Bài giảng Tiết 86: So sánh (tiếp theo)

ThÕ nµo lµ so s¸nh? Nªu cÊu t¹o cña mét phÐp so s¸nh? So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù vËt, sù viÖc kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång ®Ó lµm t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh: TiÕt 86: So s¸nh (TiÕp theo) Bµi häc: 1. C¸c kiÓu so s¸nh: a.VÝ dô: Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi. ( TrÇn Quèc Minh) - Néi dung: TÊm lßng cña ng­êi mÑ ®èi víi con Hai phÐp so s¸nh: + PhÐp so s¸nh 1:  VÕ A: Nh÷ng ng«i sao thøc  VÕ B: MÑ thøc  Tõ so s¸nh: Ch¼ng b»ng Quan hÖ h¬n kÐm, kh«ng ngang b»ng + PhÐp so s¸nh 2:  VÕ A: MÑ  VÕ B: Ngän giã  Tõ so s¸nh: Lµ Quan hÖ ngang b»ng * KÕt luËn: Cã hai kiÓu so s¸nh - So s¸nh kh«ng ngang b»ng (A kh«ng b»ng B) - So s¸nh ngang b»ng ( A lµ B) b. Ghi nhí: Cã hai kiÓu so s¸nh: - So s¸nh ngang b»ng - So s¸nh kh«ng ngang b»ng 2. T¸c dông cña so s¸nh: VÝ dô: T×m nh÷ng c©u cã phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n? Nh÷ng c©u cã phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n: - Cã chiÕc tùa mòi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp xuèng ®Êt nh­ cho xong chuyÖn, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhiªn, kh«ng th­¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. - Cã chiÕc l¸ nh­ con chim bÞ l¶o ®¶o mÊy vßng trªn kh«ng, råi cè g­îng ngoi ®Çu lªn hay gi÷ th¨ng b»ng cho chËm tíi c¸i gi©y n»m ph¬i trªn mÆt ®Êt. - Cã chiÕc l¸ nhÑ nhµng khoan kho¸i ®ïa bìn, móa may víi lµn giã tho¶ng nh­ thÇm b¶o r»ng sù ®Ñp cña v¹n vËt chØ ë hiÖn t¹i… - Cã chiÕc l¸ nh­ sî h·i, ngÇn ng¹i rôt rÌ, råi nh­ gÇn tíi mÆt ®Êt, cßn cÊt m×nh muèn bay trë l¹i cµnh. nh­ cho xong chuyÖn, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhiªn, kh«ng th­¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. tùa mòi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp xuèng ®Êt - Cã chiÕc * So s¸nh cã t¸c dông gîi h×nh ¶nh cô thÓ, sinh ®éng. nh­ cho xong chuyÖn, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhiªn, kh«ng th­¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. tùa mòi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp xuèng ®Êt - Cã chiÕc * So s¸nh cã t¸c dông biÓu hiÖn t­ t­ëng, t×nh c¶m s©u s¾c. * So s¸nh cã t¸c dông gîi h×nh ¶nh cô thÓ, sinh ®éng. b. Ghi nhí: So s¸nh võa cã t¸c dông gîi h×nh, gióp cho viÖc miªu t¶ sù vËt, sù viÖc ®­îc cô thÓ; võa cã t¸c dông biÓu hiÖn t­ t­ëng, t×nh c¶m s©u s¾c. Cã chiÕc l¸ nh­ sî h·i, ngÇn ng¹i rôt rÌ, råi nh­ gÇn tíi mÆt ®Êt, cßn cÊt m×nh muèn bay trë l¹i cµnh. VÕ B2 II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1: Yªu cÇu: - T×m phÐp so s¸nh X¸c ®Þnh kiÓu so s¸nh Ph©n tÝch t¸c dông cña mét phÐp so s¸nh Quª h­¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc N­íc g­¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre T©m hån t«i lµ mét buæi tr­a hÌ To¶ n¾ng xuèng lßng s«ng lÊp lo¸ng (TÕ Hanh)  So s¸nh ngang b»ng b. Con ®i tr¨m nói ngµn khe Ch­a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm Con ®i ®¸nh giÆc m­êi n¨m Ch­a b»ng khã nhäc ®êi bÇm s¸u m­¬i (Tè H÷u)  So s¸nh kh«ng ngang b»ng c. Anh ®éi viªn m¬ mµng Nh­ n»m trong giÊc méng Bãng B¸c cao lång léng Êm h¬n ngän löa hång (Minh HuÖ) So s¸nh ngang b»ng So s¸nh kh«ng ngang b»ng * Ph©n tÝch t¸c dông cña mét phÐp so s¸nh: T©m hån t«i lµ mét buæi tr­a hÌ - T©m hån: Sù vËt trõu t­îng, kh«ng tri gi¸c ®­îc, kh«ng ®Þnh l­îng ®­îc, khã ®Þnh tÝnh. Mét buæi tr­a hÌ: Kh¸i niÖm t­¬ng ®èi cô thÓ, g¾n víi c¶m xóc, víi nh÷ng kû niÖm. §ã lµ mét thêi gian cô thÓ, mét kh«ng gian ®Çy n¾ng, ®Çy giã, ®Çy tiÕng ve vµ rùc rì hoa ph­îng ®á. TÊt c¶ cho ta hiÓu r»ng “t©m hån t«i” lµ mét t©m hån nh¹y c¶m, phong phó, rung ®éng tr­íc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn 2. Bµi tËp 2: Nh÷ng c©u v¨n cã sö dông phÐp so s¸nh trong bµi “V­ît th¸c”: Nh÷ng ®éng t¸c th¶ sµo, rót sµo, rËp rµng nhanh nh­ c¾t. D­îng H­¬ng Th­ nh­ mét pho t­îng ®ång ®óc, c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾m chÆt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa, gh× trªn ngän sµo gièng nh­ mét hiÖp sÜ cña Tr­êng S¬n oai linh hïng vÜ. Däc s­ên nói, nh÷ng c©y to mäc gi÷a nh÷ng bôi lóp xóp nom xa nh­ nh÷ng cô giµ vung tay h« ®¸m con ch¸u tiÕn vÒ phÝa tr­íc. (§o¹n v¨n tham kh¶o): N­íc tõ trªn cao phãng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng nh­ mét bµn tay khæng lå muèn ®Èy thuyÒn lïi l¹i . D­îng H­¬ng Th­ ®¸nh trÇn ®øng sau l¸i co ng­êi phãng sµo chèng tr¶ víi søc n­íc ®Ó ®­a thuyÒn tiÕn lªn. Tr«ng d­îng H­¬ng Th­ Kh«ng kÐm g× mét hiÖp sÜ cña Tr­êng S¬n oai linh hïng vÜ: c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chÆt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa, gh× trªn ngän sµo.§Õn chiÒu tèi, thuyÒn ®· v­ît qua th¸c Cæ Cß. Mäi ng­êi trªn thuyÒn ®Òu thë phµo nhÑ nhâm. Bµi tËp 3: Qua hai tiÕt häc bµi so s¸nh, c¸c em cÇn n¾m ch¾c nh÷ng kiÕn thøc nµo? Chän ®¸p ¸n ®óng? Kh¸i niÖm so s¸nh. CÊu t¹o cña phÐp so s¸nh. C¸c kiÓu so s¸nh. T¸c dông cña so s¸nh. TÊt c¶ c¸c ý trªn. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!