Bài giảng Công nghệ 11 - Bài 15 : Động cơ điện xoay chiều một pha

Chào mừng quý thầy cô. Về dự giờ lớp 11A8 hôm nay. Giáo viên thực hiện : Lê Sỹ An. 1. Động cơ điện là thiết bị dùng để biến đổi điện năng thành ? KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) Nhiệt năng. b) Cơ năng. c) Quang năng. d) Động năng. 2. Động cơ điện ba pha có dây quấn làm việc, trục các dây quấn lệch nhau trong không gian một góc . độ điện. KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) 1 và 45 . b) 2 và 90 . c) 3 và 120 . d) 4 và 160 . 3. Động cơ điện hai pha có dây quấn làm việc, trục các dây quấn lệch nhau trong không gian một góc . độ điện. KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) 1 và 45 . b) 2 và 90 . c) 3 và 120 . d) 4 và 180 . 4. Động cơ điện một pha chỉ có dây quấn làm việc. KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) 1 . b) 2 . c) 3 . d) 4 . 5. Động cơ điện không đồng bộ là động cơ điện xoay chiều có tốc độ quay n .. tốc độ quay của từ trường n 1 . KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) Bằng. b) Lớn hơn. c) Nhỏ hơn. d) Lớn hơn hoặc bằng. 6. Động cơ điện đồng bộ có tốc độ quay n . tốc độ quay của từ trường n 1 . KIỂM TRA BÀI CŨ Trả lời : a) Lớn hơn. b) Bé hơn. c) Khác. d) Bằng. Bài 15 : Động cơ điện xoay chiều một pha. Giáo viên thực hiện : Lê Sỹ An. 1.) Nội dung thí nghiệm : I. Thí nghiệm về nguyên lý động cơ điện không đồng bộ : Một nam châm hình chữ U gắn liền với tay quay, một khung nhôm khép kín có thể quay quanh trục được đặt giữa 2 cực của nam châm . Ta thấy điều gì ? - Video clip thí nghiệm như sau ? F Dùng tay để quay nam châm với tốc độ n 1 thì ta thấy khung nhôm quay theo với tốc độ cùng chiều quay n < n 1 . . - Dựa vào thí nghiệm nào để chứng minh được nguyên lí hoạt động của động cơ ? 2.) Hiện tượng trên được giải thích như sau : Giữa 2 cực của nam châm có từ trường. Khi ta quay nam châm thì từ trường của nam châm là từ trường quay. Từ trường quay làm cảm ứng vào khung nhôm sức điện động, tạo thành dòng điện khép kín trong khung nhôm. Từ trường quay tác dụng lên khung nhôm mang dòng điện và lực điện từ, làm khung nhôm quay với tốc độ n . → Thí nghiệm trên được ứng dụng để chế tạo động cơ điện không đồng bộ, với tốc độ : (Vòng/phút) Với f là tần số dòng điện. p là số đôi cực từ. 1.) Cấu tạo : Gồm 2 phần chính là stato ( phần đứng yên) và rôto (phần quay). a) Stato : Lõi thép : làm bằng lá thép kỹ thuật điện ghép lại thành hình trụ, mặt trong có các cực từ để quấn dây. - Cực từ : được xẻ làm hai phần. - Dây quấn được cách điện với lõi thép và quấn quanh cực từ . b) Rôto : Roto gồm lõi thép và dây quấn, lõi thép làm bằng lá thép kỹ thuật điện ghép lại thành khối trụ, mặt ngoài có các rãnh. II.Động cơ điện một pha có vòng ngắn mạch (động cơ vòng chập) : 2.) Nguyên lý làm việc : - Khi cho dòng điện xoay chiều vào dây quấn stato sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng trong vòng chập . Dòng điện trong vòng chập và dòng điện trong dây quấn stato sẽ tạo ra từ trường quay. - Từ trường này tác dụng lên dòng điện cảm ứng ở thanh roto lực điện từ làm động cơ khởi động . N S - Ưu điểm : cấu tạo đơn giản , vận hành và bảo dưỡng dễ dàng . - Nhược điểm : hiệu suất thấp , mômen khởi động yếu , tốn nhiều vật liệu khi chế tạo . III. Động cơ có dây quấn phụ nối tiếp với tụ điện (động cơ chạy tụ) : Cấu tạo : Tương tự động cơ vòng chập nhưng trục dây quấn chính và dây quấn phụ nối tiếp với tụ điện, lệch nhau 90 0 điện trong không gian. b) Nguyên lý làm việc : Khi cho dòng điện xoay chiều 1 pha vào dây quấn Stato, dòng điện trong dây quấn sẽ tạo từ trường quay, tác dụng lên dòng điện cảm ứng trong roto lực điện từ làm roto quay với tốc độ n. * Thí dụ về cách đo và đấu dây quạt bàn chạy bằng tụ : ĐẦU TIÊN CHÚNG TA PHẢI BIẾT KHÁI QUÁT VỀ SỬ DỤNG ĐỒNG HỒ VẠN NĂNG GỒM CÁC LOẠI ĐỒNG HỒ VẠN NĂNG ĐỒNG HỒ ĐO VẠN NĂNG (V.O.M) Mặt số hiển thị Kim hiển thị Núm chỉnh kim Núm chỉnh điện trở Ngõ ra Các thang đo ĐỒNG HỒ ĐO VẠN NĂNG (V.O.M) Hiển thị Ohm Hiển thị DC volt Hiển thị AC volt Hiển thị dòng mA Hiển thị dòng dB ĐỒNG HỒ ĐO VẠN NĂNG (V.O.M) -Thang đo AC volt -Núm chỉnh thang đo -Thang đo DC volt -Thang đo Ohm -Thang đo dòng mA -Thang đo trị số dB CÁCH SỬ DỤNG ĐO ĐỒNG HỒ V.O.M 3. ĐO ĐIỆN TRỞ TÓM LẠI Cách sử dụng đồng hồ vạn năng: Chỉnh núm xoay về phần đại lượng cần đo ở thang đo cao nhất rồi giảm dần để tránh vượt quá giới hạn đo . Chỉnh kim về vạch số 0 trên thang đo . Đọc số đo ở thang đo tương ứng với giới hạn đo phù hợp . Khi đo điện trở, bật công tắc xoay về phần đo Ohm, chập 2 đầu que đo, chỉnh kim về vạch số 0 trên thang Ohm rồi đo . Quạt bàn có 5 đầu dây ( 3 đầu dây số và 1 đầu dây đề S, một đầu dây chạy R ), tụ điện có 2 đầu dây. Bước 1 : Vặn VOM sang thang đo Ω , sau đó chụp 2 đầu que đo chỉnh kim điện kế về 0 . Bước 2 : Đo lần lượt 10 cặp giá trị điện trở của 5 đầu dây quạt bàn . - Đo lần lượt 10 cặp giá trị điện trở : - Giá trị 10 cặp điện trở như sau : Điện trở R 1-2 Ω R 1-3 Ω R 1-4 Ω R 1-5 Ω R 2-3 Ω R 2-4 Ω R 2-5 Ω R 3-4 Ω R 3-5 Ω R 4-5 Ω Giá trị 6 11 40 29 7 50 21 49 17 70 Bước 3 : So sánh 10 cặp giá trị điện trở, cặp nào có giá trị lớn nhất RS là R 4-5 =70 Lấy giá trị R 1-4 =40 có điện trở lớn(S) dây đề. R 1-5 =29 có điện trở nhỏ(R) dây chạy. Bước 4 : Xác định số . Cặp nào có giá trị lớn nhất là số 3, giá trị nhỏ hơn là số 2, giá trị nhỏ nhất là số 1. R 4-1 = 39 là nút nhấn số 1 R 4-2 = 41 là nút nhấn số 2 R 4-3 = 50 là nút nhấn số 3 Bước 5 : Nối như sơ đồ sau là quạt quay : - Sơ đồ đấu dây quạt bàn như sau : - Sau khi đấu dây và cho điện vào : Củng cố bài : Câu 1 : Khi đo quạt bàn có 5 đầu dây ta sẽ đo thành mấy cặp : a) 7 cặp . b) 8 cặp . c) 9 cặp . d) 10 cặp . Câu 2 : Trong động cơ chạy tụ, trục của dây quấn chính và dây quấn phụ lệch nhau . độ điện trong không gian. a) 45 0 . b) 90 0 . c) 120 0 . d) 180 0 . Câu 3 : Trong khi đo và đấu dây quạt bàn, nếu trường hợp quạt bàn quay ngược thì ta phải .. ? a) Đảo phích cắm điện . b) Đảo dây R qua dây S và ngược lại . c) Đảo dây R qua dây C và ngược lại . d) Đảo dây S qua dây C và ngược lại . XIN CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH