Bài giảng Bài 5, tiết 19 : từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ

BÀI 5, Tiết 19 : TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪI. Từ nhiều nghĩa: ? Đọc bài thơ: “Những cái chân” . Từ “chân” trong bài thơ có mấy phải là nghĩa ban đầu của nó không? Hãy cho biết nghĩa gốc của từ “chân” => Không phải nghĩa gốc: “Chân” là một bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật, dùng để đi, đứng. Từ “chân” ở đây được dùng theo nghĩa mới. Từ “chân” chính là “Từ nhiều nghĩa”, nghĩa mới được tạo ra dựa trên cơ sở nghĩa gốc của từ ”chân” ? Vậy thế nào là Từ nhiều nghĩa - T ừ có thể có một hay nhiều nghĩa -Từ có thể có 1 hoặc nhiều nghĩa. Hiện tượng có nhiều nghĩa trong từ chính là: ? Tìm mối liên hệ giữa các nghĩa của từ “chân” ? Tác giả chuyển nghĩa bằng cách nào? Dựa trên cơ sở nào? - Dựa trên nghĩa ban đầu của từ “chân” là bộ phận phía dưới của cơ thể người hay động vật, dùng để đi, đứng. ? Từ nhiều nghĩa có những nghĩa nào II. Hiện tượng chuyển nghĩa của từ - Nghĩa Gốc và nghĩa chuyển ( Hay còn gọi nghĩa Đen và nghĩa Bóng) ? Trong câu từ thường được dùng với mấy nghĩa - Từ nhiều nghĩa có nghĩa gốc và nghĩa chuyển.- Nghĩa chuyển là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ , tạo ra những từ nhiều nghĩa- Trong câu, từ thường chỉ được dùng với một nghĩa nhất định *Ghi nhớ (sgk/56) Đầu : - Đau đầu, nhức đầu… - Đầu sông, đầu nhà, đầu ngõ… - Đầu mối, đầu têu… II. Hiện tượng chuyển nghĩa của từ III. Luyện tập: BT 1/56: Tìm từ chỉ bộ phận người và chỉ ra sự chuyển nghĩa của chúng Cổ : + Cổ cò, cổ vịt… + Cổ chai, cổ lọ + Cổ xưa III. Luyện tập: BT 1/56: Tìm từ chỉ bộ phận người và chỉ ra sự chuyển nghĩa của chúng BT2/56: Hãy kể một số trường hợp một số từ chỉ bộ phận của cây cối được chuyển nghĩa để cấu tạo các từ chỉ bộ phận cơ thể người: Ví dụ: Lá => Lá phổi, Lá lách Quả => Quả tim; Quả thận BT 3/57: Tìm thêm 3 ví dụ minh họa a, Chỉ sự vật chuyển thành chỉ hành động: + Cái cưa => Cưa gỗ + Hộp sơn => Sơn cửa + Cân muối=> Muối dưa b, Chỉ hành động chuyển thành chỉ đơn vị: + gánh củi đi => một gánh củi + Cuộn bức tranh=> hai cuộn giấy + đang nắm cơm => ba nắm cơm Dặn dò: -Học ghi nhớ/56 - Làm BT 4/57 - Đọc trước: Lời văn, đoạn văn tự sự