Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn Lớp 6 - Tiết 116+117 - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Duy Đại

Ngày soạn : 11 - 04 - 2021 Tiết 116. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Mục tiêu: Qua bài học, HS cần: 1. Kiến thức: Nắm được khái niệm câu trần thuật đơn. Nắm được đặc điểm ngữ pháp của câu trần thuật đơn, tác dụng của câu trần thuật đơn. 2. Kỹ năng: - Có kĩ năng nhận diện câu trần thuật đơn trong văn bản và xác định được chức năng của câu trần thuật đơn - Sử dụng câu trần thuật đơn trong khi nói và viết hiệu quả. 3. Thái độ: Học sinh ý thức học và tình cảm yêu mến ngôn ngữ tiếng Việt. 4. Năng lực, phẩm chất : -Năng lực : tự học, sáng tạo, sử dụng ngôn ngữ - Phẩm chất : tự tin, tự chủ II. Chuẩn bị 1. Thầy: Soạn bài, SGK, SGV, Học tốt Ngữ văn, Tham khảo tài liệu Ngữ pháp tiếng Việt, bảng phụ ghi ví dụ, phiếu học tập. 2. Trò: Học bài cũ, chuẩn bị theo hướng dẫn III. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: - Phương pháp: vấn đáp, hoạt động nhóm, luyện tập thực hành, phân tích -Kĩ thuật: đặt câu hỏi, thảo luận nhóm, chia nhóm IV. Tổ chức các hoạt động học tập. 1. Hoạt động khởi động: * Ổn định tổ chức: * Tổ chức khởi động : GV tổ chức cho hs thi hái hoa dân chủ (lồng ghép kt bài cũ) 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt - PP : vấn đáp, phân tích, luyện I. Câu trần thuật đơn là gì? tập thực hành, hđ nhóm - KT : đặt câu hỏi, TL nhóm, chia nhóm - NL : tự học, hợp tác, phân tích, 1. Xét ví dụ: - Trình bày bảng phụ ghi ví dụ. -Gọi HS đọc VD. - TL nhóm: 4 nhóm (TG: 3 phút) -Đoạn văn gồm 9 câu ? Đoạn văn trên gồm có mấy - Mục đích: câu? + Kể, tả, nêu ý kiến (1,2,6,9) ? Dựa vào kiến thức bậc tiểu + Hỏi (4) học, hãy phân loại câu theo mục + Bộc lộ cảm xúc (3,5,8) đích nói? + Cầu khiến( 7) -Gọi đại diện HS TB - HS khác NX - GV NX, chốt KT. - Tôi/ đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài (1) ? Xác định cấu trúc ngữ pháp của CN VN các câu 1,2,6,9 ? - Tôi/ mắng(2) CN VN - Chú mày/ hôi như cú mèo thế này, ta/ nào chịu CN VN CN VN được(6) - Tôi về/ không một chút bận tâm((9). CN VN - Câu (1,2,9) có một kết cấu C - V. ? Em có NX gì về cấu trúc ngữ Mục đích: giới thiệu, tả, kể về một sự việc, sự vật pháp và mục đích các câu 1,2,9 ? hay để nêu một ý kiến -> là câu trần thuật đơn. => Câu trần thuật đơn là câu có một kết cấu C - V. ? Thế nào là câu trần thuật đơn? Mục đích: giới thiệu, tả, kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến 2. Kết luận: Ghi nhớ (SGK/T. 101) - HS đọc ghi nhớ. * Lưu ý: - Câu có hai cặp C- V (câu 6) là câu trần thuật ghép. - VD: Tôi đi học. ? Hãy đặt câu trần thuật đơn ? HS đặt câu. -> nx. 3. Hoạt động luyện tập: - PP: vấn đáp, luyện tập thực hành, hoạt II. Luyện tập động nhóm Bài tập 1: - KT: đặt câu hỏi, thảo luận nhóm, chia - Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô/ là một nhóm CN - HS đọc bài tập 1. ngày trong trẻo sáng sủa (gthiệu, tả cảnh) ? Tìm câu trần thuật đơn, chỉ rõ mục đích VN của câu đó ? HS làm việc cá nhân, 2 bạn lên bảng chữa -Từ khi có vịnh B.Bộ.... bầu trời Cô Tô/ BT. CN cũng trong sáng như vậy (nêu ý kiến, nx) VN Bài tập 2: * HĐ cá nhân: a. Ngày xưa/ ở miền Lạc Việt,/ cứ như bây ? Phân tích cấu trúc ngữ pháp của các câu? TN1 TN2 ? Nhận xét những câu văn dưới thuộc loại giờ là Bắc Bộ nước ta/ có một vị thần câu văn nào? CN thuộc nòi Rồng (con trai của thần Long HS lên bảng làm -> nx, chốt kt. Nữ)/ tên là Lạc Long Quân. Phụ chú VN b. Có một con ếch/ sống lâu ngày trong CN VN một giếng nọ. c. Bà đỡ Trần/ là người huyện Đông Triều CN VN -> Các câu trên thuộc kiểu câu trần thuật đơn giới thiệu nhân vật. T/c HS TL cặp đôi (TG: 2ph). * Bài 3. ? Cách giới thiệu nhân vật ở đây khác gì so - Cả 3 cách đều giới thiệu nhân vật phụ để với cách giới thiệu nhân vật ở bài 2 ? từ đó giới thiệu nhân vật chính . - Gọi HS trình bày - HS khác nhận xét, bổ sung - GV NX, chốt KT. * Bài 4. ? Viết 5 câu trần thuật đơn ? - Hôm qua tôi đi xem đá bóng. - Tôi là học sinh lớp 6A. 4. Hoạt động vận dụng: ? Qua bài học em thấy mình cần phải sử dụng câu trần thuật đơn như thế nào? ? Viết đoạn tả chân dung bà em khi bà em đan áo cho em. Trong đoạn có sử dụng ít nhất 3 câu trần thuật đơn. 5. Hoạt động tìm tòi, mở rộng: - Tìm câu TT đơn có từ ”là” trong văn bản: Cây tre Việt Nam. -Học thuộc phần ghi nhớ SGK/T.101. Làm bài tập còn lại. - Chuẩn bị bài: Lòng yêu nước. -Bằng cách đọc kỹ phần văn bản và trả lời phần hướng dẫn đọc hiểu văn bản. - Hiểu được tư tưởng chủ yếu của văn bản lòng yêu nước: Lòng yêu nước bắt nguồn từ những gì gần gũi, thân thuộc nhất của quê hương trở thành chủ nghĩa anh hùng trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc. Thấy được nghệ thuật đặc sắc của văn bản Lòng yên nước. - Ngày soạn : 11 - 04 - 2021 - Tiết 117. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ I. Mục tiêu bài học. - Qua bài, HS cần: 1. Kiến thức: Nắm được khái niệm loại câu trần thuật đơn có từ là, đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là và các kiểu câu trần thuật đơn có từ là. 2. Kỹ năng: Có kĩ năng nhận diện câu trần thuật đơn có từ là và xác định được cấu tạo của các kiểu câu trần thuật đơn có từ là trong văn bản. - Xác định được chủ ngữ và vị ngữ trong các câu trần thuật đơn có từ là. Đặt được câu trần thuật đơn có từ là. 3. Thái độ: Học sinh ý thức học tập, đặt câu trần thuật đơn có từ là trong khi nói và viết. Yêu mến ngôn ngữ tiếng Việt. 4. Năng lực, phẩm chất: -Năng lực: tự học, giải quyết vấn đề, hợp tác, giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ. - Phẩm chất: tự tin, tự chủ, tự lập. II. Chuẩn bị 1. GV: giáo án, tài liệu tham khảo, Tham khảo tài liệu Ngữ pháp tiếng Việt, SGK, SGV, TKBG, học tốt văn 6, giáo án, phiếu học tập. 2. HS: chuẩn bị theo hướng dẫn của GV. III. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: - Phương pháp: vấn đáp, hoạt động nhóm, thuyết trình, phân tích mẫu. -Kĩ thuật: thảo luận nhóm, đặt câu hỏi, lược đồ tư duy. IV. Tổ chức các hoạt động học tập. 1. Hoạt động khởi động: * Ổn định : * Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là câu trần thuật đơn? Cho ví dụ? ? Mục đích của câu trần câu trần thuật đơn? * Tổ chức khởi động: Mỗi em đặt một câu trần thuật đơn nối tiếp nhau nói về cây tre Việt Nam để tạo thành một đoạn văn-> GV dẫn vào bài. 2. Hoạt động hình thành kiến thức mới. Hoạt động của thầy và trò Nội dungcần đạt * HĐ 1: Đặc điểm của câu trần I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là. thuật đơn có từ là. - PP: Vấn đáp, đọc sáng tạo, DH nhóm, phân tích mẫu. - KT: Đặt câu hỏi, TL nhóm. - NL: phân tích, tự học, giao tiếp.. -Gọi HS đọc VD. * TL cặp đôi ( 2phút). 1. Xét ví dụ. ? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong a. Bà đỡ Trần/ là người huyện Đông Triều. các câu trên? CN VN -Gọi đại diện HS TB b. Truyền thuyết/ là loại truyện dân gian kể về.... - HS khác NX, bổ sung. CN VN - GV NX, chốt KT. c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô/ là một ngày... CN VN d. Dế Mèn trêu chị Cốc/ là dại. ? Vị ngữ trong các câu trên CN VN thường bắt đầu bằng từ nào ? -Vị ngữ thường bắt đầu bằng từ là ? Em có nhận xét gì về cấu tạo vị ngữ trong câu? -Vị ngữ có thể là một từ, cụm từ tạo thành ? Đó là những từ, cụm từ loại nào tạo thành vị ngữ ? - Danh từ, cụm danh từ, tính từ - VD: Ẩn dụ/ là gọi tên sự vật, hiện tượng này.. . CN VN- CĐT -> VN là cụm động từ. ? Nhận xét về cấu tạo của VN trong câu trên ? => Đó là câu trần thuật đơn có từ là. ? Từ ví dụ em hiểu thế nào là câu => Là câu có vị ngữ thường do từ là kết hợp với trần thuật đơn có từ là ? danh từ, cụm danh từ tạo thành. Ghi nhớ - ý 1(sgk/114) - VD: Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông ? Chọn các từ: không, ko phải, Triều chưa phải, chưa điền vào trước vị b. Truyền thuyết/ không phải là loại truyện dân gian ngữ của các câu trên ? kể về.... -> Vị ngữ của câu biểu thị ý phủ định ? Em có NX gì về nội dung ý nghĩa của câu trên sau khi thêm các từ không, chưa...? - Khi VN biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các ? Em hiểu thêm đặc điểm nào của cụm từ không phải, chưa phải. câu TTĐ có từ là ? - Ý 2/ ghi nhớ (sgk/114) => Câu TTĐ có từ là: vị ngữ thường do từ là kết ? Qua VD cho biết đặc điểm của hợp với danh từ, cụm danh từ.... tạo thành câu trần thuật đơn có từ là? - Khi VN biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải. 2. Ghi nhớ (SGK/T. 114) -Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ - VD: Em là học sinh lớp 6A. ? Hãy đặt câu TTĐ có từ là? *HĐ 2: Các kiểu câu trần thuật II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là đơn có từ là - PP: Vấn đáp, phân tích mẫu. - KT: Đặt câu hỏi, TL nhóm. - NL: hợp tác, ptich, tư duy stao... 1. Xét ví dụ (Phần I) ? Các câu trần thuật đơn trong câu a. Giới thiệu b. Định nghĩa (mục I) dùng để làm gì? c. Miêu tả d. Đánh giá ? Vậy câu trần thuật đơn có từ là - Câu trần thuật đơn có từ là dùng để giới thiệu, dùng để làm gì? định nghĩa, miêu tả, đánh giá. => Có 4 kiểu câu : + Câu định nghĩa. ? Qua ví dụ, em cho biết có mấy + Câu giới thiệu. kiểu câu trần thuật đơn có từ là? + Câu miêu tả. Đó là những loại nào ? + Câu đánh giá. 2. Ghi nhớ (SGK/T. 115) - Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ - VD: Các em/ là học sinh trường THCS HC. ? Cho các ví dụ về kiểu câu này? -Bức tranh/ là một vẻ đẹp của thiên nhiên - Em không học/ là đánh mất tương lai 3. Hoạt động luyện tập. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt - PP: Vấn đáp, DH nhóm, LTTH. III. Luyện tập - KT: Đặt câu hỏi, TL nhóm. * Bài tập 1: - NL : tự học, hợp tác - Hoán dụ/ là gọi tên sự vật, hiện tượng, * TL nhóm: 4 nhóm (3phút) khái ? Tìm câu trần thuật đơn có từ là, cho biết CN VN mục đích của câu đó? niệm....( Định nghĩa) -Gọi HS TB - HS khác NX. - Người ta/ gọi chàng là Sơn Tinh (Không - GV NX, chốt KT. phải là CN VN câu trần thuật đơn có từ là) - Tre/ là cánh tay của người nông dân..... CN VN( giới thiệu) - Câu d, đ không phải là câu trần thuật đơn có từ là ? Viết 1 đoạn văn tả người bạn của em * Bài 3. trong đó có câu TTĐ có từ là . Lan là học sinh lớp 6a. Bạn ấy học rất giỏi... 4. Hoạt động vận dụng. ? Viết 1 đoạn văn từ 5 đến 10 câu tả người bạn thân của em. Trong đoạn văn có sử dụng câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn đó. 5. Hoạt động tìm tòi, mở rộng. *Sưu tầm đoạn văn, bài văn có sr dụng câu trần thuật đơn có từ là. *Học thuộc phần ghi nhớ SGK/T. 114,115. Làm bài tập còn lại * Chuẩn bị bài: Lao xao. Bằng cách đọc kỹ văn bản. - Trình bày tác giả, xuất xứ của tác phẩm ra giấy tô ki -> giờ sau trình bày.