Kế hoạch bài dạy Toán + Vật lí 9 - Tuần 28 - Năm học 2021-2022 - Phan Thị Thanh

Giáo án tuần 28 TIẾT 51. LUYỆN TẬP I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - HS được củng cố điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a 0 ) và y = a’x + b’(a’ 0) cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau. - HS biết xác định các hệ số a, b trong các bài toán cụ thể. Rèn kĩ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất. Xác định được giá trị của các tham số đã cho trong các hàm bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau, song song, trùmg nhau. 2. Năng lực a) Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: học sinh đọc tài liệu, tự chiếm lĩnh kiến thức. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: giao tiếp và hợp tác với giáo viên, với các bạn trong quá trình hoạt động nhóm. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: giải quyết các câu hỏi, bài tập. b) Năng lực chuyên biệt - Năng lực tính toán: tìm điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau. - Năng lực ngôn ngữ toán học: sử dụng chính xác các thuật ngữ toán học. - Năng lực sử dụng công cụ vẽ 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: tự học, tích cực làm bài tập. - Trách nhiệm: có trách nhiệm trong các hoạt động nhóm, trách nhiệm với bản thân. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Sgk, Sgv, thước kẻ, tivi 2. Học sinh: Xem trước bài; SGK, SBT Toán, thước kẻ. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Khởi động NỘI DUNG SẢNG PHẨM Mục tiêu: Hs được tái hiện lại kiến thức cũ liên quan đến bài học Nội dung: nhắc lại điều kiện để hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau; chữa một số bài tập về nhà. Sản phẩm: Hs nêu được điều kiện để hai đường thẳng song song, cắt nhau; chữa BTVN Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân GV: Em hãy cho biết khi nào hai đường thẳng Kết luận về hai đường thẳng song song và hai song song và hai đường thẳng cắt nhau? đường thẳng cắt nhau: sgk.tr53 (4đ) Sửa bài tập 21/sgk.tr54 Bài tập 21/sgk.tr54: HS: 1 HS lên bảng trình bày, HS dưới lớp lắng a) m = -1 (3đ) nghe, quan sát, nhận xét, bổ xung. GV: Nhận xét, đánh giá 1 b) m 0 ; m và m -1 (3đ) 2 2. Hoạt động luyện tập NỘI DUNG SẢN PHẨM Mục tiêu: Hs áp dụng được các kiến thức vừa học để giải một số bài tập cụ thể. Nội dung: HS thực hiện các bài tập về vị trí tương đối của hai đường thẳng Sản phẩm: Hs giải được các bài toán liên quan đến các bài toán về đồ thị hàm số y = ax + b Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân, nhóm. GV giao nhiệm vụ học tập 22/sgk.tr55: Bài tập 22/sgk.tr55: Gv cho Hs đứng tại chỗ trả lời nhanh a) Đồ thị hàm số y = ax + 3 song song với - Hai đường thẳng song song thì hệ số a của đường thẳng y = - 2x a = - 2 chúng có quan hệ thế nào? Hãy xác định hệ số b) Ta thay x = 2 và y = 7 vào công thức hàm a biết đồ thị của hàm số song song với y = - số y = ax + 3 ta có : 2x 7 = a. 2 +3 - Biết khi x = 2 thì hàm số có giá trị y = 7 làm - 2a = - 4 a = 2 thế nào để tìm được a? Hàm số đó là y = 2x + 3 - Đồ thị hàm số vừa xác định và đường thẳng y = -2x có vị trí như thế nào với nhau? Vì sao? HS: hoạt động cá nhân, hoàn thành bài tập 22 GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện nhiệm vụ Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu của HS GV chốt lại kiến thức GV giao nhiệm vụ học tập 23/sgk.tr55: Bài tập 23/sgk.tr55: Gv cho hs hoạt động nhóm (2 bàn nhỏ) làm a) Đồ thi hàm số y = 2x + b cắt trục tung tại bài tập trong 3-5p ra bảng nhóm, rồi gọi đại điểm có tung độ bằng -3, vậy tung độ gốc b diện 1 nhóm trình bày, các nhóm khác lắng = -3. nghe, quan sát, nhận xét. b) Vì đồ thị hàm số đi qua điểm A(1; 5) - Đồ thị của hàm số cắt trục tung tại điểm có nên ta thay x = 1; y = 5 vào hàm số tung độ bằng –3 có nghĩa là gì? y = 2x + b => - Đồ thị của hàm số đi qua điểm A(1;5). Em 5 = 2.1 + b => b = 3 hiểu điều đó như thế nào? - Đồ thị hàm số đi qua điểm A(1; 5). Vậy làm thế nào để tìm được a? HS: Hoạt động nhóm; GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện nhiệm vụ HS: Trình bày bài làm của nhóm; các nhóm nhận xét, đánh giá nhóm bạn Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu của HS GV chốt lại kiến thức GV giao nhiệm vụ học tập 25/sgk.tr55 Bài tập 25/sgk. Gv cho Hs hoạt động cá nhân làm bài tập a) Vẽ đồ thị: - Chưa vẽ đồ thị, em có nhận xét gì về hai 2 b) Thay y = 1 vào hàm số y = x + 2 đường thẳng này? 3 - Yêu cầu HS nêu cách xác định giao điểm của mỗi đồ thị với hai trục toạ độ? HS: hoạt động cá nhân hoàn thành bài Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện 3 y ta được x = - nhiệm vụ 2 3 GV: gọi 2 HS lên bảng trình bày y = - x +2 =>Toạ độ điểm 2 2 y = x +2 HS: 2 HS lên bảng trình bày, HS dưới lớp 3 3 quan sát, nhận xét, bổ xung. M(- ;1) 2 M N GV: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu 1 * Thay y = 1 vào x' x của HS 2 4 3 -3 -1,5 O GV chốt lại kiến thức hàm số y = - x + 3 3 2 2 y' 2 ta được x = => 3 2 N( ;1) 3 GV giao nhiệm vụ học tập 24/sgk.tr 55: Bài tập 24/sgk.tr 55: Gv cho Hs hoạt động cá nhân làm bài tập Gọi 2 đ.thg đề bài cho là (d) và (d’). HS: Hoạt động cá nhân làm bài a)(d) và (d’) cắt nhau khi GV: Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực 2m 1 2 m 0,5 hiện nhiệm vụ 2m 1 0 m 0,5 Gv gọi 3 Hs lên bảng làm bài tập m 0,5 HS: Thực hiện yêu cầu m 0,5 HS dưới lớp quan sát, nhận xét b)(d) // (d’) k 3 k 3 GV: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu m 0,5 của HS m 0,5 GV chốt lại kiến thức m 0,5 c)(d)  (d’) k 3 k 3 m 0,5 4. Hoạt động vận dụng NỘI DUNG SẢN PHẨM Mục tiêu: Hs vận dụng được các kiến thức đã học vào việc giải bài tập Nội dung: Hs vận dụng được các kiến thức đã học vào việc giải bài tập Sản phẩm: Các dạng bài tập về vị trí tương đối của hai đường thẳng Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân. - Làm các bài tập 18; 19;20; 21;22 SBT/65; Bài làm có sự kiểm tra của các tổ trưởng 66 GV: kiểm tra, đánh giá một số HS sau tiết - Nghiên cứu trước bài 5: hệ số góc của học đường thẳng y = ax + b (a ≠0) Tiết 52 .LUYỆN TẬP I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Củng cố khái niệm hệ số góc của đường thẳng y = ax + b ( a 0). Củng cố, khắc sâu mối quan hệ giữa hệ số a và (góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a 0) với trục Ox) - Biết cách tính góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a 0) với trục Ox, cách xác định hàm số khi biết một số điều kiện để giải bài tập liên quan. Rèn kỹ năng vẽ đồ thị hàm số y = ax + b (a 0), xác định hệ số a, xác định hàm số y = ax + b ( a 0), tính góc , tính chu vi và diện tích tam giác trên mặt phẳng toạ độ 2. Năng lực a) Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: học sinh đọc tài liệu, tự chiếm lĩnh kiến thức. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: giao tiếp và hợp tác với giáo viên, với các bạn trong quá trình hoạt động nhóm. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: giải quyết các câu hỏi, bài tập. b) Năng lực chuyên biệt - Năng lực tính toán: tìm hệ số góc của đường thẳng; tính góc tạo bởi đường thẳng và trục Ox - Năng lực ngôn ngữ toán học: sử dụng chính xác các thuật ngữ toán học. - Năng lực sử dụng công cụ vẽ đồ thị hàm số 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: tự học, tích cực làm bài tập. - Trách nhiệm: có trách nhiệm trong các hoạt động nhóm, trách nhiệm với bản thân. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Sgk, Sgv, thước kẻ, tivi 2. Học sinh: Xem trước bài; SGK, SBT Toán, thước kẻ. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động khởi động NỘI DUNG SẢN PHẨM Mục tiêu: Hs được củng cố lại các kiến thức liên quan Nội dung: làm bài tập xác định các hệ số của đồ thị hàm số y = ax + b thỏa mãn yêu cầu đề bài Sản phẩm: Hs xác định được các hệ số của đồ thị hàm số y = ax + b thỏa mãn yêu cầu đề bài Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân GV: giao nhiệm vụ bài tập Bài tập: Bài tập : Xác định hàm số bậc nhất y = ax + b a) Vì đồ thị của hàm số đi qua điểm biết: A( -1; 2) và có hệ số góc bằng 1,5 a) Đồ thị của hàm số đi qua điểm Nên a = 1,5, x = -1, y = 2 A( - 1; 2) và có hệ số góc bằng 1,5 Thay a = 1,5, x = -1, y = 2 b) Đồ thị của hàm số song song với đường Vào pt hàm số y= ax +b ta được: b = 3,5 thẳng y = 2 x và đi qua điểm B( -1; 2 - Vậy hàm số có dạng: y = 1,5x - 3,5 3) b) y = 2 x + 2 2 - 3 HS thực hiện cá nhân 2 HS lên bảng làm HS dưới lớp quan sát, nhận xét, bổ sung GV: Quan sát, giúp đỡ HS gặp khó khăn, nhận xét, đánh giá bài trên bảng. 2. Hoạt động luyện tập NỘI DUNG SẢN PHẨM Mục tiêu: Biết vẽ đồ thị và tính góc tạo bởi đường thẳng y = ax + b (a 0) với trục Ox, cách xác định hàm số khi biết một số điều kiện để giải bài tập liên quan, tính chu vi, diện tích tam giác Nội dung: các dạng bài tập về hệ số góc Sản phẩm: Kết quả hoạt động của học sinh Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân, nhóm. GV giao nhiệm vụ học tập. Bài 28/58: (sgk) y = -2x + 3 Gv tổ chức cho HS làm bài tập a) x = 0 y = 3 C (0; 3) 28/58 SGK và bài tập 29, 30/59 y = 0 x = 1,5 D(1,5; 0) SGK Vậy: Đồ thị của hàm số y = -2x + 3 là đường thẳng CD 1 HS lên bảng thực hiện, cả lớp b) Gọi góc tạo bởi đường thẳng y = - 2x + 3 và trục Ox là thực hiện dưới vở, theo dõi, nhận , và góc xét, bổ sung. kề bù với là  , ta có : tg  = 2  63026’ GV uốn nắn, chốt lại Vậy : = 180 0 - 63026’ = 116034’ Gợi ý: Dựa theo cách làm ở ví dụ 2 trong bài học Bài 29/59: (sgk) y = ax + b GV: giao nhiệm vụ HS hoạt động a) Với a= 2, đồ thị của hàm số cắt trục hoành tại điểm có cá nhân làm bài 29. hoành độ bằng 1,5 nên x = 1,5 ; y = 0 HS: hoạt động cá nhân làm bài tập Thay a = 2; x = 1,5 ; y = 0 vào công thức hàm số 29 y = ax + b, ta được: 0 = 2.1,5 + b b = -3 -3 HS lên bảng cùng lúc làm các Vậy: hàm số cần xác định là y = 2x - 3 câu của bài tập 29/59 SGK b) Với a = 3 và đồ thị hàm số đi qua điểm GV dẫn dắt cùng HS cả lớp từng (2; 2) nên x = 2 ; y = 2. bước sửa cả ba câu a), b), c) Thay a = 3; x = 2; y = 2 vào công thức hàm số y = ax + b, ta được: 2 = 3.2 + b b = - 4 Vậy : hàm số cần xác định là y = 3x - 4 c) Đồ thị của hàm số song song với đường thẳng ? Đồ thị hàm số đi qua điểm (2; 2) y = 3x và đi qua điểm B(1; 3 5 ) nên : a = 3 ; x có nghĩa là gì? = 1; y = 3 5 . Thay a = 3 ; x = 1; y = 3 5 vào công thức hàm số y ? Đồ thị của hàm số song song với = ax + b, ta được: 3 5 = 3 .1 + b b = 5 đường thẳng y = 3x ta suy ra Vậy: hàm số cần xác định là y = 3 x + 5 được điều gì? 1 y = x +2 y = -x + 2 2 y C Bài 30/ 59: (SGK) 2 GV: giao nhiệm vụ HS hoạt động a)Vẽ đồ thị hàm số: x' x nhóm bài 30 SGK A B 1 -4 O 2 HS hoạt động nhóm làm bài tập y x 2 30/59 SGK 2 y' Đại diện nhóm lên bảng trình bày x = 0 y = 2 C (0; 2) y = 0 x = -4 A(-4; 0) y x 2 x = 0 y = 2 C (0; 2) y = 0 x = 2 B(2; 0) b) A(-4; 0); B(2; 0); C(0; 2) OC 2 1 OC 2 tgA = Aµ 270 tgB = 1 Bµ 450 Gợi ý : Áp dụng định lý Pitago để OA 4 2 OB 2 tính các cạnh AC, BC µ 0 0 0 0 Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS C 180 (27 45 ) 108 thực hiện nhiệm vụ c) Gọi chu vi, diện tích của tam giác ABC theo thứ tự là Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm P, S. Áp dụng định lý Pitago đối với các tam giác vuông vu của HS OAC và OBC, ta có: GV chốt lại kiến thức AC= OA2 OC2 42 22 20(cm) BC= OB2 OC2 22 22 8(cm) Lại có : AB = OA + OB = 4 + 2 = 6 (cm) Vậy: P = AB + OB + BC = 6 + 20 + 8 (cm) 1 1 S = AB.OC = .6.2 6(cm2 ) 2 2 4. Hoạt động vận dụng NỘI DUNG SẢN PHẨM Mục tiêu: Hs vận dụng được các kiến thức đã học vào việc giải bài tập Nội dung: Hs làm các dạng bài tập của chương Sản phẩm: Các dạng bài tập chương 3 Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân. - Làm các bài tập 28; 29 SBT/68 Bài làm có sự kiểm tra của các tổ trước - trả lời các câu hỏi trong phần ôn tập GV: kiểm tra, đánh giá một số HS sau tiết chương II học TIẾT 56-LUYỆN TẬP Thời gian thực hiện: 1 tiết I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Củng cố các hệ thức về vị trí tương đối của hai đường tròn, tính chất của đường nối tâm, tiếp tuyến chung của hai đường tròn. 2. Năng lực: - Năng lực chung: năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề - Năng lực chuyên biệt: Tính toán, tự học, giải quyết vấn đề, tự đưa ra đánh giá của bản thân, tái hiện kiến thức 3. Thái độ: Tích cực, tự giác, biết tham khảo bạn để hoàn thành nhiệm vụ được giao. II. THI￿T B￿ D￿Y H￿C VÀ H￿C LI￿U: 1.Giáo viên: Thư￿c th￿ng, b￿ng ph￿, ph￿n màu, sách giáo khoa, compa 2.H￿c sinh: Sách giáo khoa, v￿, compa, thư￿c th￿ng III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: A. HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG Mục tiêu: Củng cố các hệ thức về vị trí tương đối của hai đường tròn, tính chất của đường nối tâm, tiếp tuyến chung của hai đường tròn. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: Đàm thoại gợi mở, thuyết trình,.., Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân Phương tiện và thiết bị dạy học: Thước, bảng phụ, MTBT. Sản phẩm: Hs nêu được các VTTĐ của 2 đường tròn và hệ thức tương ứng NỘI DUNG SẢN PHẨM H: Nêu các VTTĐ của hai đường tròn và viết các hệ thức tương (sgk.tr120) ứng của chúng? (10đ) B.HOẠT ĐỘNG 2.LUYỆN TẬP Mục tiêu: Củng cố các hệ thức về vị trí tương đối của hai đường tròn, tính chất của đường nối tâm, tiếp tuyến chung của hai đường tròn. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: Đàm thoại gợi mở, thuyết trình,.., Hình thức tổ chức dạy học: Cá nhân, nhóm. Phương tiện và thiết bị dạy học: Thước, bảng phụ, MTBT. Sản phẩm: hS giải được các bài toán về VTTĐ của 2 đường tròn NỘI DUNG SẢN PHẨM GV giao nhiệm vụ học tập. Bài tập Bài tập 37/sgk.tr123 37/sgk.tr123: A C D B Bước 1: Gv hướng dẫn Hs chứng minh qua hệ Giả sử C nằm giữa A H thống phân tích ngược và D O H: Để chứng minh AC = BD ta làm thế nào? Kẻ OH  CD vậy Hướng dẫn: Xét trường hợp C nằm giữa A và OH  AB D ( nếu D nằm giữa A và C ta chứng minh Theo định lí đường kính và dây, tương tự ) ta có : HA = HB và HC = HD AC = BD HA - HC = HB - HD Hay AC = BD ¦ ¦ ¦ ¦ HA - HC HB - HD  HA = HB ; HC = HD ? Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện nhiệm vụ Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu của HS GV chốt lại kiến thức GV giao nhiệm vụ học tập. Bài tập 38/sgk.tr123: Gv tổ chức cho Hs đứng tại chỗ trả lời a) Tâm của các đường tròn có bán kính GV: Treo bảng phụ bài tập 38/sgk 1cm tiếp xúc ngoài với đường tròn (O; Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện 3cm) nằm trên đường tròn (O; 4cm) nhiệm vụ b) Tâm của các đường tròn có bán kính Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu của HS 1cm tiếp xúc trong với đường tròn (O; GV chốt lại kiến thức 3cm) nằm trên đường tròn (O; 2cm) GV giao nhiệm vụ học tập. Bài tập B I Gv hướng dẫn Hs chứng minh bài tập thông 39/sgk.tr123: C qua việc trả lời hệ thống câu hỏi. a) Theo tính 9 4 H: Yêu cầu HS đọc đề bài 39/sgk. Nêu yêu cầu chất hai tiếp O A O' đề? tuyến cắt nhau H: Để chứng minh ABC vuông tại A ta làm ta có IB = IA, thế nào? IC = IA H: Theo tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau ta có tam giác ABC có đường trung tuyến AI điều gì? = 1 BC nên ABC vuông tại A H: Vì IB = IA, IC = IA nên AI = ? BC = ? 2 H: Theo tính chất đường trung tuyến của tam b) IO là phân giác của B·IA và IO’ là giác ta suy ra điều gì? phân giác của góc A· IC (Tính chất hai , H: Để tìm số đo của O· IO ta làm thế nào? tiếp tuyến cắt nhau ). Mà B·IA và A· IC là , H: Vì IO và IO’ là phân giác của hai góc kề hai góc kề bù nên O· IO = 900 bù nên ta suy ra điều gì? c) OIO’ vuông tại I có IA là đường cao , H: Từ đó suy ra O· IO =? nên IA2 = AO.AO’ ( hệ thức lượng trong H: Biết OA = 9 cm ; O’A = 4 cm nêu cách tính tam giác vuông) độ dài BC? Vậy IA2 = 9.4 = 36 = 62 Gv gọi Hs lên bảng trình bày hoàn thiện bài toán Do đó IA = 6cm suy ra BC = 2. IA = 12 Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ HS thực hiện (cm) nhiệm vụ Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vu của HS GV chốt lại kiến thức C. HOẠT ĐỘNG 3: VẬN DỤNG Mục tiêu: Củng cố và vận dụng các kiến thức đã học trong bài. Sử dụng tốt các công thức vào bài tập. Nội dung: Làm bài tập và tìm hiểu kiến thức mới Sản phẩm: Bài làm của hs trình bày trên vở. Phương thức tổ chức:Học sinh hoạt động cá nhân. Tự học, tìm tòi sáng tạo. NỘI DUNG SẢN PHẨM Ôn lại lý thuyết đã học ở tiết trước Bài tập trên vở . + Xem lại các BT đã giải + Đọc phần: “Có thể em chưa biết” + Chuẩn bị bài: Ôn tập chương II +Làm bài tập 73,75,76,78/sbt-T169-170. Bài làm có sự kiểm tra của các tổ trưởng TIẾT 57: ÔN TẬP CUỐI NĂM I. MỤC TIÊU 1.Kiến thúc, kỹ năng 1.1. KiÕn thøc - ¤n tËp chñ yÕu c¸c kiÕn thøc cña ch¬ng I vÒ hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng vµ tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän. 1.2. KÜ n¨ng - RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng ph©n tÝch vµ tr×nh bµy lêi gi¶i bµi to¸n. - VËn dông kiÕn thøc ®¹i sè vµo h×nh häc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc h×nh häc. 2. Định hướng phát triển năng lực :- Phát triển năng lực tự học, giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ, tính toán II. CHUẨN BỊ 1. GV: thíc kÎ, com pa. 2. HS : Thước, ê ke, làm theo HDVN tiết trước III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A.Hoạt động khởi động - Nªu c¸c hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng Cho ABC cã A= 90o B = . §iÒn vµo chç (. . .) trong c¸c c©u sau: .... .... .... .... sin ; cos ; tan ; cot ..... ..... ..... ..... B.Hoạt động luyện tập – vận dụng Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh - GV vÏ h×nh nªu cÇu hái yªu cÇu I. ¤n tËp lý thuyÕt: häc sinh tr¶ lêi viÕt c¸c hÖ thøc l- 1. HÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng: îng trong tam gi¸c vu«ng vµ tØ sè +) b2 = a.b' ; c2 = a.c' lîng gi¸c cña gãc nhän vµo b¶ng +) h2 = b'.c' phô . +) a.h = b.c - GV cho häc sinh «n tËp l¹i c¸c +) a 2 = b2 + c2 c«ng thøc qua b¶ng phô . - Dùa vµo h×nh vÏ h·y viÕt c¸c hÖ 1 1 1 +) + thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng h2 b2 c2 trªn . 2. TØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän: - Ph¸t biÓu thµnh lêi c¸c hÖ thøc II. Bµi tËp: trªn ? 1. Bµi tËp 1: (Sgk - 134) (7 phót) - T¬ng tù viÕt tØ sè lîng gi¸c cña Gäi ®é dµi c¹nh AB lµ x ( cm ) n gãc nhän cho trªn h×nh . ®é dµi c¹nh BC lµ (10- x) cm - Häc sinh viÕt sau ®ã GV ch÷a XÐt vu«ng ABC cã: vµ chèt l¹i vÊn ®Ò cÇn chó ý AC2 = AB2 + BC2 - GV ra bµi tËp gäi häc sinh ®äc AC2 = x2 + ( 10 - x)2 (Pitago) ®Ò bµi sau ®ã vÏ h×nh minh ho¹ AC2 = x2 + 100 - 20x + x2 bµi to¸n . = 2(x2 - 10x + 50) - Nªu c¸ch tÝnh c¹nh AC trong = 2 (x2 - 10x + 25 + 25) tam gi¸c vu«ng ABC ? AC2 = 2( x - 5)2 + 50 - NÕu gäi c¹nh AB lµ x ( cm ) Do 2( x - 5)2 0 víi mäi x R th× c¹nh BC lµ bao nhiªu ? 2( x - 5)2 + 50 50 víi mäi x R HS: ®é dµi c¹nh BC lµ (10- x) AC2 50 víi x R AC 50 víi - H·y tÝnh AC theo x sau ®ã biÕn x R ®æi ®Ó t×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña AC VËy AC nhá nhÊt lµ 50 5 2 khi x = 5 . ? 2 2 2 2. Bµi tËp 3: (Sgk - 134) (8 phót) - HS: AC = x + ( 10 - x) o (Pitago) GT : ABC (C = 90 ; NA = NB - GV cïng häc sinh tÝnh to¸n vµ MA = MC ; BM  CN biÕn ®æi biÓu thøc nµy. BC = a - Gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc KL : TÝnh BM AC2 = 2( x - 5)2 + 50 lµ bao nhiªu ? ®¹t ®îc khi nµo ? GV híng dÉn vµ ph©n tÝch cho häc sinh hiÓu râ c¸ch t×m gi¸ trÞ Bµi gi¶i nhá nhÊt. - GV nªu néi dung bµi tËp vµ yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi, - XÐt vu«ng BCN cã CG lµ ®êng cao - GV híng dÉn cho häc sinh vÏ (v× CG  BN  G) h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n BC2 = BG . BM (*) - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? (hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng) -H·y nªu c¸ch tÝnh BM theo a? Do G lµ träng t©m (T/ C ®êng trung tuyÕn) - GV cho häc sinh ®øng t¹i chç 2 BG = BM (* *) tr×nh bµy chøng minh miÖng sau 3 ®ã gîi ý l¹i c¸ch tÝnh BN ? Thay (**) vµo (*) ta cã: - XÐt vu«ng CBN cã CG lµ ®- 2 3 a 6 BC2 = BM2 BM = BC = êng cao TÝnh BC theo BG vµ 3 2 2 BN ? a 6 (Dïng hÖ thøc lîng trong tam VËy BM = . 2 gi¸c vu«ng) 3. Bµi tËp 5: (Sgk - 134) (15 phót) - G lµ träng t©m cña ABC ta cã GT: ABC (C = 90o, AC = 15 cm, tÝnh chÊt g× ? tÝnh BG theo BM tõ ®ã tÝnh BM theo BC ? HB = 16 cm, (CH  AB  H) KL: TÝnh S ? - GV cho häc sinh lªn b¶ng tÝnh ABC sau ®ã chèt c¸ch lµm ? - H·y ®äc ®Ò bµi vµ vÏ h×nh cña bµi 5 (Sgk – 134) ? C - Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch ABC vu«ng t¹i C ? 15 cm - §Ó tÝnh S tam gi¸c ABC nµy A B ta cÇn tÝnh nh÷ng ®o¹n th¼ng H 16 cm nµo ? HS: Ta cÇn tÝnh AH BC (CH) - NÕu gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ x h·y tÝnh AC theo x ? tõ ®ã suy ra gi¸ trÞ cña x (chó ý x nhËn nh÷ng Bµi gi¶i: gi¸ trÞ d¬ng) Gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ x ( cm ) ( x > 0 ) - Häc sinh tÝnh to¸n díi sù dÉn Theo hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng ABC ta cã: AC2 = AB . AH d¾t cña GV. 2 15 = ( x + 16) . x - GV nhËn xÐt vµ ch÷a sai sãt cho 2 häc sinh vµ ®a kÕt qu¶ cho h/s. x + 16x - 225 = 0 (a = 1; b' = 8; c = - - Nªu c¸ch tÝnh AB theo AC vµ 225) 2 CB . Tõ ®ã suy ra gi¸ trÞ cña CB Ta cã: ' = 8 - 1.(-225) = 64 + 225 = 289 > 0 vµ tÝnh diÖn tÝch tam gi¸c ABC ? ' 289 17 Qua ®ã GV kh¾c s©u cho häc x1 =- 8 + 17 = 9 (t/m) ; x2 =-8 - 17 =- 25 sinh c¸ch vËn dông ®¹i sè trong (lo¹i) tÝnh to¸n h×nh häc VËy AH = 9 cm AB = AH + HB = 9 + 16 = 25 cm L¹i cã AB2 = AC2 + CB2 CB = AB2 AC2 252 152 400 20 ( cm) 1 1 2 SABC = AC . CB = .15.20 150 ( cm ) 2 2 Hoạt động 4: Luyện tập các bài toán chứng minh tổng hợp(20ph) Bài 15 tr 136 SGK a. Chứng minh BD2 = AD.CD A HS vẽ hình vào vở. HS nêu cách chứng minh. a. Xét tam giác ABD và BCD có O ˆ 2 2 D1 chung B 3 3 1 1 C DAˆ B = DBˆ C (cùng chắn cung BC). tam giác ABD ~ tam giác BCD 1 1 (g-g) E D AD BD = BD CD BD2 = AD.CD b. Chứng minh tứ giác BCDE là tứ giác nội tiếp. 1 b. Có sđ Eˆ = sđ( AC - BC ) HS có thể chứng minh: 1 2 ˆ ˆ (định lý góc có đỉnh ở bên B1 = B2 (đối đỉnh) ˆ ˆ ngoài đường tròn). C1 = C2 (đối đỉnh) ˆ 1 Mà Bˆ = Cˆ (góc tạo bởi tia tiếp tuyến và Tương tự, sđ D1 = sđ( AB - BC ) 2 2 2 dây cung chắn hai cung bằng nhau). Mà tam giác ABC cân tại A AB = ˆ ˆ B1 = C1 tứ giác BCDE nội tiếp AC cung AB = cung BC (đ/l liên hệ giữa cung và dây). ˆ ˆ E1 = D1 c. Chứng minh BC // DE Tứ giác BCDE nội tiếp vì có hai đỉnh liên tiếp nhìn cạnh nối hai đỉnh HS có thể chứng minh: còn lại dưới cùng một góc. Tứ giác BCDE nội tiếp ˆ ˆ C3 = D 2 (hai góc nội tiếp cùng chắn c.Tứ giác BCDE nội tiếp cung DE). BEˆ D + BCˆ D = 1800 ˆ ˆ ˆ ˆ 0 Mà C3 = B3 (cùng chắn cung BC) Có ACB + BCD = 180 (vì kề bù). ˆ ˆ ˆ ˆ B3 = D 2 BC // ED vì có hai góc so BED = ACB le trong bằng nhau. Mà ACˆ B = ABˆ C (tam giác ABC cân) Phát triển năng lực: - NL tự học và tính BEˆ D = ABˆ C toán, NL sử dụng ngôn ngữ toán học, NL BC // ED vì có hai góc động vị sử dụng các công thức tổng quát, NL giải bằng nhau. quyết các bài toán thực tế, NL tư duy lô gic, NL sáng tạo, hợp tác nhóm Hoạt động 3: Luyện tập các bài toán Một HS đọc to đề bài. về so sánh, quỹ tích, dựng hình(15ph) HS: Bài 12 tr 135 SGK Gọi cạnh hình vuông là a, thì chu vi (Đề bài và hình vẽ đưa lên màn hình). hình vuông là 4a. a Gọi bán kính hình tròn là R, thì chu vi hình tròn là 2 R. R Ta có: 4a = 2 R O R a = 2 Diện tích hình vuông là: GV gợi ý: Diện tích hình tròn là R2 Gọi cạnh hình vuông là a, và bán kính Tỉ số diện tích của hình vuông và hình tròn là R. hình tròn là: Hãy lập hệ thức liên hệ giữa a và R. Vậy hình tròn có diện tích lớn hơn hình vuông. Từ đó lập tỉ số diện tích của hai hình. Phần bài giải có thể đưa bài toán giải mẫu để HS tham khảo. Phát triển năng lực: - NL tự học và tính toán, NL sử dụng ngôn ngữ toán học, NL sử dụng các công thức tổng quát, NL giải quyết các bài toán thực tế, NL tư duy lô gic, NL sáng tạo, hợp tác nhóm C.Hoạt động phát triển mở rộng GV kh¾c s©u l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ hÖ thøc lîng gi¸c ®· vËn dông - Häc thuéc c¸c hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng, c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän - Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a, n¾m ch¾c c¸ch vËn dông hÖ thøc vµ tØ sè lîng gi¸c trong tÝnh to¸n A ➢ Gîi ý bµi tËp 4 (Sgk - 134) BC 2 cã sinA = AC 3 4 5 mµ sin2A + cos2A = 1 cos2A = 1 - sin2A = 1 - = 9 9 C B 5 sinA 5 cosA = . Cã tanB = cotA = §¸p ¸n ®óng lµ (D) 3 cosA 2 - Lµm bµi tËp 6; 8 ; 9 ; 10 (Sgk - 134 ; 135 ) - ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ch¬ng II vµ III ( ®êng trßn vµ gãc víi ®êng trßn ) ➢ Híng dÉn gi¶i bµi 9 (Sgk - 135) GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi cho häc sinh th¶o luËn nhãm ®a ra ®¸p ¸n A - GV. Cã AO lµ ph©n gi¸c cña B· AC B· AD C· AD B»D = C»D BD = CD (1) T¬ng tù CO lµ ph©n gi¸c cña A· CB A· CO B· OC O' O L¹i cã B· AD C· AD B· CD ( gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung b»ng nhau ) · · · · B DCO DOC CAD BCD DOC c©n t¹i D DO = CD (2) C Tõ (1) vµ (2) BD = CD = DO §¸p ¸n ®óng lµ (D) D IV. RÚT KINH NGHIỆM: TIẾT 51,52 : BÀI TẬP VỀ THẤU KÍNH HỘI TỤ I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nêu được tính chất của ảnh qua thấu kính hội tụ. - Vận dụng kiến thức đã học để giải bài toán đơn giản về thấu kính hội tụ và giải thích hiện tượng trường gặp trong thực tế. 2. Kỹ năng: - Qua giờ bài tập HS cần hiểu được cách vẽ ảnh của một điểm qua thấu kính hội tụ, xác định tính chất của ảnh. - Cho hình vẽ, cho vật và ảnh xác định loại thấu kính, giải thích. - Biết dựng ảnh của vật trong các trường hợp. 3. Thái độ: - Cẩn thận, tỉ mỉ, yêu thích bộ môn. - Có sự tương tác, hợp tác giữa các thành viên trong nhóm. 4. Năng lực: - Năng lực tự học: đọc tài liệu, ghi chép cá nhân. - Năng lực nêu và giải quyết vấn đề. - Năng lực hợp tác nhóm: Thảo luận và phản biện. - Năng lực trình bày và trao đổi thông tin trước lớp. II. CHUẨN BỊ: 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Kế hoạch bài học. - Học liệu: Đồ dùng dạy học: 2. Chuẩn bị của học sinh: - Nội dung kiến thức học sinh chuẩn bị trước ở nhà: Làm các bài tập GV đã giao từ tiết học trước. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động của giáo viên và học Nội dung sinh A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG + Nêu tính chất của ảnh qua TKHT? + Hãy vẽ đường truyền của ba tia sáng B' qua TKHT mà em đã học. + Yêu cầu 1 HS lên bảng thực hiện tiếp I câu C6.b/118/SGK. B - Học sinh tiếp nhận: A BA F *Thực hiện nhiệm vụ ' F O ' - Học sinh: làm việc cá nhân để trả lời yêu cầu của GV. - Giáo viên: theo dõi câu trả lời của HS để giúp đỡ khi cần. - Dự kiến sản phẩm: C6. *Báo cáo kết quả: HS trình bày trước lớp. b, d= 8cm; f=12cm; OA' = ?; A'B' =? *Đánh giá kết quả: F'A'B' S F'OI - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá: A'B' A'F' A'B' OA' OF' Có: (1) - Giáo viên nhận xét, đánh giá: OI OF' AB OF' ->Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu OA'B' S OAB AB OA trong bài học: => A’B’/AB = OA’/OA (2) ->Giáo viên nêu mục tiêu bài học: Bài A' B' OA' học hôm nay chúng ta cùng chữa một Từ (1) và (2) ta có: số bài tập từ cơ bản đến phức tạp về OA.(OA’ + OF’ )= OA’.OF’ TKHT.  8(OA’ + 12) = 12.OA’ => 4.OA’ = 96 => OA’ = 24 cm. Thay OA’ = 24 cm vào (2) ta được: A’B’ = 24/8 = 3cm B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Bài 42-43 -1: Vẽ ảnh của điểm S khi nó + Làm các bài 42 .43.1- 42-43.5/SBT. được đặt bên trong khoảng tiêu cự - Học sinh tiếp nhận: Nghiên cứu nội dung bài làm để lên bảng giải. , *Thực hiện nhiệm vụ S - Học sinh: Thảo luận cặp đôi Nghiên cứu ND bài học để lên bảng làm bài. S - Giáo viên: Điều khiển lớp thảo luận , theo cặp đôi. F O F - Dự kiến sản phẩm: *Báo cáo kết quả: *Đánh giá kết quả - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. Bài 42-43 -2 - Giáo viên nhận xét, đánh giá. , ->Giáo viên chốt kiến thức và ghi S bảng: , F O F S - Thấu kính đó là thấu kính hội tụ. - Vì cho ảnh ngược chiều với vật lên ảnh đó là ảnh thật. Bài 42 - 43.4 , B B O , , A F A F a. Là ảnh ảo vì nó cùng chiều với vật b. là thấu kính hội tụ vì cho ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật. c. Xác định quang tâm 2 tiêu điểm F và F, trên hình vẽ. Bài 42 .43.5 B , A , A F O F , B a.Dùng 3 tia để dựng ảnh của vật AB. b. Có h, = h và d, = d = 2 f D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG – TÌM TÒI, MỞ RỘNG + Đọc và chuẩn bị nội dung bài tiếp theo. + Làm các BT trong SBT: từ bài 42- 43. 6 -> 42-43.7/SBT. - Học sinh tiếp nhận: Nghiên cứu nội dung bài học để trả lời. *Học sinh thực hiện nhiệm vụ BTVN: từ bài 42- 43. 6 -> 42-43.7/SBT. - Học sinh: Tìm hiểu trên Internet, tài liệu sách báo, hỏi ý kiến phụ huynh, người lớn hoặc tự nghiên cứu ND bài học để trả lời. - Giáo viên: - Dự kiến sản phẩm: *Báo cáo kết quả: Trong vở BT. *Đánh giá kết quả IV. RÚT KINH NGHIỆM: