Bài giảng Bài 12. cơ chế xác định giới tính

Thø n¨m, ngµy 26 th¸ng 10 n¨m 2006. KiÓm tra bµi cò: H·y chØ ra ®¸p ¸n dóng nhÊt trong c¸c c©u sau: ë loµi sinh s¶n v« tÝnh, c¬ chÕ nµo ®¶m b¶o cho bé NST l­ìng béi cña loµi ®­îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ? A. Nguyªn ph©n. B. Thô tinh. C. Gi¶m ph©n. D. KÕt hîp c¶ a, b, c. 2) V× sao bé NST ®Æc tr­ng cña nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh l¹i ®­îc duy tr× æn ®Þnh qua c¸c thÕ hÖ c¬ thÓ? A. Sù tù nh©n ®«i cña NST ë kú trung gian. B. Sù ph©n ly cña NST trong gi¶m ph©n. C. Sù tæ hîp l¹i cña NST trong thô tinh. D. KÕt hîp c¶ a, b, c. 3) Sù kiÖn quan träng nhÊt tong qu¸ tr×nh thô tinh lµ: A. Sù kÕt hîp theo nguyªn t¾c 1 giao tö ®ùc víi 1 giao tö c¸i. B. Sù kÕt hîp nh©n cña 2 giao tö ®¬n béi. C. Sù tæ hîp bé NST cña giao tö ®ùc vµ giao tö c¸i. D. Sù t¹o thµnh hîp tö. Thø n¨m, ngµy 26 th¸ng 10 n¨m 2006 Bµi 12. c¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi tÝnh. i. NhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh. - Gåm mét cÆp. Tån t¹i thµnh cÆp t­¬ng ®ång(XX) hoÆc kh«ng t­¬ng ®ång(XY). Mang gen quy ®Þnh c¸c tÝnh tr¹ng liªn quan vµ kh«ng liªn quan víi giíi tÝnh. * §Æc ®iÓm: * Chøc n¨ng: VD: Ng­êi, thó, ruåi giÊm, c©y gai, c©y chua me,..cÆp NST giíi tÝnh cña gièng c¸i lµ XX, cña gièng ®ùc lµ XY. Cßn ë chim, Õch nh¸i, bß s¸t, b­ím, d©u t©t,…gièng dùc lµ XX, gièng c¸i lµ XY. II. C¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh. C¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi tÝnh lµ sù ph©n li cña cÆp NST giíi tÝnh trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ ®­îc tæ hîp l¹i qua qu¸ tr×nh thô tinh. III. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn sù ph©n hãa giíi tÝnh. (SGK) VD: ë ng­êi. - Qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö: + N÷ cho 1 lo¹i trøng (mang NST X). + Nam cho 2 lo¹i tinh trïng (mét mang NST X, mét mang NST Y) - Thô tinh: + Tinh trïng X + trøng(X)  XX: con g¸i. + Tinh trïng Y + trøng(X)  XY: con trai. Bµi tËp 1: So s¸nh NST giíi tÝnh vµ NST th­êng, hoµn thµnh b¶ng sau: - NST giíi tÝnh cã ®Æc ®iÓm vµ cã chøc n¨ng g×? Sù thô tinh gi÷a tinh trïng mang NST X víi trøng (mang NST X) sÏ t¹o hîp tö ph¸t triÓn thµnh con g¸i (chøa cÆp NST XX) Sù thô tinh gi÷a tinh trïng mang NST Y víi trøng (mang NST X) sÏ t¹o hîp tö ph¸t triÓn thµnh con trai (chøa cÆp NST XY). Bµi tËp 2: Quan s¸t h×nh 12.2 SGK, trao ®æi nhãm, tr¶ lêi c©u hái: Cã mét lo¹i trøng ®­îc t¹o thµnh qua gi¶m ph©n ( mang NST X) Cã 2 lo¹i tinh trïng ®­îc t¹o thµnh qua gi¶m ph©n ( mét mang NST X, mét mang NST Y). Qua qu¸ tr×nh gi¶m ph©n, 2 lo¹i giao tö X vµY ®­îc tao thµnh cã tØ lÖ ngang nhau, sù kÕt hîp ngÉu nhiªn gi÷a c¸c lo¹i giao tö X vµ Y trªn víi trøng (mang giao tö X) sÏ cho ra 2 lo¹i hîp tö XX vµ XY víi tØ lÖ ngang nhau. => TØ lÖ con trai vµ con g¸i s¬ sinh xÊp xØ lµ 1:1. - C¬ chÕ NST x¸c ®Þnh giíi tÝnh lµ g×?  Bµi tËp 3: H·y chØ ra c©u tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u sau: 1) Giíi tÝnh ®­îc x¸c ®Þnh vµo lóc nµo? a. Tr­íc khi thô tinh. b. Trong qu¸ tr×nh thô tinh. c. Sau khi thô tinh. 2) ë nh÷ng loµi mµ giíi ®ùc lµ giíi dÞ giao tö th× tr­êng hîp nµo trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y ®¶m b¶o tØ lÖ ®ùc: c¸i xÊp xØ 1:1? Sè giao tö ®ùc b»ng sè giao tö c¸i. b. Hai lo¹i giao tö mang NST X vµ NST Y cã sè l­îng t­¬ng ®­¬ng. c. Sè c¸ thÓ ®ùc vµ sè c¸ thÓ c¸i trong loµi vèn ®· b»ng nhau. d. X¸c xuÊt thô tinh cña 2 lo¹i giao tö ®ùc (mang NST X vµ NST Y) víi giao tö c¸i t­¬ng ®­¬ng.  Bµi tËp 4: H·y chØ ra c©u ph¸t biÓu sai trong c¸c c©u sau. ë c¸c lµi giao phèi, trªn sè l­îng lín tØ lÖ ®ùc c¸i xÊp xØ b»ng 1: 1. 2) ë ®a sè loµi, giíi tÝnh ®­îc x¸c ®Þnh tõ khi lµ hîp tö. 3) ë ng­êi viÖc sinh con trai hay con g¸i chñ yÕu do vai trß cña ng­êi mÑ. 4) Hooc m«n sinh dôc cã ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn sù ph©n hãa giíi tÝnh.  H­íng dÉn häc vµ lµm bµi tËp ë nhµ: BTVN: 2, 3, 4 SGK tr41. §äc phÇn: Em cã biÕt? §äc tr­íc trong SGK bµi 13: di truyÒn liªn kÕt. TiÕt häc kÕt thóc, chóc c¸c thÇy c« m¹nh kháe, h¹nh phóc Chóc c¸c em häc sinh ch¨m ngoan, häc giái!