nhiều chất. + Các chất khác như : cồn , nến , vải , sách vở. . . khi cháy cũng tạo ra sản phẩm khí CO 2 . Ví dụ: những sản phẩm nào cháy tạo ra khí CO 2 ? Giấy , quần áo . . . khi cháy tạo ra sản phẩm khí CO 2 , đều có chứa ng/ tố Cacbon Các chất sau : CO 2 , CO , H 2 CO 3 , NaHCO 3 , CaCO 3 . . . Có phải là hợp chất của cacbon không ? Vậy các chất đó có phải là hợp chất hữu cơ không ? Tại sao ? _Là hợp chất của cacbon . _Đó không phải là hợp chất hữu cơ . Vì các chất trên không cháy được , nếu có cháy được thì không tạo ra CO 2 và nước 2. Hợp chất hữu cơ là gì ? Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ CO 2 , CO , H 2 CO 3 , các muối cacbonat kim loại . . . )  Thảo luận nhóm ( 5 phút ) Các chất : CH 4 , CH 3 Cl, Ba(NO 3 ) 2 Mg(HCO 3 ) 2 , C 2 H 6 O , CH 3 NO 3 , CH 3 COONa , Na 2 CO 3 , CO, NaNO 3  Đâu là hợp chất hữu cơ ?  Trả lời : Hợp chất hữu cơ là : CH 4 ,CH 3 Cl, C 2 H 6 O, CH 3 NO 3 , CH 3 COONa Nhóm thứ (1)có chứachấtCH 4 , C 2 H 4. .. Nhóm thứ(2)có chứachất CH 4 O , CH 3 Cl.. .So sánh thành phần phân tử của 2 nhóm chất trên ? *Trả lời : _ Giống : Đều chứa nguyên tố H và C. _Khác : Nhóm 2 có thêm nguyên tố khác là O , Cl ,N . . . _ Dựa vào thành phần phân tử của hợp chất hữu cơ, hãy cho biết hợp chất hữu cơ được chia làm mấy loại ? Đó là loại gì ? Trả lời : Hợp chất hữu cơ được chia làm hai loại . * Loại mà thành phần phân tử có chứa 2 ng/ tố : H , C * Loại mà thành phần phân tử ngoài 2 ng/ tố H & C có thêm ng/tố khác như Cl, O ,N Thảo luận nhóm (4 phút ) _ Thế nào là loại hợp chất hữu cơ hidrocacbon ? Ví dụ ? _Thế nào là loại hợp chất hữu cơ dẫn xuất của hidrocacbon ? Ví dụ ? 3. Các hợp chất hữu cơ được phân loại như thế nào ? Hợp chất hữu cơ được phân làm 2 loại + Loại mà phân tử chỉ chứa ng/tố C & H gọi là hidro cacbon : CH 4 , C 2 H 4 , C 6 H 6 C 2 H 2 . . . + Loại mà phân tử ngoài ng/tố C&H ra còn có chứa thêm ng/ tố khác O, Cl, N , ... Gọi là dẫn xuất của hidro cacbon : CH 4 O , CH 3 Cl . . . Cho phiếu học tập , Cho các chất sau : C 3 H 6 , ,C 2 H 4 O 2 , NaHCO 3 ,C 2 H 6 O ,CO(NH 2 ) 2 , C 6 H 6 , , NaNO 3 Hãy điền nội dung vào ô chấm sau : _ Chất hidrocacbon là : _ Chất dẫn xuất của hidrocacbon là . . . . . _ Chất vô cơ : II ) Khái niệm về hóa học hữu cơ *Thảo luận nhóm và trả lời các ý sau (4phút) Hóa học vô cơ là ngành như thế nào ? Nghiên cứu về gì ? Hóa học hữu cơ là ngành nghiên cứu về cái gì ?  Ngày xưa quan niệm về HCHH là hợp chất có trong cơ thể sống . Ngày nay , Từ những hợp chất hữu cơ có sẵn , có thể sản xuất ra những HCHH phục vụ cho cuộc sống . Học sinh đọc phần em có biết ( Sách giáo khoa trang 108 ) Kể tên các ngành hóa học mà em biết như : 1. Ngành hóa học dầu mỏ ?. 2. Ngành hóa học polime.? 3. Ngành hóa học chất tự nhiên .? Ngành hóa học dầu mỏ sản xuất ra sản phẩm gì ?  Ngành hóa học polime sản xuất ra gì ? Trả lời : Sản phẩm : Xăng , dầu , nhựa đường . . . Sản xuất chất dẽo , nhựa . . . ( II) Khái niệm về hóa học hữu cơ : (SGK ) Luyện tập ( Phiếu học tập từng nhóm .Làm trong vòng 7 phút ) Bài 4/108(sgk )  Axit axetic có công thức C 2 H 4 O 2 . Hãy tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong axit trên ? Tính thành phần % của các nguyên tố ( cụ thê ’ là của ng/tố cacbon và hidro và oxi ta làm như thế nào ? ) Dựa vào công thức tính như thế naò ? Thu bài các nhóm và chấm chéo theo kết quả sau Phần trăm của cacbon là : Phần trăm của hidro là : % O = 100 - ( 40+6,6) = 53,4% Phần trăm của oxi là : Bài tập về nhà : 5/108(một em đọc đề bài Để phân loại các chất trên chúng ta phải dựavào định nghĩa đã học Bài học kết thúc _ các em về nhà học bài và làm bài tập trong SGK /108