Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 9 - Tuần 28, Tiết 131 đến 137 - Năm học 2020-2021

Ngày soạn: 28/3/2021 Tiết 131: Ôn tập văn bản “Nói với con” ( Y Phương) A. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: Củng cố kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm “Nói với con” - Cảm nhận được lời tâm tình của người cha dặn con thể hiện tình yêu thương con của người miền núi, về tình cảm tốt đẹp và truyền thống của người đồng mình và mong ước con xứng đáng với truyền thống 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích, cảm thụ thơ B. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ, máy chiếu... - HS: ôn tập C. Các hoạt động dạy học: 1. Ổn định tổ chức: 2. Bài cũ: ? Đọc thuộc lòng, diễn cảm và nêu giá trị nội dung bài thơ:“Viếng lăng Bác” của Viễn Phương. (HS trả lời, GV nhận xét, củng cố). 3.Bài ôn: I. Kiến thức cơ bản 1. Tác giả - Y Phương tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, dân tộc Tày, sinh năm 1948, quê ở huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Y Phương ra nhập ngũ ngăm 1968, phục vụ trong quân đội đến năm 1981, chuyển công tác về Sở văn hoá Thông tin Cao Bằng. Từ năm 1993, ông được bầu là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng. Thơ Y Phương thể hiện tâm hồn chân thật, mạch mẽ và trong sáng, cách tư duy hình ảnh của con người miền núi. 2. Tác phẩm - Bài thơ “Nói với con” rất tiêu biểu cho hồn thơ Y Phương: yêu quê hương, làng bản, tự hào và gắn bó với dân tộc mình. - Mượn lời nói với con, nhà thơ gợi về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người, gợi về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương mình. - Bố cục: + Đoạn 1: ( từ đầu đến “ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”): Con lớn lên trong tình yêu thương, sự nâng đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động nên thơ của quê hương. + Đoạn 2: (phần còn lại): Lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, với truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong ước con hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy. ⇒ với bố cục này, bài thơ đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi mà nâng lên thành lẽ sống. Bài thơ đã vượt ra khỏi phạm vi gia đình để mang một ý nghĩa khái quát: Nói với con nhưng cũng là để nói với mọi người về một tư thế, một cách sống. II. Các dạng đề bài Đề 1: Cho hai câu thơ Chân phải bước tới cha Chân trái bước tới mẹ a. Hai câu thơ trên nằm trong tác phẩm nào? Tác giả? Trình bày hoàn cảnh ra đời của bài thơ. Trả lời: Hai câu thơ nằm trong tác phẩm “Nói với con” của Y Phương. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: Bài thơ sáng tác năm 1980 khi đất nước gặp nhiều khó khăn do vừa thoát khỏi chiến tranh. Bài thơ như lời tâm sự với đứa con gái về những giá trị về tình người và văn hóa. b. Chép chính xác 9 câu thơ tiếp để hoàn chỉnh đoạn thơ có chứa hai câu thơ trên. Nêu nội dung của đoạn thơ đó. c. Em hiểu “người đồng mình” là gì? Cách gọi “người đồng mình” của tác giả có gì sâu sắc? Trả lời: “Người đồng mình” là cách gọi thân thương, chân thành và giản dị của tác giả về người cùng quê, cùng bản với mình. c. Con lớn lên trong tình yêu của cha mẹ và sự đùm bọc của quê hương. Nội dung ấy được thể hiện như thế nào trong khổ thơ đầu tiên (từ đầu đến Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời) của bài thơ? Trả lời: Người cha nhắc cho đứa con nhớ về tình cảm gia đình. Cái nôi nuôi dưỡng con trưởng thành. Con lớn lên hằng ngày trong sự thương yêu, trong sự nâng đỡ và mong chờ của cha mẹ. - Bằng cách nói cụ thể, bốn câu thơ đầu tạo được không khí gia đình ấm áp, tràn đầy tiếng nói, tiếng cười và niềm hạnh phúc của cha mẹ khi nâng đỡ, dìu dắt đứa con - Các điệp ngữ chân phải – chân trái; một bước – hai bước; tới cha – tới mẹ, tiếng nói – tiếng cười vừa diễn tả được bước đi chập chững của con, vừa diễn tả được tình cảm nâng niu, chở che của cha mẹ. - Đứa con còn được lớn lên trong sự nuôi dưỡng, đùm bọc của quê hương: “Người đồng mình yêu lắm con ơi – Đan lờ cài nan hoa – Vách nhà ken câu hát”. Đứa con còn được lớn lên trong sự nuôi dưỡng, đùm bọc của quê hương: “Người đồng mình yêu lắm con ơi – Đan lờ cài nan hoa – Vách nhà ken câu hát”. - Người cha hãnh diện, ngập tràn hạnh phúc khi nói về ngày “hạnh phúc nhất trên đời” – ngày cưới – của mình, và con, chính là kết quả của hạnh phúc đó. - Người cha nhắc cho con biết quê hương mình không chỉ cần cù, chăm chỉ lao động mà còn là tài hoa, khéo léo, gửi cả tâm hồn vào việc làm, những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày của họ. → Con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, người cha muốn nhắc con nhớ tới cội nguồn sinh dưỡng của mình. Thông qua các hình ảnh cụ thể, tác giả muốn gợi không khí ấm áp, quấn quít của gia đình. - Cuộc sống lao động cần cù tươi vui của người đồng mình được tác giả gợi lên thông qua các câu thơ thật đẹp: Hình ảnh thiên nhiên, rừng quê thơ mộng, trữ tình, nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của đứa con. + Thiên nhiên nuôi dưỡng, che chở con người cả về tâm hồn, lối sống. + Rừng mang lại vẻ đẹp ban tặng cho con người. + Con đường cho những tấm lòng là vẻ đẹp của tình người. → Người cha muốn nhắc con nhớ về quê hương là một vùng quê giàu truyền thống văn hóa và nghĩa tình. ⇒ Người cha muốn con nhớ rằng con không chỉ lớn lên bằng tình yêu của cha mẹ, làng quê mà con còn lớn lên giữa thiên nhiên bao la, giàu truyền thống văn hóa, giàu tình nghĩa. 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Học bài, liên hệ với những bài thơ khác cùng đề tài - Soạn bài mới: Nghĩa tường minh và hàm ý. Tiết 132: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm nghĩa tường minh và hàm ý. - Tác dụng của việc tạo hàm ý trong giao tiếp hằng ngày. 2. Kĩ năng: - Nhận biết được nghĩa tường minh và hàm ý trong câu. - Giải đoán được hàm ý trong văn bản cụ thể. - Sử dụng hàm ý sao cho phù hợp với tình huống giao tiếp. 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng hàm ý phù hợp với tình huống giao tiếp. B. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, bảng phụ, phiếu học tập. - HS: Soạn bài. C. Các hoạt động dạy học:  Ổn định tổ chức:  Bài cũ: Thế nào là thành phần biệt lập? Kể tên các thành phần biệt lập? Cho ví dụ tương ứng? (HS trả lời, GV nhận xét, củng cố)  Bài mới: GV đưa tình huống, dẫn dắt vào bài mới. Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt  Hoạt động 1: Hướng dẫn HS phân biệt I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý: nghĩa tường minh và hàm ý. * Xét đoạn trích (SGK) - Gọi HS đọc đoạn trích (SGK). ? Qua câu: “Trời ơi, chỉ còn năm phút!”, - “Trời ơi, chỉ còn năm phút !” em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì? -> Câu chứa ẩn ý: Anh thanh niên muốn ? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với nói thêm rằng “Anh rất tiếc” nhưng anh hoạ sĩ và cô gái? không muốn nói thẳng điều đó vì ngại ngùng, vì muốn che giấu tình cảm của mình. ? Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn - “Ô! Cô.... đây này”. ý gì không? -> Không có ẩn ý (phần thông báo được ? Qua ví dụ tìm hiểu, em hãy cho biết: diễn đạt trực tiếp) Nghĩa tường minh và hàm ý khác nhau * Ghi nhớ: như thế nào? Cho ví dụ? - Nghĩa tường minh là phần thông báo - GV lấy thêm một số ví dụ, yêu cầu HS được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong xác định hàm ý, GV nhận xét, khắc sâu. câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không - GV củng cố nội dung bài học, gọi HS được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong đọc lại ghi nhớ. câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.  Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập. II. Luyện tập: - GV chia lớp thành 4 nhóm (mỗi nhóm làm 1 bài tập theo yêu cầu của GV). - Các nhóm thảo luận, làm vào phiếu học tập. - GV gọi đại diện các nhóm lên bảng làm, lớp theo dõi, nhận xét, bổ sung, GV nhận xét, hoàn chỉnh. * Bài tập 1: a. Câu “Nhà..... đứng dậy”, đặc biệt cụm từ “tặc lưỡi” cho thấy hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên. Đây là cách dùng hình ảnh để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật. b. Những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan đến chiếc mùi soa là: - “mặt đỏ ửng” (ngượng ngùng, khó nói) - “nhận lại chiếc khăn” (không tránh được) - “quay vội đi” (quá ngượng, lúng túng, bối rối không thể thốt nên lời và cũng không đủ can đảm kéo dài khoảng thời gian đứng rất gần nhau để nhìn... anh thanh niên). Qua các hình ảnh này, có thể thấy cô gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng. Cô ngượng vì định kín đáo để khăn lại làm kỉ vật cho người thanh niên, thế mà anh lại quá thật thà tưởng cô bỏ quên, nên gọi cô để trả lại. Cô gái ngượng với người thanh niên thì ít, mà ngượng với nhà hoạ sĩ từng trải kia nhiều hơn bởi cái sự lúng túng của cô làm sao qua được con mắt tinh đời của ông! Đây cũng là đặc trưng của “ngôn ngữ hình tượng”. * Bài tập 2: Hàm ý của câu in đậm là: “Ông hoạ sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy.” * Bài tập 3: Câu “Cơm chín rồi !” có chứa hàm ý, đó là: Ông vô ăn cơm đi ! * Bài tập 4: Những câu in đậm không chứa hàm ý. - Câu: “Hà, nắng gớm, về nào” là câu nói lảng (nói sang chuyện khác, tránh lạc đề tài đang bàn, còn gọi là “đánh trống lảng”. Đó là một lời nói không có địa chỉ (ông Hai chỉ nói để chữa ngượng với cái tin xấu kia mà thôi). - Câu: “Tôi.... đồn” là câu nói dở dang.  Hướng dẫn học ở nhà: - Học bài, liên hệ thực tế để sử dụng hàm ý một cách hợp lí, hiệu quả khi nói và viết. - Soạn bài mới: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ Tiết 133, 134: KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II I/ XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH ĐÁNH GIÁ - Đánh giá năng lực tổng hợp của học sinh sau khi học xong học kì chương trình Ngữ văn 9 học kì 2 - Nắm vững tri thức ở các nội dung Đọc – hiểu, Tiếng Việt, Làm văn. - Khả năng vận dụng tri thức Đọc – hiểu, Tiếng Việt, Làm văn vào việc tiếp nhận văn bản và tạo lập văn bản. - Hình thức đánh giá: Tự luận II/ XÁC ĐỊNH CHUẨN KIẾN THỨC, KĨ NĂNG CẦN ĐẠT 1. KIẾN THỨC - Nhận biết được tác giả, tác phẩm trong phần phần HKII Ngữ văn 9. - Nắm được biện pháp tu từ tiêu biểu và giá trị của biện pháp tu từ đó. - Nắm vững kiến thức về phần tiếng Việt HKII Ngữ văn 9. - Nắm được cách viết một đoạn văn nghị luận xã hội và một bài văn nghị luận văn học. 2.KĨ NĂNG - Học sinh có kĩ năng Đọc – hiểu văn bản nghệ thuật, biết nhận diện tác giả, tác phẩm, các biện pháp tu từ. - Học sinh nhận biết được kiến thức tiếng Việt trong chương trình đã học. - Biết viết đoạn văn nghị luận xã hội có kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không sai lỗi chính tả, lỗi dùng từ, ngữ pháp. - Học sinh có kĩ năng làm một bài văn nghị luận văn học . Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, biết chọn và phân tích dẫn chứng làm sáng rõ vấn đề cần nghị luận. Lời văn trong sáng, lưu loát, giàu hình ảnh, cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt. - III/ LẬP BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC. KHUNG MA TRẬN ĐỀ THI HỌC KÌ II NĂM 2021 MÔN: NGỮ VĂN – LỚP 9 Mức độ cần đạt Nội dung Thông Tổng số Nhận biết Vận dụng Vận dụng cao hiểu I. Đọc Câu 1 - Nhận diện - Hiểu hiểu - Ngữ liệu: Đoạn tác giả, tác được giá thơ phẩm. trị của - Tiêu chí lựa - Chỉ ra một một biện chọn ngữ liệu: biện pháp tu pháp tu + Một đoạn thơ từ em thích từ trong trong đoạn đoạn thơ trong bài Mùa thơ“Ta “Ta xuân nho nhỏ làm tóc làm tóc + Độ dài 8 câu bạc.” bạc.” thơ Câu 2 - Ngữ liệu: Đoạn văn trong văn bản Những ngôi sao xa xôi -Nêu tên các - Tiêu chí lựa thành phần chọn ngữ liệu: biệt lập. + Đoạn văn có chứa thành phần biệt lập. -Chỉ ra được thành phần + Đoạn văn có độ biệt lập và dài khoảng từ 5 -7 nêu tên gọi câu cụ thể của thành phần đó trong đoạn văn : “Hồi còi vĩnh Mức độ cần đạt Nội dung Thông Tổng số Nhận biết Vận dụng Vận dụng cao hiểu cửu” Tổng Số câu 4 1 5 Số điểm 2,0 1,0 3,0 Tỉ lệ 20% 10% 30% II. Làm Câu 1: Nghị luận Viết đoạn văn văn xã hội nghị luận xã hội - Khoảng 10-15 dòng giấy thi. - Trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra trong đoạn thơ “ Ta làm tóc bạc” ở phần đọc hiểu. Câu 2: Nghị luận Viết bài nghị văn học luận văn học - Nghị luận về nhân vật bé Thu Số câu 1 1 2 Tổng Số điểm 2,0 5,0 7,0 Tỉ lệ 20% 50% 70% Tổng Số câu 4 1 1 1 7 cộng Số điểm 2,0 1,0 2,0 5,0 10,0 Tỉ lệ 20% 10% 20% 50% 100% IV/ THIẾT KẾ ĐỀ KIỂM TRA DỰA TRÊN MA TRÂN. ĐỀ THI HỌC KÌ II LỚP 9 NĂM HỌC 2016 -2017 THỜI GIAN: 90 phút (Không kể thời gian giao phát đề) I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Câu 1: ( 2 điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời những câu hỏi bên dưới: “Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến. Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc.” a. Đoạn thơ trên trích từ tác phẩm nào? Cho biết tên tác giả? b. Xác định biện pháp tu từ trong đoạn thơ trên? c. Em hãy cho biết tác dụng của biện pháp tu từ đó? Câu 2: ( 1 điểm) a. Hãy nêu tên các thành phần biệt lập đã được học. b. Chỉ ra và nêu tên cụ thể thành phần biệt lập có trong đoạn văn sau đây: “ Hồi còi thứ hai của chị Thao.Tôi nép người vào bức tường đất, nhìn đồng hồ. Không có gió. Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu ” (Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê) II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm) Từ nội dung của đoạn thơ ở phần Đọc- hiểu , em hãy viết một đoạn văn nghị luận xã hội (từ 10 đến 15 dòng) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa lẽ sống cao đẹp của tuổi trẻ ngày nay đối với đất nước. Câu 2 (5,0 điểm) Phân tích nhân vật bé Thu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. V/ XÂY DỰNG HƯỚNG DẪN CHẤM HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA HỌC KÌ II NĂM HỌC 2020 - 2021 MÔN NGỮ VĂN 9 A. Hướng dẫn chung - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo. - Việc chi tiết hóa điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi ý và được thống nhất trong Tổ bộ môn của trường. - Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,50 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,50; lẻ 0,75 làm tròn thành 1,00 điểm). B. Đề và hướng dẫn chấm: Phần Hướng dẫn chấm Điểm I I. ĐỌC- HIỂU ( 3,0 điểm) 1a -Tác phẩm: Mùa xuân nho nhỏ 0,5 -Tác giả: Thanh Hải 1b Học sinh có thể kể ra được một trong các biện pháp tu từ sau ( phải có minh 0,5 chứng cụ thể) -Điệp ngữ: Ta làm Ta làm; Dù là Dù là - Liệt kê: Con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm - Điệp từ: Ta - Hoán dụ: Tuổi hai mươi, tóc bạc -Ẩn dụ: Con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm,một mùa xuân nho nhỏ 1c Học sinh nêu được tác dụng phù hợp với biện pháp tu từ đã chọn trong nội 1,0 dung của đoạn thơ - Kể tên các thành phần biệt lập: 0,5 + Thành phần tình thái 2a + Thành phần gọi-đáp + Thành phần cảm thán + Thành phần phụ chú - Xác định đúng thành phần biệt lập: Dường như 0,25 2b - Nêu đúng tên: Thành phần tình thái 0,25 II. LÀM VĂN ( 7,0 điểm) II 1 Từ nội dung của đoạn thơ ở phần Đọc- hiểu , em hãy viết một đoạn 2,0 văn nghị luận xã hội (từ 10 đến 15 dòng) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa lẽ sống cao đẹp của tuổi trẻ ngày nay đối với đất nước. a. Đúng hình thức đoạn văn ( mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn). 0,25 b. Xác định đúng vấn đề nghị luận trong đoạn văn. 0,25 c. Triển khai hợp lí nội dung đoạn văn: vận dụng tốt các thao tác lập 1,0 luận, kết hợp chặt chẽ các dẫn chứng. có thể viết đoạn theo định hướng sau: - Giới thiệu được vấn đề: Ý nghĩa lẽ sống cao đẹp của tuổi trẻ ngày nay đối với đất nước. - Giải thích khái niệm lẽ sống cao đẹp. - Đưa ra các biểu hiện của lẽ sống cao đẹp trong cuộc sống ngày nay. - Bàn luận mở rộng vấn đề: Khi một con người sống mà không biết cống hiến, không biết cho đi thì những con người ấy sẽ như thế nào? - Bản thân của em rút ra cho mình những bài học gì trong cuộc sống? - Khẳng định ý nghĩa lẽ sống cao đẹp là cần thiết cho thế hệ trẻ ngày 2 nay. d. Sáng tạo, cách diễn đạt độc đáo , có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị 0,25 luận. e. Chính tả: Đảm bảo những quy tắc về chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25 5,0 a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận: có đầy đủ Mở bài, Thân 0,5 bài, Kết bài. b. Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,5 c. Triển khai các luận điểm nghị luận: vận dụng tốt các thao tác lập luận, 3,0 kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Học sinh có thể sắp xếp các luận điểm theo nhiều cách nhưng về cơ bản, cần đảm bảo những yêu cầu sau: I. Mở bài 0.5 - Giới thiệu tác giả Nguyễn Quang Sáng và truyện ngắn Chiếc lược ngà: Tác phẩm được sáng tác vào năm 1966 khi miền Bắc đang trong thời kỳ hòa bình còn miền Nam vẫn đang trong ách thống trị của đế quốc Mỹ. Nhiều người con đất Bắc phải lên đường vào Nam để tham gia cuộc kháng chiến ác liệt. Dẫn dắt vấn đề: Phân tích nhân vật bé Thu để thấy được tình cảm cha con sâu nặng không chiến tranh nào có thể tàn phá. II. Thân bài 0.25 * Khái quát cảnh ngộ của bé Thu: Ba đi chiến đấu từ khi bé còn rất nhỏ, nên hình ảnh người ba trong bé vô cùng ít ỏi. Gia đình chỉ cho bé xem hình ba mà thôi. Chính điều này đã gây ra những bi kịch giằng xé khi ba cô bé trở về thăm nhà mấy ngày sau tám năm xa cách. 1. Bé Thu là đứa bé bướng bỉnh, ương ngạnh 1.5 - Trong cuộc gặp gỡ đầu tiên, khi nghe tiếng ông Sáu ở bến xuồng, Thu “giật mình tròn mắt nhìn”. Nó ngơ ngác lạ lùng nhìn rồi bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên “má, má”. - Trong 3 ngày ông Sáu nghỉ phép bé Thu bướng bỉnh không nhận cha: + Thu xa lánh ông Sáu trong khi ông Sáu luôn tìm cách vỗ về, Thu nhất quyết không chịu gọi tiếng ba + Má dọa đánh, Thu buộc phải gọi ông Sáu vô ăn cơm, nhờ ông chắt nước cơm nhưng lại nói trổng + Bị dồn vào thế bí nó nhăn nhó muốn khóc nhưng tự lấy rá chắt nước cơm chứ không chịu gọi ba + Thu hất tung cái trứng cá ra mâm, cơm văng tung tóe, bị ba đánh đòn nhưng cô không khóc mà chạy sang nhà ngoại → Bé Thu “cứng đầu” ương ngạnh nhưng giàu tình yêu thương cha 2. Bé Thu có tình yêu thương cha tha thiết, mãnh liệt 1.75 - Trước lúc ông Sáu lên đường + Tình cha con trở lại vào khoảnh khắc ly biệt ngắn ngủi đem lại cho người đọc xúc động nghẹn ngào + Trước khi ông Sáu vào chiến khu, bé Thu được bà giải thích vết thẹo trên má ông Sáu, con bé lăn lọn suốt đêm không ngủ được, nó ân hận rồi căm thù giặc và thương ba nó vô hạn - Cuộc chia tay cảm động giữa ông Sáu và bé Thu + Bé Thu chia tay ba nhưng tâm trạng khác trước, nó không bướng bỉnh nhăn mày cau có nữa + Tiếng gọi ba cất lên trong sâu thẳm tâm hồn bé bỏng của con bé, sự khao khát tình cha con bị kìm nén bỗng bật lên, tiếng gọi suốt 8 năm chờ đợi + “Nó vừa kêu vừa chạy xô tới dang hai chân ôm lấy cổ ba nó”. Nó hôn khắp người ông Sáu và hôn cả vết sẹo dài trên má ông + Hai tay Hai tay Thu ôm chặt cổ ba, chân quắp chặt lấy ba không muốn ông Sáu rời đi → Bé Thu có tình yêu thương cha mãnh liệt, *Đánh giá: Tác phẩm có cốt truyện đơn giản những chi tiết được sắp xếp 0.5 hợp lí, đưa người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, đồng thời bộc lộ được cá tính nhân vật. Sự lựa chọn người kể chuyện phù hợp, bác Ba người luôn bên cạnh hai cha con, chứng kiến toàn bộ câu chuyện, bởi vậy câu chuyện được thuật lại chân thực, giàu cảm xúc. Ngôn ngữ kể chuyện có sự kết hợp hài hòa các yếu tố miêu tả, biểu cảm, khiến cho câu chuyện không chỉ hấp dẫn bởi cốt truyện mà còn bị rung động vởi những suy nghĩ, trăn trở của người kể chuyện. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật hết sức đặc sắc, nắm bắt tâm lí trẻ con tài tình, chân thực. III. Kết bài Qua nhân vật bé Thu tác giả đã thể hiện một cách cảm động tình yêu cha sâu 0.5 sắc trong hoàn cảnh khắc nghiệt, éo le của chiến tranh. Đồng thời cũng là lời khẳng định, dù chiến tranh xảy ra cũng không thể làm vơi cạn được tình người, tình cảm gia đình. Ngược lại chính trong hoàn cảnh này, tình cảm gia đình lại càng trở nên sâu nặng, tha thiết và cao đẹp hơn. d. Sáng tạo: có cách diễn đạt độc đáo; suy nghĩ, kiến giải mới mẻ nhân 0,5 vật. e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, chuẩn ngữ pháp 0,5 của câu, ngữ nghĩa của từ Tổng điểm 10,0 Lưu ý chung 1. Đây là đáp án mở, thang điểm không quy định chi tiết đối với từng ý nhỏ, chỉ nêu mức điểm của các phần nội dung lớn nhất thiết phải có. 2. Chỉ cho điểm tối đa theo thang điểm với những bài viết đáp ứng đầy đủ những yêu cầu đã nêu ở mỗi câu, đồng thời phải được triển khai chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc. 3. Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Chấp nhận bài viết không giống đáp án, có những ý ngoài đáp án, nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục. 4. Không cho điểm cao đối với những bài chỉ nêu chung chung, sáo rỗng. 5. Cần trừ điểm đối với những lỗi về hành văn, ngữ pháp và chính tả. .HẾT . C. Các hoạt động dạy học:  Ổn định tổ chức:  Bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của hs  Bài mới: -GV phát đề. -Gv theo dõi hs làm bài nghiêm túc. - Hết thời gian, GV bài,kiểm tra số lượng bài - Dặn dò: Soạn bài mới: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. Tiết 135: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: 1. Kiến thức: - Hiểu rõ thế nào là bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. - Nắm được đặc điểm, yêu cầu đối với bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. 2. Kĩ năng: - Nhận diện được bài nghị luận về đoạn thơ, bài thơ. - Tạo lập văn bản nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. 3. Thái độ: Có ý thức tìm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. B. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, bảng phụ. - HS: Soạn bài, tham khảo tài liệu. C. Các hoạt động dạy học:  Ổn định tổ chức:  Bài cũ: ? Thế nào là bài nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc đoạn trích? Yêu cầu về nội dung và hình thức đối với kiểu bài này?  Bài mới: GV giới thiệu bài. Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt  Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. bài thơ: - Gọi HS đọc văn bản (SGK) 2 lần. Văn bản: Khát vọng hoà nhập, dâng hiến cho đời (Hà Vinh) ? Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì? a. Vấn đề nghị luận: Hình ảnh mùa xuân và tình cảm thiết tha của Thanh Hải trong bài thơ: “Mùa xuân nho nhỏ”. ? Văn bản đã nêu lên những luận điểm gì b) Các luận điểm trong bài viết: về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ “Mùa - Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của xuân nho nhỏ”? Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghĩa. Trong đó hình ảnh nào cũng thật gợi cảm, thật đáng yêu. - Hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ. - Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng hoà nhập, dâng hiến nối kết tự nhiên với hình ảnh mùa xuân thiên nhiên, đất nước. ? Người viết đã chọn, sử dụng những luận b. Người viết đã chọn giảng, bình các câu cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó? thơ, hình ảnh đặc sắc, đã phân tích giọng điệu trữ tình, kết cấu của bài thơ để chứng minh cho các luận điểm. ? Hãy chỉ ra các phần: Mở bài, thân bài, c. Bố cục: 3 phần: kết bài của bài văn? Nội dung chính của - Mở bài: Từ đầu -> “.... đáng trân từng phần là gì? trọng”: giới thiệu bài thơ. - Thân bài: Tiếp đó -> “ của mùa xuân”: ? Em có nhận xét gì về bố cục của văn Cảm nhận, đánh giá cụ thể những đặc sắc bản? nổi bật về nội dung, nghệ thuật bài thơ thông qua các luận điểm, luận cứ. - Kết bài: Còn lại: tổng kết, khái quát hoá về giá trị và tác dụng của bài thơ. ? Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn d. Cách diễn đạt: bản có làm nổi bật được luận điểm không? - Dẫn dắt vấn đề hợp lý. - HS chỉ rõ cách diễn đạt của tác giả - GV - Cách phân tích hợp lí. nhận xét, chốt. - Cách tổng kết, khái quát hoá có sức thuyết phục. ? Qua tìm hiểu, hãy cho biết thế nào là bài * Ghi nhớ: (SGK) nghị luận về 1 đoạn thơ, bài thơ? ? Những yêu cầu về nội dung và hình thức của kiểu bài này? - GV gọi HS đọc phần ghi nhớ (SGK) – GV củng cố, khắc sâu bài học. II. Luyện tập:  Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập. * Ví dụ: Luận điểm có thể là: - HS đọc yêu cầu của bài tập. - Kết cấu của bài thơ. - HS thảo luận nhóm, trình bày. - Giọng điệu trữ tình. - Lớp theo dõi, nhận xét, bổ sung. - Ước mong hoà nhập, cống hiến của nhà - GV nhận xét, đưa ra một số ví dụ để HS thơ. tham khảo. - Nhạc điệu của bài thơ ... D. Hướng dẫn học ở nhà: - Học bài, tiếp tục triển khai các luận điểm (phần luyện tập). - Soạn bài mới: Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ. TiÕt 136,137 c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ A .Môc tiªu CẦN ĐẠT: 1.Kiến thức: -Đặc điểm yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ. -Các bước khi làm bài văn nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ. 2.Kĩ năn -Tiến hành các bước làmbài văn nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ. -Tổ chức,triển khai các luận điểm. B ChuÈn bÞ : - Gi¸o viªn: - Xem tµi liÖu ChuÈn , Sgv , so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh: Häc bµi cò, so¹n bµi míi . C- tiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y vµ häc : 1- æn ®Þnh tæ chøc : 2- KiÓm tra : C©u hái: ThÕ nµo lµ bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬? §¸p ¸n: phÇn ghi nhí ( SGK - 78) 3- Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV- HS Néi dung c¬ b¶n * Ho¹t ®éng 1. Giíi thiÖu bµi . - Môc tiªu : T¹o t©m thÕ ,®Þnh h­íng chó ý cho häc sinh . - Ph­¬ng ph¸p : ThuyÕt tr×nh. * Ho¹t ®éng 2 .T×m hiÓu d¹ng ®Ò bµi . I- §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi - Môc tiªu : HS hiÓu vµ nhËn biÕt vÒ c¸c d¹ng ®Ò th¬ bµi . - Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ph©n tÝch `. 1- §Ò bµi : - HS ®äc c¸c ®Ò bµi SGK 79. CÊu t¹o cña c¸c ®Ò nh­ thÕ nµo ? C¸c tõ trong ®Ò nh­ ph©n tÝch, c¶m - Cấu tạo đề: nhËn, suy nghÜ biÓu thÞ nh÷ng yªu cÇu g× víi bµi + Đề có kèm theo lệnh. lµm ? + Đề không kèm theo lệnh: đề 4, đề 7 . + §Ò 1 : Ph©n tÝch c¸c tÇng nghÜa trong ®oan + Đề là một câu hỏi: đề 4, 7 th¬, chó ý nghÜa t­êng minh vµ hµm ý. - Giống nhau: + §Ò 2 : C¶m nhËn l­u ý Ên t­îng, c¶m thô cña ng­êi viÕt cã tÝnh kh¸i qu¸t më réng. + Các đề bài đều yêu cầu nghị luận về một + §Ò 3 : C¶m nhËn chó ý diÔn biÕn t©m tr¹ng đoạn thơ, bài thơ. cña chñ thÓ tr÷ t×nh. - Khác nhau: + §Ò 4 : B×nh gi¶ng bµi th¬ chó ý ®Õn h×nh + Từ Phân tích yêu cầu nghiêng về t­îng nh©n vËt. phương pháp nghị luận. + §Ò 5 : B×nh gi¶ng bµi th¬ chó ý ®Õn nh÷ng +Từ cảm nhận yêu cầu nghị luận trên cơ luËn ®iÓm mang tÝnh c¶m nghÜ kh¸i qu¸t. + §Ò 6 : B×nh gi¶ng ®o¹n th¬ chó ý ®Õn tÝnh sở cảm thụ của người viết. chÊt më ®Çu cña ®o¹n th¬. + Từ suy nghĩ yêu cầu nghị luận nhấn + §Ò 7 : B×nh gi¶ng bµi th¬ chØ chó ý ®Õn ®Æc mạnh tới nhận định, đánh giá của người s¾c nghÖ thuËt viết. + §Ò 8 : B×nh gi¶ng bµi th¬ chó ý ®Õn mèi quan hÖ nh©n vËt vµ c¸c c¶m xóc , suy nghÜ vÒ mèi => Có nhiều dạng đề nghị luận về một quan hÖ ®ã. đoạn , bài thơ khác nhau ? Tõ c¸c ®Ò cô thÓ trªn ta rót ra mét sè nhËn xÐt 2- NhËn xÐt : mang tÝnh kh¼ng ®Þnh ? - Cã sù kh¸c biÖt vÒ s¾c th¸i, kh«ng ph¶i lµ + “Ph©n tÝch” - chØ ®Þnh vÒ ph­¬ng ph¸p kiÓu bµi kh¸c nhau. + “C¶m nhËn” – l­u ý ®Õn Ên t­îng, c¶m thô II- C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n + “Suy nghÜ” – nhÊn m¹nh tíi nhËn ®Þnh, ph©n th¬, bµi th¬ : tÝch cña ng­êi viÕt. + Tr­êng hîp kh«ng cã lÖnh ng­êi viÕt bµy tá ý kiÕn cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nªu ra trong ®Ò. 1- C¸c b­íc lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét * Ho¹t ®éng 3 . T×m hiÓu c¸ch lµm bµi nghÞ luËn ®o¹n th¬, bµi th¬ . vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬. - T×m hiÓu ®Ò, t×m ý. - Môc tiªu : HS biÕt c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ - LËp dµn bµi mét ®o¹n th¬, bµi th¬ . - ViÕt bµi - Ph­¬ng ph¸p :VÊn ®¸p t¸i hiÖn,ph©n tÝch, th¶o - §äc vµ söa ch÷a lu¹n nhãm . 2- C¸ch tæ chøc, triÓn khai luËn ®iÓm : ? Häc sinh nh¾c l¹i c¸c b­íc lµm bµi v¨n nghÞ a. V¨n b¶n: Quª h­¬ng trong t×nh th­¬ng luËn nãi chung? §äc ®Ò bµi SGK 80. Dùa vµo nçi nhí ( SGK - 81) tham kh¶o t×m hiÓu ®Ò, t×m ý, lËp dµn bµi rót ra *Bè côc : nh÷ng yªu cÇu cô thÓ ? - MB + Néi dung cÇn ph©n tÝch : t×nh yªu quª h­¬ng - TB trong bµi th¬ “Quª h­¬ng” cña TÕ Hanh. - KB + Dµn bµi : SGK 81. b. NhËn xÐt chÝnh: - HS ®äc v¨n b¶n “Quª h­¬ng trong t×nh th­¬ng - Nhµ th¬ viÕt quª h­¬ng b»ng tÊt c¶ t×nh nçi nhí”?T×m hiÓu c¸ch triÓn khai luËn ®iÓm ? yªu tha thiÕt, trong s¸ng ®Çy th¬ méng: + H×nh ¶nh ®Ñp nh­ m¬ ®Çy søc m¹nh khi ra kh¬i + C¶nh trë vÒ + H×nh ¶nh ng­êi d©n chµi + Nçi nhí quª h­¬ng thµnh nh÷ng kØ niÖm - C¸c phÇn nèi kÕt chÆt chÏ ? PhÇn th©n bµi ng­êi viÕt ®· tr×nh bµy nhËn xÐt - Bè côc m¹ch l¹c g× vÒ t×nh yªu quª h­¬ng trong bµi th¬ ? - ý kiÕn ph©n tÝch, b×nh gi¶ng, chøng minh. - GV ®Þnh h­íng c¸c ý t¸c gi¶ triÓn khai. 3- Ghi nhí : SGK 83 III. LuyÖn tËp: Bµi tËp ( SGK- 84) - LËp dµn ý: + MB: giíi thiÖu bµi th¬ nãi chung, khæ th¬ nãi riªng ?Nguyªn nh©n chÝnh nµo t¹o nªn søc hÊp dÉn cña + TB: Ph©n tÝch c¶m nhËn vÒ mïa thu v¨n b¶n? th«ng qua biÖn ph¸p NT ? Tõ ph©n tÝch vÝ dô trªn em rót ra nh÷ng yªu cÇu - NhËn xÐt ®¸nh gi¸ cña t¸c gi¶ so víi bµi khi lµm bµi nghÞ luËn vÒ ®o¹n th¬, bµi th¬ ? viÕt kh¸c vÒ mïa thu + KB: nªu gi¸ trÞ khæ th¬. - HS ®äc nghi nhí * Ho¹t ®éng 4 . H­íng dÉn luyÖn tËp + Môc tiªu ; HS biÕt vËn dông kiÕn thøc ®Ó lµm bµi tËp . + Ph­¬ng ph¸p ;VÊn ®¸p , th¶o luËn nhãm. - Ho¹t ®éng nhãm ? Ph©n tÝch khæ th¬ ®Çu bµi sang thu cña H÷u ThØnh ? - GV h­íng dÉn HS lËp dµn ý theo nhãm. . §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy dµn ý . GV nhËn xÐt, bæ xung. * Ho¹t ®éng 5 : Cñng cè, h­íng dÉn häc ë nhµ: + Môc tiªu :Cñng cè kiÕn thøc võa t×m hiÓu , h­íng dÉn HS häc ë nhµ. + Ph­¬ng ph¸p : §µm tho¹i . 1- Cñng cè : - §Ó lµm tèt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ bµi th¬ cÇn yªu cÇu g×? - Nªu c¸c phÇn trong bµi nghÞ luËn ®ã? 2- DÆn dß : - ph©n tÝch khæ th¬ ®Çu bµi Sang thu theo nh­ gîi ý.