Bài giảng Bài 12 văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : 1-Tác giả: -Sinh năm 1943, trong một gia đình trí thức cách mạng ở Thừa Thiên - Huế. - Sau khi tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội (1964), ông về quê tham gia chiến đấu.Là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. -Từng là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 2000, ông giữ cương vị Uỷ viên Bộ Chính trị , Trưởng ban tư tưởng văn hoá Trung ương. -?-Dựa vào SGK và những hiểu biết của mình , em hãy trình bày những nét cơ bản về Nguyễn Khoa Điềm ? bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21t háng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : 1-Tác giả: 2-Tác phẩm : -?-Hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của bài thơ? Ra đời giữa những năm tháng quyết liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước trên cả hai miền Nam, Bắc.(1971).Khi đó tác giả đang công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên. -?-Ngoài bài thơ: “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”, em còn biết những tác phẩm nào của Nguyễn Khoa Điềm ? bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : 1-Tác giả: 2-Tác phẩm : -?-Ngoài bài thơ: “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”, em còn biết những tác phẩm nào của Nguyễn Khoa Điềm ? bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: -Thể loại :Thơ trữ tình -Phương thức biểu đạt: Biểu cảm -Bố cục: 3 phần ( theo ba khúc hát ru) -?-Hãy chỉ ra thể loại , phương thức biểu đạt và bố cục của văn bản ? -?-Đọc bài thơ , em cảm nhận được gì ? *Gợi ý : Có thể dựa vào câu hỏi số 1 trong SGK/ 154 . 2-Tìm hiểu chi tiết : bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : -?-Đọc lại khúc hát ru thứ nhất và cho biết có mấy lời ru? -?-Trong lời ru thứ nhất , những hình ảnh thơ nào gợi lên hình ảnh người mẹ? Nhịp thơ? Qua đó em cảm nhận được gì về hình ảnh người mẹ dân tộc Tà -ôi? a/Khúc hát ru thứ nhất : *Lời ru thứ nhất : -Các hình ảnh : mồ hôi mẹ rơi; vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối; lưng đưa nôi; tim hát . -Nhịp thơ như nhịp chày giã gạo. =>Lao động vất vả và tình mẹ thương con của người mẹ dân tộc Tà -ôi. bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : -?-ở lời ru thứ hai có gì khác lời ru thứ nhất ? -?-Tình thương của mẹ dành cho ai? được biểu hiện trực tiếp hay gián tiếp qua dấu hiệu nghệ thuật nào ? a/Khúc hát ru thứ nhất : *Lời ru thứ nhất : *Lời ru thứ hai: -Ước mơ con khôn lớn trong no ấm góp sức cùng mẹ nuôi bộ đội đánh đuổi giặc Mĩ . -Tình thương của mẹ dành cho con và bộ đội được thể hiện trực tiếp bằng điệp ngữ “mẹ thương”. -?-Vì sao người mẹ lại mơ ước có hạt gạo trắng ngần và con khôn lớn vung chày lún sân? ( thảo luận theo 4 nhóm trong thời gian 3’) ( hết tiết 1 chuyển tiết 2 ) bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : -?-Hãy đọc diễn cảm khúc hát ru thứ hai và cho biết ở lời ru thứ nhất tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào ? Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó ? -?-Em hiểu thế nào về hai câu thơ : “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ , em nằm trên lưng” -?- Hãy phân tích tình cảm của người mẹ đối với con ở câu thơ thứ hai? b/Khúc hát ru thứ hai: *Lời ru thứ nhất : -Phép đối . -Hình ảnh ẩn dụ => Làm nổi bật những gian lao và hi vọng mãnh liệt của người mẹ dân tộc Tà -ôi bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : b/Khúc hát ru thứ hai: *Lời ru thứ nhất : *Lời ru thứ hai : -?-Trong lời ru thứ hai , hình ảnh ai hiện lên trong tâm trí của người mẹ và mẹ gửi gắm gì qua giấc mơ của con? Qua đó, em cảm nhận thêm ở người mẹ tình cảm gì?( thảo luận theo bàn trong 5’ ) =>Tình thương người, biết sống vì người khác của mẹ. -Điệp khúc được lặp lại ( Thương con và thương làng ) -Hình ảnh hạt bắp lên đều ; con lớn phát mười Ka-lưi bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : b/Khúc hát ru thứ hai: c/Khúc hát ru thứ ba -?-Một tình thương bao la của người mẹ dân tộc Tà -ôi, gửi tất cả tình yêu thương trong giấc ngủ của con,, thương bộ đội, thương buôn làng trong trái tim người mẹ đã thôi thúc mẹ làm những công việc gì nữa. Hãy đọc khúc hát ru thứ ba để cùng tìm hiểu! -?-Công việc của người mẹ trong khúc hát ru thứ ba là gì ? -Công việc người mẹ làm : chuyển lán, địu con trên lưng vào chiến trường Trường Sơn = trực tiếp vào trận chiến ( cả nước cùng đánh Mĩ ) bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : b/Khúc hát ru thứ hai: c/Khúc hát ru thứ ba: -?-Tình thương của mẹ ở khổ thơ này phát triển như thế nào ? -?-Ước mơ của người mẹ gửi trong giấc mơ con là được gặp Bác Hồ và mai sau con lớn làm người tự do có ý nghĩa gì ? -Công việc người mẹ làm : chuyển lán, địu con trên lưng vào chiến trường Trường Sơn = trực tiếp vào trận chiến ( cả nước cùng đánh Mĩ ) -Điệp khúc thương con và thương đất nước ; ước mơ gặp Bác Hồ và con là người tự do. =>Tình yêu đất nước, yêu lãnh tụ , mong ước độc lập tự do. bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : b/Khúc hát ru thứ hai: c/Khúc hát ru thứ ba: -?-Qua ba khúc hát ru với sáu lời ru, em hãy phát biểu cảm nghĩ của mình về hình ảnh người mẹ dân tộc Tà -ôi? *Hình ảnh người mẹ dân tộc Tà -ôi: -Người mẹ Việt Nam anh hùng trong lao động, trong chiến đấu .Dành trọn tình yêu thương cho con và đất nước . *Lời thơ tha thiết ngọt ngào bởi khúc hát ru ân tình cách mạng qua thể thơ tám tiếng , vần nhịp lời ru đổi mới và hiện đại. -?-Theo em, bài thơ thành công của ở những điểm nào ? bài 12văn bản : khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ( Nguyễn Khoa Điềm) Tiết 56 : Đọc - Hiểu văn bản Thứ tư ngày 21 tháng 11 năm 2007 I-Đọc - Chú thích : II-Tìm hiểu văn bản : 1-Tìm hiểu khái quát: 2-Tìm hiểu chi tiết : a/Khúc hát ru thứ nhất : b/Khúc hát ru thứ hai: c/Khúc hát ru thứ ba: -?-Qua bài thơ em thấy mình cần ghi nhớ điều gì ? *Ghi nhớ : SGK/ 155 -?-Hãy đọc phần ghi nhớ trong SGK/ 155 III-Luyện tập: -?-Viết đoạn văn ngắn từ 6 đến 8 câu, phát biểu cảm nghĩ của em về bài thơ? IV-Hướng dẫn họcbài và chuẩn bị bài ở nhà: -Học thuộc lòng và phân tích bài thơ . *Soạn bài : Đọc - Hiểu văn bản ánh trăng của Nguyễn Duy.